Бэзавы попел

О, у мяне не такі ўжо i благі быў дзень! Як бы там ні было, тоесёе ўтаргаваў усё ж у цябе. Цяпер хаджу, надзімаюся, як паўлін, ну а ты — ці адчуваеш сябе павай? Магчыма, можа, але не з той нагоды, як хацелася б мне. Во пакруціў я тваё пісьмо i так i гэтак i бачу, што вялікі ты дыпламат. Абвяла мяне вакол пальца, папярэдне не паманіўшы нават! Хітранькая ты! Усе захады мае абышла ды яшчэ мне, як Анегін нейкі ў спадніцы, марал вунь які за мае прамаскавецкія сімпатыі (быццам бы) прачытала. А наастачу яшчэ напалохала тамтэйшым востранькім каблучком, які непазбежна патопчацца па мне. Да апрашчэння завеш, але не з сабой (SIC!), акулярчыкі мне спрытненька ўціраеш, а сама смяешся. Кіпцюрыкі-шпілечкі, маўляў, нехта іншы пакажа няхай... Не, давядзецца мне, мусіць, аб'яву ў тую рыжскую газету, якую ты згадвала неяк, пісаць. А што? Закажы на будучае выразкі ў менскім бюро даведак — пацеха будзе!

Але чакай. Я нейкі іншы ход прыдумаю супроць цябе. Мы яшчэ паваюем! Напалохалася?

Тады будзем пра іншае” (21.VI.82).

„I праўда дачакаешся, калі будзеш пісаць мне сіберныя лісты, што нападзе на мяне немата, як тады, мусіць, у далёкім тым выпадку, пра які згадваеш ты. I лістоў ад мяне другіх не будзе — табе, вядома, усё роўна, а мне крыўда i душэўнае крушэнне.

А што ты пішаш? I нос, маўляў, задзіраў, i над падлогай ледзь не лунаў ці лётаў, i маланкі, як Юпітэр, выкрасаў, а таго i не ведаеш, што калі нешта падобнае i было, дык няйначай ад перапалоху i перапуду. А ты думала, што я S. які, i павінны прымушаць ваша племя трапятаць. Выдумала такое! Я, можа, што i другое помню... таксама выдавецкае. Як пранізала мяне адноечы ад вашай ягамосці нетутэйшымі флюідамі нейкімі, дальбог, — i было ўжо гэта ў тым блаславёным выдавецтве, што ля гасцініцы „Менск” [нейкі час выдавецтва „Мастацкая літаратура” месцілася каля гасцініцы „Менск”] — на першым паверсе, ля касы блізка, ці што, дзе S. (зноў S.!) панаваў над усімі, як Александрыйскі нейкі стоўп. А тут i ты мільганулася, i мо позірк мой цябе пераняў... Далей я табе нічога не скажу, хоць i помню.

Вось табе адповедзь за „недаткнёнтасць”.

А наогул жа ніякі мой варыянт не прымаеш ты, i мне, не надта спадзеючыся на паштовую прозу, адказаць табе хіба вершыкам, i ты ўбачыш тады, на якую дарогу ты мяне падбіваеш i якую папірачку мне падаеш. Чытай i ад згрызотаў пакутуй. А то во яшчэ i вершык вазьму ды i ўсенародна прысвячу табе. I так адпомшчу. Напалохаў? (Не, без дазволу не буду.)

Кіну, рыну — пакіну

Гэты дом на гары,

Горкі дым успаміну

Хай развеюць вятры.

Хіба гэтак няможна?

Дзе пасцелецца цень

Ад капы прыдарожнай,

Там i будзе пасцель.

На Ясельду ці Піну

Ці на Пціч, Вілію, —

Або на лугавіну

Каб зрабіліся парой

Над ракой, над ракой,

Каб здружылася з хмарай

Талакой, талакой,—

I каб кані крычалі,

Прадчуваючы гром.

Каб на вольным прычале

Здрыгануўся паром

Вось так мы перайшлі i да вершыкаў. Не зразумеў толькі я, чаму гэта D. выкінуў адзін верш. (У рыхтаваным зборніку.) Я выкрасліў даволі, найбольш слабое, i ўсё ў пісьме, здаецца, да Паўлава, пазначыў па (не на) старонках — у дзвюх кніжках. Там, у пісьме, аж дзве шарэнгі старонак. Спытай у Валодзі [Паўлава], хоць ён i тумарэсік вялікі (ведаеш такое слова?). <...>

Барадуліну напісаў, адказу пакуль няма (у адказ на ягоны ліст). Пачакаю. Ты хоць пішы. А то лянуешся. Адсюль цябе пісьмамі цяжка разварушыць (не дзеля справы адной!), а там наогул ад мяне схаваешся. Але, калі вярнуся, шпацырамі рознымі буду табе ўсё ж надакучаць, а то i зважу ў Ракаў да польскіх кабет i бабулек — там трохі яшчэ ёсць. Ты ў карты з імі пагуляеш, а я цябе за жонку буду выдаваць i казаць, што ні ў карты не гуляю, ні гарэлкі не п'ю, бо цябе баюся? Згода?

Пра жыццё-быццё сваё, „дыярыуш”, так сказаць, свой я табе так ці інакш выкладаю — адно i тое ж, распарадак усяму галава, таму i мне не цікава, i табе зачапіцца не будзе за што. А што Вера Сямёнаўна? Скажы ёй, што тут сумна, як сярод У.-скай прозы, — няхай не палічыць гэта замахам на яе зямляцкія пачуцці. У мяне вось А. ў земляках ходзіць — i то нічога. Ну i што? Хітрунчык М. таксама. Яшчэ нехта ёсць. A ўсе яны не вартыя аднаго п'янтоса Гаўрусёва.

На Вялюгіна я прасіў Рыгора навесці. Можа, i сам напішу, калі адказу ад Рыгора не будзе. Паглядзім. <...>

Але ну ix, справы! Нешта сумна i самому стала, i нецікава пісаць. „Нового мира” я тут не бачу, як i шмат якіх часопісаў. Хіба трапляеца „Юность” i „Неман”, з нашых — „Вожык” i „Р[аботніца] i сял[янка]”. <... >