Песьні-жальбы

Вобразы мілыя роднага краю,
      Смутак і радасьць мая!
Што маё сэрца да вас парывае?
      Чым так прыкованы я

К вам, мае ўзгорачкі роднага поля,

      Рэчкі, курганы, лясы,
Поўныя смутку і жальбы нядолі,
      Поўныя сумнай красы?

Толькі я лягу і вочы закрыю,

      Бачу я вас прад сабой.
Ціха праходзіце вы, як жывыя,
      Зьзяючы мілай красой.

Чуецца гоман мне сьпелае нівы,

      Ціхая жальба палёў,
Лесу высокага шум-гул шчасьлівы,
      Песьня магутных дубоў…

Вобразы мілыя, вобразы смутныя,

      Родныя вёскі і люд,
Песьні цягучыя, песьні пакутныя!..
      Бачу і чую вас тут.

Вячэрніе хмаркі

Сонейка заходзіць,
I кладуцца цені,
I плывуць хмурынкі
Ў ціхім задуменьні.

Белыя валокны

Сонейкам заліты.
Вольны ім дарогі,
Сьцежкі ім адкрыты.

Хмаркі залатыя!

Вы — прастору дзеці,
Ходзіце вы вечна
Па ўсім белым сьвеце.

Праплывіце ж, хмаркі,

I над родным краем,
Над сялянскім полем,
Над зялёным гаем

I заплачце, хмаркі,

Дробнымі сьлязамі
Над мужычай нівай,
Над яго лугамі.

Загрымеце громам,

Стаўшы цёмнай хмурай.
Толькі ж не пабеце
Жыта градам, бурай.

Хмаркі залатыя,

Сонца, неба дзеці!
Вы прывет мой шчыры
Ў вёску занясеце.

Песьня няволі

Як лёгкі дым, як тонкі пар,
Расталі ў небе кучы хмар.

Ой, гладзь нябёс далёкая,

Крыштальная, глыбокая!

Як моцны гук, прызыў вясны

З тваёй пачуўся вышыны!

Прастор, прастор і воля там,

Але ня нам яны, ня нам!

Запёрты мы, прыдаўлены,

I краты нам прыстаўлены.

Высок, высок паркан-сьцяна,

Нам песьня волі не чутна.

Ня нам вясна, ня нам прастор, —

Нам мур сыры, нам цесны двор.

Гады ў няволі адцьвітуць…

Ня плач, душа, вясну забудзь!

У турме вясной

Сьціхлі песьні зімняй буры,
     Вее цеплынёю,
Ўскалыхнуўся лес пануры,
     Зашумеў вясною.

Як бы спуджаныя козы,

     Пазьбягалі хмары.
Плача зімка, льюцца сьлёзы,
     Ажываюць яры.

Скора поле, лугавіны

     Ў зелень убяруцца,
Жураўлі з чужой краіны
     З крыкам пранясуцца.

Хмары ўстануць, і пяруны

     Гучна загамоняць,
А ў турме тут сэрца струны
     Жаласна зазвоняць.

I ўздыхнеш, ўздыхнеш глыбока

     Над жыцьцём разьбітым,
I пачуеш адзінокім
     Ты сябе, забытым.

У турме

Сонца ўстане, сонца зойдзе,
Дзень заменіць ночкі цьма,
А над намі чорнай хмарай
Вісьне цесная турма.

Птушкі вылецяць на зіму,

Птушкі зноў ляцяць сюды,
Мы ж марнуемся ў астрозе,
Трацім лепшыя гады.

Дні мінаюць, дні праходзяць,

Летам зьменіцца зіма,
А мы сохнем і марнеем,
Нам тут радасьці няма.