Адвокатпен схбат

ТАЙЫР – Мені ойымша, ылмыскер шынымен кінетін кездер де болады. Ар-ждан деген бос сз емес ой. Біра, кптеген жадайларда бл жазаны жеілдету шін ана олданылатын ыайлы тжырым. Сон- дытан да, мен прагматикалы терминологияны олдананды алаймын. Ал, кінсін мойындап келуі кдіктіні жадайын жне оны болаша тадырын, жазасын жеілдетуі ммкін. Тек, егер ол фактілерге сйкес келсе жне оларды брмаламаса ана. Кейде, кдікті жо жерден істі зі ойлап тауып немесе оны кбейтіп жатады. Нтижесінде, ділеттілік, сонымен атар, бкіл оам зардап шегеді, йткені наыз ылмыскерлер бостандыта алады жне жазадан босатылады.

ДАНИЯЛ – Не себепті кдікті зіне-зі жала жабады?

ТАЙЫР – ы орау органдарында ылмысты удалаумен екі ызмет айналысады – анытау жне тергеу. Оларды арасында мдделер атыысы жиі болып жатады. «Оперлар» шін крсеткіш – ашылан ылмыстарды саны, осы крсеткіш бойынша оларды жмысыны сапасы бааланады.

ДАНИЯЛ – Санды згерістерді сапалы згерістерге ауысуыны диалектикалы Заын мектепте ткенбіз, есімде…

ТАЙЫР – Мселені мні осында, мнда диалектика мектептегі- дей стіртін… Себебі тергеушіні жмысыны сапасы сота берілген істерді санымен бааланады.

ДАНИЯЛ – Бл жерде мдделер атыысы неде? андай істі ашты, соны берд?

ТАЙЫР – рине, егер брі де шын мнінде адал ашылан болса.

ДАНИЯЛ – Енді тсінген сиятымын.

ТЕРЕЗЕНІ АшЫ АЛДЫРМАЫЗДАР!

ТАЙЫР – рашан «ашылан» ылмыс сота жіберілген іспен бір- дей бола бермейді. Оперлар тергеушілерге: Міне, біз сізге ылмысты ашып бердік, неге істі жібермейсіздер? – деп жатады. зім тергеуші болып жмыс істеген кезде есімде, рлы туралы бір іс болды. Бір «Фор- точникті», яни рлышыны стадым.

ДАНИЯЛ – «Форточник» – бл птер рлыыны маманы ма? Ал атауы – птерлерге кіру дісіне байланысты ойылан шыар?

ТАЙЫР – Сонымен, бір кні маан бкіл аудандаы 35 рлы эпи- зодымен опер келеді де, мны брі мені «форточнигімні» ісі дейді. Бл маан тааларлы жайт болып крінді. Біра опер з сзінен тай- май, тергеу эксперименттерін жргізуді сынады. «Форточниктен» жауап алып жатырмыз: «Мны дл сіз жасадыыз ба?». Ол: «И, бл мені ісім» – дейді. Іс сота кетті. Сйтіп, ол сотталды.

ДАНИЯЛ – Барлы оиа бойынша ма?

ТАЙЫР – Солай болса ой! Бастапыда стаан жалыз бір іс бой- ынша. алан отыз бес іс бойынша – аталды. Длелдер сйкес келмейді, ол жерде тіпті алибиі бар. Міне, сізге з кінсін мойындап келгені! Оны жолы болды, йтпесе, бтен біреуді ылмысы шін отыратын еді. Ал, ол ылмысты жасаан адамдар лі кнге дейін еркіндікте жретін еді. Енді, олар сталып, жазасын теді деген міт бар.

ДАНИЯЛ – И, мндай кінуді шынайы деп айту иын. Ал, ол немен тсіндірілді?

ТАЙЫР – Оан оперды не айтанын немесе не уде еткенін біл- меймін… Негізі, бл «форточник» нашаор жне мжбрлеп емделуге жатызылан.

ДАНИЯЛ – Мндай адамдара андай уде беруге болатыны тсінік- ті. Оларды басару да иын емес.

ТАЙЫР – кінішке орай, солай. Сондытан да, «кінсін мойындау- ды» арасында ашылан істерге р- дайым мият арау керек жне кейбір жадайларда ораушы тарапынан те орынды кмн болуы керек. ылмы- сты істі оып жатанда, жаттар алай жазыланына, андай аламмен толтырыланына дейін рашан те мият болу керек…

ДАНИЯЛ – Яни, олар «а жіппен» тігілген бе жо па?

ТАЙЫР – Болатын іс, болады.

МЫЗЫМАС ОДА

ДАНИЯЛ – Егер мен дрыс тсінсем, мндай «ірілендіру» сот трелігіне пайда келмейді ме?

ТАЙЫР – Жо, дрыс емес. Кптеген жадайларда, сіз айтандай, «ірілендіру» тергеуді алыпты баыты шін ажет. Бл сота дейінгі тергеуді бір маызды ерекшелігіне байланысты – ылмысты істер ыл- мыс жасалан жерде тергеледі.

ДАНИЯЛ – Меніше, бл ойа онымды.

ТАЙЫР – рине, исынды. Міне, енді мына оианы тыдап крііз. Тергеуші болып жмыс істеген кезімде ксіби мамандармен жаб- дыталан йымдасан ылмыса арсы «алтыншы блім» болды. Сол кезде бандитизм туралы бір ылмысты іс алдым. арашылы шабуыл- дармен айналысатын те кшті жне жасы йымдасан ылмысты топ кездесті. КСРО ыдырааннан кейін кп замай, 90-жылдарды басында.

ДАНИЯЛ – лкендер «ылмысты 90-шы жылдар» деп жатады ой.

де, бандиттер шін де.

ТАЙЫР – Айпаыз, боланда андай! Біз сияты тергеушілер шін

ДАНИЯЛ – бден ылмыс жа- саан шыар?

ТАЙЫР – Сзсіз! Бізді жадай- да не иын болды десеізші?! Біз- де, Заречныйда бкіл Кеес Одаы бойынша органдарды за бзан брыны ызметкерлері жазасын теп жатты.

ДАНИЯЛ – Ол кезде де сондай- лар болды ма?

ТАЙЫР – кінішке орай, ондайлар немі болады. рине, ол жердегі адамдарды белгілі бір білімі, олар айтандай, «крінбейтін майданны» бір жаына шыып, пайдалы болуы ммкін. ылмысты істерді тергеу дістерімен олар да жасы таныс болды. Жне іздерді жоалтумен де. Онда, Заречныйды жанында оныс колониясы болатын.

ДАНИЯЛ – оныс колониясы дегеніміз не?

ТАЙЫР – Негізінде, бл сотталандар тек тнде ана келе алатын орын. Ал, алан уаытта бір жерде жмыс істейді.

ДАНИЯЛ – Халы арасында оларды «химиктер» деп атайтын сияты?

ТАЙЫР – И. кінішке орай, ол жерде кез келген нрсемен «ай- налысу» ммкін болды… Біреу шынымен жмыс істейді, ал біреу жй ана есепте трады… Ол уаытта барлы жерде лдырау болды, соны ішінде осындай мекемелерді басаруда да. Алматы аласы мен Алматы облысы бойынша ашылмаан арашылы шабуылдар те кп болды. Бетперде киген адамдар йлерге, птерлерге кіріп, иелерін рып-соып,