Si igitur propter necessitatem vitandae falsitatis et consequendi perfectiorem statum sapientiae possumus, et debemus, et consulimur per sanctos perfectos et philosophos dignos, ut eorum dicta mutemus loco et tempore, et ad eorum sententias addamus: multo fortius licentiamur ad hoc et cogimur in eis, quae vulgi sunt et eorum qui vulgo praesunt imperito, praecipue cum capita multitudinis istius temporis non attingunt ad dignitatem auctoritatis sanctorum et philosophorum magnorum nec sapientum antiquorum, quorum aliquos nostro tempore conspeximus.
Если, следовательно, мы можем и должны по совету достойных философов и достигших совершенства святых ради необходимого уклонения от заблуждений и достижения более совершенного состояния мудрости подправлять в соответствии с местом и временем, и вносить добавления в их суждения, то куда большее право мы имеем на то же (и нас побуждают к этому [вышеуказанные авторитеты]) в отношении тех, кто принадлежит толпе или недостойно ее возглавляет, особенно потому, что вожди толпы, которых мы видели и в наше время, не достигают достоинства авторитета святых, великих философов и древних мудрецов.
Capitulum VIII. Глава VIII
Remedium vero contra haec tria non est, nisi ut tota virtute auctores validos fragilibus, consuetudini rationem, sensibus vulgi sententias sanctorum aut sapientum reponamus, et non confidamus in argumento triplicato, scilicet, hoc exemplificatum est, vel consuetum, aut vulgatum, igitur tenendum. Patet enim ex praedictis secundum sententias sanctorum et omnium sapientum, quod longe magis sequitur oppositum conclusionis ex eisdem praemissis. Et licet totus mundus sit his causis erroris occupatus, tamen audiamus libenter contraria consuetudini vulgatae. Nam hoc est magnum remedium horum malorum, secundum quod Averroes dicit in fine secundi
А лекарство против этих трех язв — одно: мы со всей настойчивостью должны заменять шаткий авторитет прочным, обычай — разумом, мнение толпы — суждениями святых и мудрецов. И мы не должны соглашаться с тройственным аргументом, а именно: это подтверждено примером, или обычаем, или толпой, следовательно, этого надлежит придерживаться. Ибо из вышесказанного явствует на основании суждений святых и всех мудрецов, что из этих посылок следует прямая противоположность указанному выводу. И пусть эти причины заблуждения овладеют всем миром, мы, однако, да выслушаем с готовностью то, что не согласуется с обычаем толпы. Ибо это является могучим средством против таковых зол, почему и Аверроэс говорит в конце II книги
Capitulum IX. Глава IX
Non solum quidem hae causae generales sunt malorum in studio et in vita, sed quarta nequior his tribus est, similiter communis in omni statu, et apud quamlibet personam regnare demonstratur. Coniunxi quidem praedictas tres causas et propter hoc quod sapientes eas saepius coniungunt et separavi hanc ab illis propter malitiam principalem. Haec enim est singularis fera, quae depascit et destruit omnem rationem, quae est apparentis sapientiae desiderium, quo fertur omnis homo. Nam quamcunque parum sciamus et licet vile, idem tamen extollimus; celebramus etiam multa quae ignoramus ubi possumus occultare ignorantiam, et scienter ostendimus, ut de nihilo gloriemur. Et quicquid nescimus, ubi scientiam ostentare non valemus, negligimus, reprobamus, reprehendimus et adnihilamus, ne videamur aliquid ignorare, quatenus saltem mundo muliebri et fuco meretricio nostram ignorantiam infami remedio coloremus, unde utilissima et maxima et omni decore plena et sua proprietate certissima a nobis per hanc viam et ab aliis relegemus.
Абдусалам Абдулкеримович Гусейнов , Абдусалам Гусейнов , Бенедикт Барух Спиноза , Бенедикт Спиноза , Константин Станиславский , Рубен Грантович Апресян
Философия / Прочее / Учебники и пособия / Учебники / Прочая документальная литература / Зарубежная классика / Образование и наука / Словари и Энциклопедии