Сомсахонада ўртоим билан «зачётка»ларимизга бирпас араб ўтирдик. Мен сомсадан бир тишлаб, дафтарчага «уч» баони ўхшатиб чиздим. Сомсага ўшиб инсофниям еворганим йў, «беш» эмас, «уч» ўйдим, холос. Кейин ўртоимга ам боплаб чизиб бердим. Ўзимизча, бу аёлнинг ам болалари бордир, бизни тўри тушунса керак, тадиримиз ал бўляпти-ку, келганида аммасини очи айтиб берамиз, у бизни кечиради, дебмиз. ужжатларни топширдик. Буёига буйруни кутиш олди.
Иккинчи сентябрь куни опанинг олдига бордик. Гапни узодан бошладим: оилада ёлиз ўиллигим, ота-онам мени одам бўлсин деб, ТошДУга7 киришимни бир умр орзу илгани…
– Нима демочисан? – сўради Хатира опа.
– Биз ўишни кўчирмочи эдик. Сиз дам олишга кетган экансиз. Шунга, номингиздан ўзимизга «уч» бао ўйиб… Узр энди, опа…
Тўрисини айтсам, Хатира опанинг бунчалик жали чиишини кутмагандим. Худди мен «зачётка»га бао эмас, васиятномасига албаки имзо ўйгандек, бирданига портлаб кетди.
– Бу нимаси, Комилжон? Ахир бу жиноят-ку! Ноонуний иш илгансиз!
Хатира опа гапиргани сайин нима илиб ўйганимни, албаки «уч» арзимаган нарса эмаслигини тушуниб ета бошладим. У бизни ректорнинг ёнига судраб борди. «Агар бу икковини озиро институтдан айдамасангиз, мен кетаман!» – деб шарт ўйди. атти туриб олди. Чунки талабанинг, устига устак келажакда мафкурани белгилайдиган талабаларнинг ёлонини кечириб бўлмайди. Шунча ялинсак ам, опа кўнмади. Икки оёини бир этикка тиволди. Пул ам, таниш-билиш ам ёрдам бермади.
Онамни чаиртириб, шартта: «Ўлингиз институтдан айдалди», – деб эълон илишди. Ўша ернинг ўзида ушларидан кетиб олмасинлар ишилиб, деб ўриб турдим.
Ойим билан Космонавтлар хиёбонидан жимгина юриб кетяпмиз. Кайфият расво. Секин гап бош-
ладилар:
– Майли, Комилжон. Билдим, сендан катта одам чимас экан. Ўзи рабочийнинг боласи рабочий бўлар экан-да. ечиси йў, озир адангнинг ишхоналарига борамиз, сени ўзларига ёрдамчи илиб оладилар. унарли бўлиш ам яхши нарса. Мошина тузатиб нон топасан.
Ундан кўра тарсаки туширганлари минг марта яхши эди. Онамнинг бор умидлари мендан, менга ишонардилар. Мен бўлсам шуни билиб туриб, панд бердим.
2002 й.
Мана энди чаламулла талабани вазирликка ишга олишяпти. Хатира опадан кўпам хафа бўлмадим. Бу воеадан катта сабо олдим, айсидир маънода ўсишимга ам шу сабаб бўлди. Энг асосийси, ёлон эртами-кечми фош бўлишини ватида тушуниб етдим. Ёлонни ичингда салаб, ачондир ошкор бўлишидан ўриб яшагандан кўра, илмишингга яраша ўша заоти жазо олган яхширо экан. Бошида ФВВ формасида, гувономамни кўтариб Хатира опанинг олдига бормочи бўлиб юрдим. «Мана, ким бўлганимни бир кўриб ўйинг…», —дегим келарди. Ват ўтиб, менинг келажагимга айнан Хатира опа туртки берганини тан олдим. Устознинг олдига анчадан кейин бордим. Нималарга эришганимни гапириб бердим. Лекин субатимиз умуман боша оангда бўлди.