йашайан бир арвадын да ушаьы олмушду,
апарым эюрцм бялкя онун дюшцнц алды. Сян
демя щямин арвад да ушаьын юз анасы имиш.
Ушаг анасынын дюшцнцн ийсини алан кими
башлайыр яммяйя. Эцн о эцн олур ки, ушаг
йекялянир, он алты йаша чатыр. Бу ушаг юз
эюзяллийи, аьыл-камалы, фярасяти иля тай-
тушларындан сечилир.
Бир эцн Шащ Аббас юз вязири иля бу
кяндин йанындан кечирмиш. Эюрцрляр ки, йолун
гыраьында бир дястя ушаг дайаныб. Бунларын
арасында бир оьлан вар, ики эюз истяйир бунун
эюзяллийиня тамаша елясин. Шащын эюзц бу
оьлана саташан кими вязир Аллащверди хандан
сорушур:
275
- Вязир, мяня де эюрцм, бу ушаг кимдир,
кимин оьлудур?
Вязир ъаваб верир:
- Шащ саь олсун, бу сянин гайадан атдыьын
ушагдыр. Эюрцрсянми юлмяйиб, йазыйа позу
йохдур.
Шащ дейир:
- Вязир, сян ня данышырсан, дяли олубсан,
нядир? Сян бах эюр, мян о йазыны неъя
позурам?!
Шащ оьланы йанына чаьырыб дейир ки,
бала, сяня бир намя йазыб версям, ону мяним
сарайыма чатдыра билярсянми? Ушаг дейир ки,
нийя чатдырмырам?
Шащ Аббас о саат Гара Вязиря бир намя
йаыр ки, вязир, бу оьлан йанына чатан кими
бойнуну вурдурарсан. Ушаг йазыг да бисавад
иди, охуйуб-йазмаг билмирди.
Ушаг Шащ Аббас верян намяни ъибиня
гойуб йол башлайыр. Эцня бир мянзил, эеъяни
эцндцзя гатыб, йолун дамарыны гырыб, шащын
сарайына чатыр. Сарайын йахынлыьында бюйцк
бир баь вар иди. Оьлан эеъя-эцндцз йол
эялдийиндян бярк йорулур, бир аьаъын
кюлэясиндя йыхылыб йатыр.
Инди сизя кимдян хябяр верим, шащын
гызындан. Шащын гызы гырх инъябел гызла
шящяр кянарына сейря чыхмышды. Гайыданбаш
онларын йолу щямин оьлан йатан баьдан дцшцр.
Баьа эирян кими шащын гызы эюрцб ки, айя,
бурада бир оьлан йатыб, валлащи йемя-ичмя,
бунун хятти–халына, эцл ъамалына тамаша еля.
Бахдыгъа адамын аьлыны башындан апарыр.
Падшащын гызы ня гядяр еляйир, оьланы ойада
276
билмир. Бирдян гызын эюзц оьланын ъибиндяки
мяктуба саташыр. Гыз о саат мяктубу оьланын
ъибиндян чыхарыб охуйур, атасынын
ниййятиндян щали олур. Тез вязиря шащын
адындан башга бир мяктуб йазыр. Йазыр ки, бу
оьлан ора чатан кими той еляйиб гызыны она
верярсян. Гыз мяктубу оьланын ъибиня гойуб
эедир.
Оьлан йухудан айылан кими юзцнц йетирир
сарайа, мяктубу верир Гара Вязиря. Гара Вязир
падшащын гызынын тойуну еляйир, ону мяктуб
эятирян оьлана верир.
Эцн о эцн олур ки, Шащ Аббасын сяфярдян
гайытмаг вядяси чатыр. Гыз оьланы юйрядир ки,
атамын атыны миниб, ону гаршыламаьа
эедярсян. Атамын йанына чатан кими ядяб-
ярканла салам вер, амма дайанма, атын башын
чевириб дала гайыт. Оьлан гызын дедийи кими
еляйир. Бу, ядяб салам вериб дала гайыданда,
Шащ Аббас вязирдян сорушур:
- Вязир, бу кимдир беля, ня ъцрятля мяним
атымы миниб?
Вязир ъавабында дейир:
- Шащ саь олсун, бу сянин кцрякянинди.
Эюрцрсянми йазыйа позу йохду.
Бир эцн бир киши ешшякля мешядян одун
эятирирмиш. Йолда цзцнц ешшяйя тутуб дейир:
- Ай ешшяк, эял мяръ эяляк, сян бу йолла
эет, мян дя о бири йолла. Ким евя тез чатса,
гайьанаьы о йесин.
277
Ешшяк разылашыр. Киши бир йолла,
ешшяк дя башга бир йолла эедирляр. Бир хейли
эетдикдян сонра ешшяк йолдан чыхыр. Шяр
гарышыр. Ъанавар йолда ешшяйи парчалайыб
йейир.
Сизя кимдян хябяр верим, кимдян дейим,
ешшяк йийясиндян. Ешшяк йийяси евя чатан
кими арвадындан сорушур ки, ешшяк эялибми?
Арваддан «йох» ъавабы алан кими дейир ки,
арвад, ешшякля мяръ эялмишям, мян мяръи
уддум. Тез ол гайьанаг бишир. Киши гайьанаьы
йейир, эеъя дцшцр. Ща эюзляйир, ешшяк эялмир
ки, эялмир.
Сабащ киши ешшяйи бурахдыьы йеря
эедир. Эюрцр ки, бир хейли кянарда ъанавар
ешшяйи йейиб, йазыг щейванын гуруъа сявядяйи
галыб. Киши бир хейли ешшяйин сцр- сцмцйцня
баханда эюрцр ки, бир саьсаьан ешшяйин
габырьаларында галан ят гырынтыларыны
димдикляйир. Киши саьсаьаны говур,
фикирляшир ки, бир йолла ешшяйи
дирилтмялидир (йяни пулуну чыхартмалыдыр).
Бу фикирля ешшяйин сявядяйиня эирир,
бцзцшцб эюзляйир. Саьсаьан да аъ имиш. Эялиб
йеня дя ят гырынтыларыны димдиклямяйя
башлайыр. Йемяйя башы о гядяр гарышыр ки,
юзцндян хябярсиз кишийя лап йахынлашыр.
Киши ялини узадыб гушу тутур вя голтуьунда
эизлядир. Арадан бир хейли кечир. Киши бир дя
баханда эюрцр ки, даща ахшам дцшцб, евя эедя
билмяйяъяк. Одур ки, йахынлыгдакы бир кяндя
цз тутур. Раст эялдийи биринъи гапыны дюйцр.
Габаьа бир гадын чыхыр. Киши дейир:
- Аллащ гонаьы истяйирсинизми?
278
- Аллаща да гурбан олум, гонаьына да, -
дейя гадын кишини евя дявят едир.
Гадын гонаьын габаьына бир стякан чай
гойур вя юз иши иля мяшьул олмаьа башлайыр.
Плов бишириб тахчайа гойур, бир газанда да
долма бишириб чарпайынын алтында эизлядир.