Добры дзень, мая Шыпшына

Так, учора ён быў не анёлкам. Аднак калі б ён застаўся ў яе... Няцяжка ўявіць, што адбывалася б дома. I гэта цяпер, калі яму, як ніколі, патрэбен спакой.

А хіба што-небудзь змянілася б у Віты? Як гэта ні жорстка і жудасна, але праз смерць маці раней ці пазней павінен прайсці кожны з нас.

Ён не бязвінны, але ён не страціў здольнасці пакутаваць за іншага, а гэта — галоўнае.

I, падумаўшы гэтак, Віктар з палёгкай уздыхнуў і нібы падвёў пад здарэннем нейкую рысу.

За акном, на павяснелай чорнай ліпе, усчынілі радасны гармідар вераб'і. У пакой, залоцячы паперу, зазіралі сонечныя промні. Увесь чысты і зіхаткі сакавіцкі дзень нашэптваў Віктару, што яго начныя страхі пустыя і недарэчныя; учарашняе блякла, пачынала выдаваць кашмарным сном ці трызненнем.

Яму прыйшла ідэя заміж звычайных кіламетровых паказальнікаў паставіць на дарозе да мемарыяла драўляныя слупкі з кутымі выявамі сонца — адмысловымі сімваламі паэзіі, і ён узяўся за аловак...

Перад полуднем жонка пасылала Віктара ў гастраном. З аўтамата ён пазваніў Віце. Тэлефон не адказаў. Віктар здагадаўся: паехала да маці, і не адважыўся прызнацца сабе, што, пачуўшы яе голас, павесіў бы трубку.

Увечары зваліліся на галаву госці, і, хоць ты разарвіся, нельга было адлучыцца.

У нядзелю і ў панядзелак Віцін тэлефон таксама маўчаў. Па логіцы рэчаў яна, відаць, перабралася да знаёмых, і Віктар вырашыў пазваніць альбо зайсці ў канцы тыдня.

Стаялі пагодлівыя вясновыя дні, і яму нядрэнна працавалася.

Вечар, ноч і раніца

Прыцемкам па клёне пад тваім акном нягучна залапоча дождж... У народжанай яго шапаценнем утульнасці табе будзе хораша чытацца на самоце добрая кніга, і час закружыць вакол цябе ў няспешным віраванні.

Не заўважыш, як аціхне шалясценне колаў па асфальце, як растануць у ночы хуткія крокі апошніх прахожых. Не заўважыш, што ты ўжо застаўся з ноччу і дажджом сам-насам... Ды вецер раптам секане кроплямі ў шыбу, і ты нібы ачуешся ад нейкай дрымоты, адкладзеш кнігу і падыдзеш да акна.

У святле ліхтара будуць падаць на клён аблытаныя ветрам пасмы дажджу. I ты ўбачыш, як адарвецца і роспачна, быццам хоча вярнуцца, паляціць долу цёмна-бурштынавы ліст. А дождж будзе падганяць яго і потым безуважна прыціскаць да бліскучай мокрай травы.

I ў табе народзіцца нейкае шчымлівае пачуццё.

Будзеш доўга глядзець на дождж, на клён, на неахайна разлінаваны абыякавым белым святлом ліхтароў пляц. Потым ліхтары пагаснуць, толькі тры ці чатыры застануцца гарэць — прывідліва і трывожна, а ты ўсё будзегп стаяць ля акна, наструнена і чуйна прыслухоўвацца да сябе і нечага чакаць.

Пройдзе апошні аўтобус. Паміж чырвонымі кроплямі агеньчыкаў згледзіш на заднім шкле чыюсьці постаць. I раптам да болю востра пазайздросціш таму незнаёмцу, пашкадуеш, што гэта не ты там, у цёплым жоўтым святле апошняга аўтобуса.

I твой неспакой знячэўку стане гаркава-салодкім, як каліна пасля зазімку.

Ты зразумееш, што трэба ехаць.

Назаўтра ты цэлы дзень, да вячэрняга самалёта, будзеш унікаць размоў, адпрэчваць дробязныя будзённыя думкі, каб не разбіць, не парушыць сваім ці чужым неасцярожным словам ці нікчэмнаю думкай кволую шчымлівую ўрачыстасць, што спеліцца ў душы.

...Горад не пазнае цябе. Ён безуважна, як па выпадковым сустрэчным, слізгане па табе позіркам і будзе па-ранейшаму заклапочана пераміргвацца святлафорамі і рэкламамі. I здасца, што ён зусім забыўся пра цябе — гарады заўсёды забываюць нас хутчэй, чым мы іх,— і кране халадок адчужанасці. А горад, быццам прачытаўшы ў тваёй душы, верне позірк, угледзіцца і, прасвятлеўшы, ляпне цябе па плечуку: «Ну, здароў! Прыехаў...» I ты, як дзіця, узрадуешся, што яшчэ не чужы яму, што не толькі горад — твой, але і ты — ягоны.

I, нібы ў доказ гэтаму, пад'едзе да прыпынку тралейбус таго самага маршруту.

Тады тут, у старым ускраінным парку, цвілі ліпы. У лагодным вечаровым паветры бруілі ручаіны п'янкага мядовага паху, а ў яе чорных валасах свяціліся цёплыя жаўтлявыя зорачкі: квецень ужо асыпалася...

Вецер будзе шастаць апалаю лістотай.

Станеш неяк паспешліва думаць, што так лепей, бо ўсё роўна ўсё на свеце канчаецца, і хай лепш раней, на той мяясы, да якой было адно харошае і светлае, не азмрочанае ні словам, ні ўчынкам; яно такім і застанецца з табой, як ружовая аблачынка на чыстым небе над вечаровым сонцам. У каханні, гэтаксама як у апавяданні, аповесці ці рамане, неабходна скончыць у патрэбным месцы, бо працяг будзе ўжо не каханнем, а чымсьці іншым. Хіба не бачыш ты такога ў сваіх знаёмых? Ды што знаёмыя, а ты сам? А яна была проста мудрэйшаю за цябе. I ты павінен дзякаваць ёй за тое, што ваша сапраўднае засталося сапраўдным навек.

Але насупор усім тваім думкам і высновам, якім ты верыў яшчэ некалькі хвілін таму, у табе нешта ўзбунтуецца, і прыйдзе пачуццё віны. Той віны, выкупіць якую немагчыма, бо не ведаеш, у чым яна, і не ўведаеін ніколі. I няпраўда, што час цішыць боль — ён можа глыбей прыхаваць яго, прыцерушыць лісцем і снегам мінулых дзён, але боль будзе жыць, каб раптам паласнуць па сэрцы вострым і салодкім успамінам.