40-ci g"un

Xaliq Azadi Mmmdov 40-ci g"un

Sesar Bruto. gr mn bu adam olmasaydim, g"orsn, kim olmaq istrdim

1-ci hiss

Hamimiz ona “Qoca”-“Starik” adi il m"uracit edirdik. Niy, n zamandan – biln yox idi. Adi Viktor olsa da, avtobus parkinin b"oy"uk kollektivi arasinda onun sl adi il taniyanlari barmaqla saymaq olardi. Amma, “Qoca” – desydin, hami bilckdi s"ohbt kimdn gedir.

Is yoldaslarimin sirasinda Viktor hamidan yasli idi, hm d cox kitab sevn oldugu "uc"un, n cox d"unyag"or"usl"u, savadli sayilirdi. Onunla s"ohbt etmk tarix, hansisa olmus hadislr syahti xatirladirdi. Ona qulaq asdiqca, adama el glirdi ki, Viktor oxumadigi kitab, bilmdiyi tarix yoxdur. Hansisa tarixi bir hadisdn el hvsl v bacariqla danisirdi ki, qulaq asanlarda el tssurat yaranirdi ki, san ki, Viktor "oz"u hmin tarixi hadislrin istirakcisi olub.

Hmis sliqli geyinrdi. Is dqiqlikl "ut"ulnmis salvar-k"oynkd v silinmkdn parildayan ayaqqabilarda glrdi. B"ur"unc rngli yarasiqli sifti, g"ozl formali burnu, iri cnsi v tbss"uml"u g"ozlri vhdt tskil edrdilr.

Harada, hansi sraitd olmagindan asili olmayaraq, "oz"un"u olduqca srbst aparardi.

Yas chtdn g"or"un"us"u cox aldadici idi. Viktorun yasini nec oldugunu bilnd nec tcc"ublndiyimi hec vaxt unutmaram.

Istiraht g"un"um idi. Avtoparka getmk, avtobusumun texniki vziyyti il bagli bzi islr g"ormk lazim idi. Dayanacaqda marsrut avtobusunu g"ozlyirdim. Nhayt, lazim olan avtobus gldi. S"ukan arxasinda Viktor idi. Avtobus parkinda isldiyim m"uddt hllik az olsa da – 3 ay idi ki, is d"uzlmisdim- Viktorla aramizda artiq, g"ozl yoldasliq m"unasibti yaranmisdi. “Ikarus” dayanan tk, Viktor qabaq qapini acdi. Kecdim yanina. Salamlasdiq.

– Shr-shr hara, bel?

– Parka getmk lazimdir. Bir-iki xirda islri g"ormliym, – dedim.

Bir-iki dayanacaq kecmisdik ki, yanimiza, kabiny 12-13 yasli bir oglan usagi girdi. Usaq salamlasib, ns dedi, Viktor cavab verdi. Amma, diqqtimi clb edn o oldu ki, usaq danisanda, Viktora bir- iki df “ata” dey m"uracit etdi. Bir-iki dayanacaq gedib, d"usd"u usaq. Mn Viktordan sual etdim:

– Usaq sn niy “ata” dey m"uracit edirdi?

– Bs kim demlidir “ata”? Qonsuya demliydi?

– Sn demk istyirsn, o oglan usagi snin oglundur? Sn 15-17 yasinda evlnmisn, yni?

O sn qh-qh ckrk, dedi:

– Mn sni basa d"usd"um! Hami deyir ki, mn yasima g"or cavan g"or"un"urm. Sn mnim yasimi bilmirsn, ona g"or d tcc"ublnirsn.

Kabindn asilmis pencyin isar edrk, dedi:

– Pasportum d"os cibimddir, g"ot"ur oradan, ac!

Pencyinin cibindn g"ot"urd"um pasportu, acib baxdim. 51 yasi var idi! Mn bu g"uncn onu "oz"um, az qala, hmyasid bilirdim. n uzagi, d"us"un"urd"um ki, 30 yasi var Viktorun! Bel bir g"orkmi var idi bizim Qocanin. O g"undn bizim m"unasibtimiz yeni tkan aldi. Mn Viktoru daha yaxindan tanimaga basladim. Bu insanin sevinc yuvasi olan xos mramli daxili d"unyasi mni "oz"un bagladi.

Hrdn evlrin qonaq gedirdim. Hyat yoldasi il d tanis olmusdum. Fxr olunacaq qdr g"ozlliyi olan 30-32 yasli bu qadin hrkti il, d"us"uncsi il, rin m"unasibti il sl bxtvrlik d"unyasi idi. Yaradan bu iki insani bir-birilri "uc"un yaratmisdi.

G"un-g"undn g"uclnn dostlugumuz, mn bu g"ozl ailnin kecmisi il daha yaxindan tanis olmaq imkani yaratdi…

2-ci hiss

Viktorla Lena tanis olanda hr ikisinin 16 yaslari yenic tamam olmusdu. Isti avqust g"unlrindn birind, bol sulu Enisey cayinin sahilind iki gnc bir-birlrin "urklrind olan sevgilrini etiraf etdilr. V o g"undn etibarn onlar ayrilmaz oldular. Mktbi bitirdilr. Victor, g"ondrisl s"ur"uc"u kimi thsil aldiqdan sonra orduya getdi. O vaxtlar sgrlik m"uddti hrbi birlsmlrin n"ov"undn asili olaraq, 3 v 4 il tskil edirdi.

Viktor hrbi xidmtini basa vurub qayitdiqda sevimli Lenasi institutun 5-ci kursunda oxuyurdu. Viktor bir nec g"un dinclib, avtobus parkina is d"uzldi. Alti ay sonra evlndilr, iki xosbxt gnc talelrini birlsdirdilr.

Bir il tamam olmusdu, Lena hamil qaldi.

O illrd SSRI-d yasayib hansisa xstliy d"ucar olmaq drdli-blali bir d"ovr qdm qoymaq demk idi. Msln, 80-ci illr kimi SSRI-d “md xorasi” "om"url"uk, lacsiz bdbxtciliyin, “xrcng”, yaxud, “insult” 100%-li asta "ol"um"un sinonimlri sayila bilrdilr.

Levomisetin, penisilin, analgin – sovet adaminin tanidigi, bildiyi v ld ed bilcyi "aptek mhsullari” bunlar idilr. Bir d "zelyonka" deyiln yasil rngli mhlul var idi, bdnin hansi hisssin zrr toxansaydi, frqin varmadan, o hissni hmin “zelyonka” il s"urtrdilr.

Xstlr tkrar olaraq istifad edil biln sprislrl iyn vurulurdu. Paslanmayan polad qutularda hmin iyn-sprislri qaynadardilar. Qaynatmaga srait olmayan yerlrd is, "uzrlrin qaynar su t"okrdilr, ya da, spirtl silrdilr. O illrd drmanlarin ctin ld edilmyi bir yana, htta, palatalardaki yataqlarda dyismy mlf bzn olmurdu. O d"ovr "uc"un qadin xstliklri, onlarin m"ualicsi haqqinda is hec danismaga dymz. Indi n adi bir sey g"or"unn gigiyenik materillar sovet qadini "uc"un fantastik bir m"ovzu sayila bilrdi.

Bir s"ozl, “pulsuz m"ualicmiz” Qrbdn cox-cox geri qalirdi.