Радкі і жыццё

Як сужываецца з узростам і вопытам сфера магчымых кантактаў з якойсьці часткай свету — раней так лёгка і бесклапотна было ўваходзіць у любыя знаёмствы.

Купка’ дзяўчынак з музы.чнай школы. У адной гэтак рана падкрэслеиая прыгажосць (двайная прыгажосць — узросту і будучыні), такая арганізаванасцьадзення: сіняя сукенка, чырвоная шапачка і ўсё іншае — так ідзе гэта пад ружовыя яе шчочкі, сінія вочкі, алыя губкі. А ўсё «афармленне» — шыкоўная папка, узорны кашалёк, столькі інтуітыўнай — яшчэ ж, вядома, зусім-зусім несвядомай какетлівасці. А побач жа з прыгажуняй едзе шэранькая дзяўчынка, якой будучыня — ужо не туды.

Супярэчнасць: прысутнасць шчасця побач і яго недаступнасць, немагчымасць. Адны нараджаюцца, каб увасабляць гэта шчасце, другія — вечна жыць з тугою і па недаступнасці яго і па несправядлівасці жыцця, лёсу.

Хараство ў «непритязательном» выглядзе: дзяўчынка з дробным, але жывым тварам, белая простая блузка, сіняя кофтачка з камсамольскім значком, жывыя вочкі, але такія рухавыя, што, здаецца, з імі хадуном ходзяць і шчочкі, і падбароддзе,-і броўкі. Востры носік, вострыя губкі.

Поза: думае чалавек аб сваім, але не забываючыся паглядзець, як ён выглядае.

20.IV.

Калі б запісаць усё жыццё, усе пачуцці і думкі — стала б мне страшна ад нікчэмнасці большай часткі, ад драбнаты, мітусні і т. д. «Морда, як мундзір» (гэта не­хта трапна пра суседа?).

Маці расказвае К. нешта смешнае, але чыста бытавое. Той спачатку абдумвае, перш чым засмяяцца, як трэба рэагаваць з вышыні свайго старшынёўскага становішча.

Ідзе п'яны дзядзька ў шэрым капелюшы, пахістваючыся: моршчацца зялёныя калашыны; не разбярэш — прывалоквае нагу ад чаго ці толькі гарэлка. Мае нейкі маршрут, і гэта, мабыць, адзінае, што зараз разумев і ведае яго п’яная істота...

Бесклапотнасць танцаў, пацалункаў, вечаровых гулянак і ўсё такое ўжо належыць іншым...

Электрык з Сенніцы мне: «Муж сястры, панімаеш, шышка — літсатруднік у райгазеце».

9.5.

Е. Астахов:

...А ты, коль пулями не сбит,

Ты, мне когда-то руку жавший.

Ты всем скажи, что я убит,

Что я не без вести пропавший.

Скажи, что мы убиты все.

Плечом к плечу на дне лощины

Собой закрыли Туапсе

Двадцатилетние мужчины.

30.5.

Маю — канец. У маіх бязлюдных днях сёння — гус­та. Гаворка з найразумнымі і найсумленнымі людзьмі — Брылём і Панчанкам. Панчанка, калі гаворыць, — з табой і душою. Мучыліся, вынуджваючы «Мерапрыемствы...».

3.6.

Ішоў пасля работы, дзень дёплы, сонечны. Гул, рух, адцяплелая свежасць колераў, гукаў, жыцця. Я нёс у сабе багатае ўражанне ад гэтага разгулу, разнастайнасці, разнаквецця. I нанізваў усё зусім не на сум, як звычайна, не на тугу, а на ўсмешку. I не пры няжкой быў і стомленай галаве, а здаецца нішто сабе.

Дзень быў спакойны і лёгкі. Крыху патрывожыла яго нейкая... Яна пакульгваючы хадзіла, пазірала на мяне, але — пэўне — і міма. Ей недзе круціць галаву каханне, яна вышуквала вакол сваю лодку, а я пад той час быў толькі шчэпкай.

Мне работа знесла гэту маркоту. Дамашэвіч і Шкраба рэгулярна напамінаюць, што трэба пісаць пра Куляшова.

Як толькі паяўляюся ў Прылуках на якой пляцоўцы, усе дзеці чапляюцца на мяне і шалеюць ад радасці. Я і не чакаў такога поспеху. Вельмі цешаць іх «вершыкі», прыкладам, «Сядзіць Галя на траве, скубе смецце ў га­лаве»...

Думка: а ісці трэба толькі цяжкім шляхам; асцерагацца спроб і жадання палёгкі. Болей бываць з самім сабою, але адпраўная да сябе справа.

Справа не ў тым, абганяюць ці адстаю; пра ўсё думаць, не спыняць работы; судакранацца з усім няспынна і настойліва, не замыкацца, бо — гэта будзе толькі падкормліваць самалюбства. Думкі трэба далучаць да дзеяння. Тут, як і ва ўсім, кепска без прапорцыі, трэба жыць запяткам, але мець час, каб думаць...

6.VІ.

Інтэрв’ю з Панчанкам зрабіў, здаецца, кепска.

Учора ў сталоўцы іняза ў чарзе гаварыў з дзяўчынкай. Мая па знешпасці, па голасу, па характару, па жывінцы. Дробязі: час, абставіны, нерашучасць — зрабілі недасягальнай. А такіх сустрэч і не было, бадай, у мяне.

Гаворка ў «ЛіМе» (Адамовіч, Кіслік, Гіль, Яфімаў) пра надпісы на магілах. Бярозкін успомніў: у Берліне на сабачых могілках — «Ты всегда, Джек, на полшага впереди своего хозяина».

У бібліятэцы ад кароткіх дзявочых сукенак — страхоцце: сядзяць да пояса амаль голыя.

Маякоўскі: «поэзия — каждый день по-новому люби­мое слово».

Бялінскі: «Произвол не производит ничего великого».

Л. Леонов («Лит. газ.»., 9—67):

«Литература есть такая важная сторона народной жизни, что небрежно обращаясь с ней, можно свести на­род на несколько биологических ступенек ниже».

Вітка: і старыя, і маладыя, мы будзем шукаць марна, бо нічога не знойдзем у тэарэтычным космасе, дзе няма нават адзнак самой літаратурнай атмасферы.

Капыловіч пасля планёркі (рэдактар некуды меўся ехаць). Было жаданне иагаварыць, нават, здаецца, ўзаемнае. Не пагаварылі — паелі. Можа, няма ў нас сумежнасці для размовы. Ці яшчэ што?

У лесе немагчыма разглядаць асобныя дрэвы. Можа, толькі тыя, што каля твайго дому — душы тваёй.

А. Твардовский. «Памяти Гагарина»:

Ах, этот день двенадцатый апреля,

Как он пронесся по людским сердцам.