Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке)

Невыносны, сапраўдны фiзiчны боль стаяў пад грудзьмi. "У гэтым месцы канцэнтруюцца ўсе нервовыя канчаткi, - успомнiла Iрэна з курса псiхалогii. Згустак нерваў... Клубок... Значыць, сэнс "балiць у грудзях" - не пераносны! Янка, Яначка, што ты нарабiў? За што, Божа? Што я табе зрабiла дрэннага, Янка? Што я табе зрабiла?" Рука iнстынктыўна пацягнулася да цыгарэты. Iрэна паднялася з ложка. За акном пачало вiднець. За ўсю ноч яна так i не змагла заснуць. У паўзмроку пакоя ўспыхнула запалка. Няўлоўнае шапаценне пачынаючага гарэць тытуню. Асалода гаркавата-прыемнага, на поўны ўдых, дыму. Выпускаючы сiвы клубок яго, Iрэна быццам бы выпускала з грудзей свой боль. Мезенцам скiнула попел у папяровы кубарык. Стаяла ля акна. А ў доме насупраць, таксама ля акна, палiў цыгарэту нейкi мужчына. У другiм акне, на кухнi, завiхалася жанчына. А Iрэне было так адзiнока, так цяжка, быццам яна засталася адна ва ўсiм свеце!

"Жанчыны чамусьцi заўсёды даруюць мне!" - успомнiла яна словы Янкi. Той распавядаў пра Жану, з якой хацеў да службы ў войску ажанiцца. Усё падрыхтавалi да вяселля, а ён збег. "Толькi дурнi жэняцца перад службай у войску! - заключыў Янка. - Жана пакрыўдзiлася. Нават не прыйшла праводзiць мяне на службу. Але калi я вярнуўся, усё даравала. Пачалi сустракацца. Не разумею, чаму жанчыны заўсёды даруюць мне?"

"Я таксама даравала б табе, Янка, - падумала Iрэна, - толькi вярнiся. Ты мой бог, у тваiх абдымках мне так добра... Мне нi з кiм не было так добра, як з табою..."

- Iрэна, на практыку спознiшся! - крыкнула бабуля i заглянула ў яе пакойчык. - Фу, надымiла, распуста! Iдзi снедаць! Мацi павяла Паўлiка ў садок, а бацька зноў не начаваў дома, - паскардзiлася старая. - Мы з дзедам даўно не спiм, вось якую праблему вырашаем: хутка Паўлiк вялiкi стане, чуеш? Нельга яму будзе з мацi i таткам у зале спаць. Думаем яго ў свой пакойчык узяць. Да цябе таксама ж нельга. А мо ты замуж пойдзеш, га? Дык Паўлiка ў тваю спальню...

- Ды не пайду я замуж! - адказала Iрэна i забычкавала цыгарэту. - Я нiколi не пайду замуж! Мне не шанцуе!

I пайшла ў ванную. Сёння ёй трэба было добра выглядаць. Цiкавы музычны ўрок падрыхтавала. А настрою няма...

- Хто ведае, адкуль з'явiлася жалейка? - Iрэна падняла ўгару i паказала дзецям музычны iнструмент. - Памятаеце паданне?

Дзяўчынка з ружовым банцiкам у валасах паднялася з месца.

-Жыла сiрацiнка Насця, - пачала яна. - Пакахала хлопца, але ён быў такi ганарысты, што нават не глядзеў у яе бок. Марыў пра каралеўну i вырашыў iсцi па свеце шукаць яе. Знайшоў - а тая толькi пасмяялася з яго. I вырашыў хлопец вярнуцца да Насцi, але тая ўжо выйшла замуж...

- Добра, - усмiхнулася Iрэна. - А дзе ж нашы русалачкi, што яны павiнны цяпер рабiць?

Iрэна зайграла, i дзецi сталi ў карагод.

- Янка! Янка! - закрычалi яны. - Хадзi да нас, мы будзем тваiмi нявестамi! Рабi з жытнёвага каласка ўпрыгожанне сабе на шапку, а са сцеблiка зялёнага жалейку! Весялiць нас будзеш!

- А чаму Янка? - здзiвiлася Iрэна. - Я ж учора не казала вам, як таго хлопца звалi...

- Казалi, казалi! - загаманiлi дзецi.

"Божа ж мой, - спалохалася Iрэна, - у паданнi не было iмя хлопца! Янка, што ты зрабiў са мною? Нават iмя тваё не дае мне спакою..."

Iрэна перастала iграць.

- Можна, я буду Янкам? - папрасiўся хлапчук у паласатай кашульцы.

- Будзь, - з сумам адказала Iрэна i ўспомнiла, як Янка падарыў ёй матроскую цяльняшку. Яна апранула яе за горадам - бегала ў жыце, бы русалка: валасы распушчаныя, шорты кароценькiя, паласатая цяльняшка. А потым на лясной палянцы яны цалавалiся, а побач паслiся каровы.

Хлопчык у паласатай кашульцы зайграў на жалейцы.

- А цяпер, Янка, заплюшчы вочы, i мы табе дадзiм нявесту! - закрычалi дзецi i паднеслi яму пук кудзелi.

- Гэта не мая нявеста! - адкiнуў кудзелю хлопчык.

- Вось табе нявеста! - падала яму ляльку Iрэна.

Хлопчык усмiхнуўся, абняў ляльку i зноў заплюшчыў вочы. У гэты момант дзецi забралi ў яго з рук ляльку i падлажылi бярвенца.

- Ой, гэта ж трухлявае палена! - расплюшчыў вочы хлопчык.

- Янка! - сказалi хорам дзецi. - Хто доўга выбiрае - заўсёды з трухлёй застаецца!

- А за жалейку... - дадала Iрэна.

- Дзякуй! - закрычалi дзецi.

- Добра вы засвоiлi паданне, - пахвалiла ўсiх Iрэна. - А цяпер будзем развiтвацца.

Яна вярнулася ў музычны кабiнет. Думкi пра Янку не адступалi. "Трэба схадзiць да яго ў iнтэрнат, - вырашыла Iрэна. - Можа, я супакоюся нарэшце, калi ён растлумачыць, за што мяне пакiнуў?" Яна прыгладзiла валасы, але раптам рука запынiлася, замерла на месцы - з-пад далонi выглядваў сiвы валасок! Iрэна спужалася, рукi задрыжэлi.

"Гэта стрэс, - падумала яна. - Пасiвела! У дваццаць два гады пасiвела. А можа, мне сустрэць Янку на маршруце, падысцi да шаснаццатага аўтобуса... Чакаць... А калi не яго змена? Не, лепей пайду ў iнтэрнат!"

Янкi дома не аказалася. Сусед яго, стараваты ўжо мужчына, нахабна ўсмiхнуўся:

- Ты да Бiневiча? А ён ужо звольнiўся! У палюбоўнiцы жыве!

Iрэна выйшла з iнтэрната, знайшла тэлефон-аўтамат i набрала нумар Рэнi.

- Прывiтанне, - сказала стрымана. - Як жыццё маладое? Можа, замуж выйшла? Дарэчы, Янка ў цябе?