Пакупнік сноў

— Так, — сказаў Мігель. — У «дурцы» былі і кастанэдавы прыхільнікі. Нават у лекара на стале я ўбачыў яго кнігу. Такі быў час, такая мода.

— Рады, што вам не трэба тлумачыць і вы ва ўсё ўязджаеце, — ажывіўся госць. — Я чуў, што па насычанасці ўражанняў скіраваныя сны могуць даць рады любому наркотыку. І гэта пры тым, што не прыносяць арганізму шкоды.

Але гаспадар не падтрымаў яго.

— Я быў бы толькі задаволены, каб спаць, як усе — нармальна.

— Дык усё-такі, — вярнуўся да сваёй ранейшай прапановы Кук. — Вы прадасцё мне сёй-той з вашых сноў?

— А навошта вам?

Так як чалавек па прозвішчы Кук даўно чакаў такога пытання, то ён і патлумачыў гаспадару, што піша адмысловую навуковую ці дакладней — калянавуковую працу, і таму мусіць збіраць сны ва ўсіх сваіх знаёмых. За плату. Вядома, ён хлусіў, але Мігель быццам не заўважыў гэтага.

— Я падумаю колькі дзён, — адказаў гаспадар.

***

Прыкладна праз тыдзень Кук зайшоў да суседа Мігеля і ў канцы гутаркі спытаў таго наконт іх мінулай размовы і сваёй прапановы. Мігель адказаў, што ўвогуле не супраць прадаць які са сваіх сноў і, вядома, не за грошы, а, так бы мовіць, сімвалічна, за распітую разам пляшку каньяку ці яшчэ што далікатнае. Але, дадаў, — ёсць сны зусім інтымнага характару. Вось учора яму снілася былая каханка, якой не бачыў некалькі год. Хіба гэта можа быць такім ужо цікавым?

— Не, — згадзіўся госць. — Але як толькі вы пабачыце якіх тараканаў, мух, жаб, чарвякоў, то я гатовы купіць такі сон.

Яшчэ некалькі дзён запар Кук заходзіў да суседа Мігеля і распытваў таго пра сны. Каб не расчараваць таго, купіў адзін, але, на яго погляд, неістотны. Суседзі распілі бутэльку каньяку, якую прынёс Кук, і разышліся.

Праз дзень Мігель паведаміў Куку, што ў бліжэйшы час наўрад ці што прадасць яму, бо сніў у асноўным свайго сына, армейскую казарму, у якой той цяпер, пэўна, жыве, былую жонку ды нейкіх мышэй.

— Раскажыце пра мышэй, — у ветлівай форме адразу запатрабаваў Кук.

— Мне саснілася быццам нейкая гульнявая пляцоўка, — пасля паўзы пачаў расказваць Мігель, — дзе было шмат зацікаўленых людзей, якія рабілі стаўкі на нейкія скачкі. З шуфлядак выпускалі жукоў, якія беглі па доўгіх латках.

— Так, так, — наструніўся Кук. — І што?

— Ды нічога асаблівага. З адной шуфлядкі замест жука выбегла мыш і, вядома, апярэдзіла ўсіх. Хіба не лухта?

— Я купляю ў вас гэты сон.

Кук схадзіў да сябе і прынёс каньяк, які абодва субяседнікі і распілі пад ажыўленую, хоць і малазначную гутарку.

У сябе дома Кук пачаў аналізаваць сон Мігеля з усіх бакоў, бо, як ён добра памятаў і засвоіў, кожны сон важны сваім вытлумачэннем. Скачкі, меркаваў ён, адбываюцца толькі на іпадроме. Робяць стаўкі яшчэ і ў казіно, але ў казіно — рулетка, і гэта зусім не тое. Вядома, жукі — гэта вобраз, праекцыя ў сапраўдную рэальнасць. А мыш? Мышы, як Кук даведаўся з сонніка, — да беднасці. Дык чаму перамагла мыш?

***

Назаўтра быў выхадны дзень, і Кук паехаў на іпадром. Ён раней наведваў яго разы два, але больш з цікаўнасці, бо не быў заўзятым гульцом. Набыўшы білет і праграму скачак, Кук пачаў уважліва яе вывучаць. Ягоныя намаганні ўрэшце прынеслі відавочны плён. Шэрая мыш! У трэцім заездзе прымала ўдзел кабыла па мянушцы Шэрая Мыш. Яна выступала пад нумарам дванаццаць. Кук скіраваў у букмекерскую і даведаўся, што стаўкі на Шэрую Мыш прымаюцца адзін да дзесяці, пасля чаго, падумаўшы, паставіў на дванаццаты нумар пяцьсот долараў.

Каб дарэмна не хвалявацца, пайшоў у бар, дзе заказаў сабе піва, адначасова слухаючы абвесткі па мясцовым радыё.

Шэрая Мыш выйграла заезд.

Адвячоркам, збольшага сабраўшыся, Кук патэлефанаваў Мігелю і спытаў, ці мае той крыху вольнага часу. Сусед адказаў, што да начнога дзяжурства такі час якраз ёсць, ён адзін, і запрасіў зайсці.

Кук захапіў з сабой бутэльку каньяку і пакрочыў праз лесвічную пляцоўку.

— Паслухайце, — пачаў здалёк гаспадар, калі абодва ўжо селі, як звычайна, за стол на кухні, — я нейкі час думаў над тым, што вы мне расказвалі пра сон. Дык вось: сон — гэта поўнае адключэнне свядомасці, ну, быццам адключаюць камп’ютэр. Ці, наадварот, у сне чалавечы мозг поўнасцю прачынаецца, і энергаабмен дасягае мяжы высокіх велічынь. У першым выпадку — пасля сну наша, так бы мовіць, «я» перажывае своеасаблівую смерць і з’яўляецца ўжо ягонай копіяй. Хіба не так? А ў другім? Неўролагі цяпер сведчаць якраз тое, што мозг у сне працуе звышэфектыўна. Тады вынікае: ён сапраўды праломвае бар’еры часу і прасторы. Дык што такое ў гэтым выпадку наша «я», наша свядомасць? І час? І прастора?

— Ёсць пытанні, на якія, пакуль не толькі я, звычайны чалавек, можна сказаць, невук, не здолее адказаць, а ўвогуле — ніхто, — пасля роздуму сказаў Кук і дадаў:

— Вы прадасце мне свой чарговы сон? Пажадана, сённяшні?

— Зрабіце ласку. Але ён неістотны і наўрад ці вас зацікавіць.

— Ну, не важна, — падахвоціў Кук.