Мiколка-паравоз (на белорусском языке)

Але думка пра буржуяў не пакiдала Мiколку. Часта ён чуў пра буржуяў у гутарках бацькi з другiмi суседзямi, рабочымi. Буржуямi часам лаяўся i старэйшы Мiколкаў брат - змазчык. I ў хуткiм часе адбылася сустрэча Мiколкi з буржуем. Можа, i не з сапраўдным буржуем, але ж вельмi да яго падобным. Зайшоў аднаго разу да iх нейкi начальнiк дэпо. I такi ж тоўсты-тоўсты, а на пузе блiшчастыя гузiкi, залатыя, няйначай. Зайшоў ён у вагон, абышоў кожны куток, усё поркаў нешта сваiм блiскучым кiёчкам, поркаў, носам вадзiў з боку ў бок ды моршчыўся, як той грыб-смарчок, што расце пад штабелямi старых шпал. На матку накiнуўся:

- Псуеце вы мне тут памяшканне, зусiм не даглядаеце за падлогай... Смецце каля вагона... Выганю ў дваццаць чатыры гадзiны.

I зусiм узлаваўся, аж плямiны белыя заскакалi на тлустым твары, ды кiёчкам сваiм як дзеўбане ў сценку, у самую галерэю карцiнную Мiколкаву.

- Гэта што? Сцены паскудзiць? Казённае памяшканне псаваць? Цi мала смецця ўсюды, дык яны яшчэ на сцены вешаць. Ану, венiк сюды, паздзiраць усё, памыць, паскрэбцi.

А сам палкай поркае, здзiрае Мiколкавы малюнкi. I калi дабраўся да прыгожай крышкi з папяроснага карабка - быў то малюнак дзяўчынкi на срэбнай паперы, - не сцярпеў тут Мiколка, да начальнiка кiнуўся.

- Ты хто? Ты збiраў мае карцiнкi, каб iх здзiраць?

Той зiрнуў скоса на Мiколку, паморшчыўся. А Мiколка наступае:

- Буржуй ты!

Начальнiк аж абамлеў, мацi перапалохалася.

- Пузан ты! Ходзiць, як бочка ў штанах... Бач, раз'еўся на маiм карку... Вон!

Начальнiк, доўга не думаючы, даў ходу. Мацi - за iм.

- Даруйце. Дзiцё зусiм не разумее... Вярзе, не разабраўшы што.

А той не слухае, далей шпарыць. Толькi i кiнуў:

- Хамы вы! Самi хамы i дзяцей робiце хамамi.

Дасталася добрая прачуханка Мiколку ад маткi. Але бацька, прыехаўшы з работы i даведаўшыся аб "буржуi", толькi пасмейваўся.

- Так iх, Мiколка, так. Калi дах вось прагнiў, перакрыць трэба, дык iх нямашака... А да цацак дзiцячых чапiцца надумаўся... Крый iх, Мiколка, i ў хвост, i ў грыву...

Так жыў i гадаваўся Мiколка-паравоз. Ён i сам добра не ведаў, чаму празвалi яго паравозам. Магчыма, за тое, што вельмi ж упадабаў ён паравозы, асаблiва ж пасажырскiя. Стаiць такi прыгажун ля дэпо, калёсы высокiя, чырвоныя, не раўнуючы, як ногi ў бусла балотнага. Альбо выязджае такi прыгажун з дэпо i так важна парай пыхкае: пых... пых... пых...

Ну як тут уцерпець Мiколку, ды не падсесцi ззаду на тэндэрную падножку, ды не праехацца да паваротнага круга. Праўда, счэпшчыкi лаюцца часам:

- Злазь, жаба, а то падмажаш калёсы!

Дзе ты там злезеш!

Цiкава i ля паваротнага круга. Паравоз вялiкi-вялiкi, а на крузе стаiць, як дзiцё, не паварухнецца. I адзiн рабочы, усяго толькi адзiн, паварочвае гэты самы круг з паравозам. Канечне, Мiколка не прамiне, каб не дапамагчы тут рабочаму. I здаецца Мiколку, што пад яго рукой паварочваецца шпарчэй круг - гэткая аграмадзiна - i на ёй паравоз вялiкi, стаiць i пыхкае. Вось павернут круг, Мiколка зноў на падножку, i паравоз зноў жывы. Загудзiць, заляскоча i так памчыцца, што толькi пыл курыць ззаду аж да самых стрэлак, адтуль паравоз iдзе назад, на станцыю, пад пасажырскi поезд. На станцыi трэба пiльнавацца, каб не трапiць на вока жандару. Той не любiць дзяцей. Толькi заўважыць i бяжыць услед, памахваючы шабляй-селядцом. З падножак зганяе.

Ведаў бацька пра Мiколкавы практыкаваннi на падножках, ушчуваў колькi разоў, але нiчога не дапамагала.

- Ты памочнiк машынiста? - пытаў Мiколка ў такiх выпадках бацьку.

- Ну, а што?

- Вось табе i што. На паравозах ездзiш?

- Езджу. А што з таго?

- А нiчога... Павiнен i я ездзiць.

Што ты тут скажаш Мiколку? Нiчога. I, выязджаючы ў чарговую паездку на пуць, бацька толькi прасiў усiх знаёмых счэпшчыкаў i стрэлачнiкаў на станцыi:

- Вы, браткi, пiльнуйце хаця, каб не трапiў мой басурман на рэйкi!

- Дзе ты яго ўпiльнуеш, блыху? На жывое будзе жывы, не дзе дзенецца.

- Ды яно ж так.

Так гадаваўся Мiколка на рэйках.

Прыгоды Мiколкi з дзедам Астапам

У Мiколкавым раннiм дзяцiнстве было многа падзей, але цi дужа iх успомнiш усе. А таму i раскажам толькi аб тых, якiя больш памятны Мiколку, на якiя ён не забываецца да апошняга дня. Памятае ён пра вужа, пра гарачыя спрэчкi з дзедам, пра матчыных курэй i пра зялёнага ката. Ды яшчэ пра слаўную дзедаву стрэльбу i пра сваё досыць цiкавае знаёмства з царом.

Раскажам цяпер пра вужа.

Вольнымi днямi, калi Мiколкаў бацька адпачываў i не ездзiў на паравозе, Мiколка з бацькам iшлi на рэчку, якая працякала недалёка ад станцыi. Тут лавiлiся добрыя акунькi, траплялi шчупакi на шнур, часам пападаўся дробны сом. А больш за ўсё лавiлiся плоткi. Цэлымi стайкамi хадзiлi яны пад лазовымi кустамi, паблiскваючы на сонцы срэбнай луской. Толькi знай закiдвай вудачку.