Сочинения. Том 4

9.3.13. —οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τὸ τῶν ἀνδρῶν καὶ τὸ τῶν γυναικῶν γένος, ἐὰν µὲν πρὸς τέχνην τινὰ ἢ ἄλλο ἐπιτήδευµα διαφέρον φαίνηται, τοῦτο δὴ φήσοµεν ἑκατέρῳ δεῖν ἀποδιδόναι· ἐὰν δ’ αὐτῷ τούτῳ φαίνηται διαφέρειν, τῷ τὸ µὲν θῆλυ τίκτειν, τὸ δ’ ἄρρεν ὀχεύειν, οὐδέν τί πω φήσοµεν µᾶλλον ἀποδεδεῖχθαι ὡς πρὸς ὃ ἡµεῖς λέγοµεν διαφέρει γυνὴ ἀνδρός, ἀλλ’ ἔτι οἰησόµεθα δεῖν τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύειν τούς τε φύλακας ἡµῶν καὶ τὰς γυναῖκας αὐτῶν.— καὶ ὀρθῶς γ’, ἔφη[ν].

9.3.14. —οὐκοῦν µετὰ τοῦτο κελεύοµεν τὸν τὰ ἐναντία λέγοντα τοῦτο αὐτὸ διδάσκειν ἡµᾶς, πρὸς τίνα τέχνην ἢ τί ἐπιτήδευµα τῶν περὶ πόλεως κατασκευὴν οὐχ ἡ αὐτὴ ἀλλ’ ἑτέρα φύσις γυναικός τε καὶ ἀνδρός;— δίκαιον γοῦν.

9.3.15. —τάχα τοίνυν ἄν, ὅπερ σὺ ὀλίγῳ π<ρ>ότερον ἔλεγες, εἴποι ἂν καὶ ἄλλος ὅτι ἐν µὲν τῷ παραχρῆµα ἱκανῶς εἰπεῖν οὐ ῥᾴδιον, ἐπισκεψαµένῳ δὲ οὐδὲν χαλεπόν.— εἴποι γὰρ ἄν.

9.3.16. —βούλει οὖν δεώµεθα τοῦ τὰ τοιαῦτα ἀντιλέγοντος [µου] ἀκολουθῆσαι ἡµῖν, ἐάν πως ἡµεῖς ἐκεῖνο ἐνδειξώµεθα, ὅτι οὐδέν ἐστιν ἐπιτήδευµα ἴδιον γυναικὶ πρὸς διοίκησιν πόλεως;— πάνυ γε.

9.3.17. —ἴθι δή, φήσοµεν πρὸς αὐτόν, ἀποκρίνου· ἆρ’ οὕτως ἔλεγες τὸν µὲν εὐφυῆ πρός τι εἶναι, τὸν δὲ ἀφυῆ, ἐν ᾧ ὁ µὲν ῥᾳδίως τι µανθάνοι, ὁ δὲ χαλεπῶς; καὶ ὁ µὲν ἀπὸ βραχείας µαθήσεως ἐπὶ πολὺ εὑρετικὸς εἴη οὗ ἔµαθεν, ὁ δὲ πολλῆς µαθήσεως τυχὼν καὶ µελέτης µηδὲ ἃ ἔµαθε σῴζοιτο; καὶ τῷ µὲν τὰ τοῦ σώµατος ἱκανῶς ὑπηρετοῖ τῇ διανοίᾳ, τῷ δ’ ἐναντιοῖτο; ἆρα ἄλλ’ ἄττα ἐστὶν ἢ ταῦτα οἷς τὸν εὐφυῆ πρὸς ἕκαστα καὶ τὸν µὴ ὡρίζου;— οὐδείς, ἦ δ’ ὅς, ἄλλα φήσει.

9.3.18. —οἶσθά τι οὖν ὑπὸ ἀνθρώπων µελετώµενον ἐν ᾧ οὐ πάντα ταῦτα τὸ τῶν ἀνδρῶν γένος διαφερόντως ἔχει τοῦ τῶν γυναικῶν; ἢ µακρολογῶµεν τήν τε ὑφαντικὴν λέγοντες καὶ τὴν τῶν ποµάτων τε καὶ ἑψηµάτων θεραπείαν, ἐν οἷς δή <τι> δοκεῖ τὸ γυναικεῖον γένος εἶναι, οὗ καὶ καταγελαστότατόν ἐστι πάµπολυ ἡττώµενον; ἀληθῆ λέγεις, ἔφη, ὅτι πολὺ κρατεῖται ἐν ἅπασιν, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τὸ γένος τοῦ γένους. γυναῖκες µέντοι πολλαὶ πολλῶν ἀνδρῶν βελτίους εἰς πολλά, τὸ δ’ ὅλον ἔχει ὡς σὺ λέγεις.

9.3.19. οὐδέν ἐστιν ἄρα, ὦ φίλε, ἐπιτήδευµα τῶν πόλιν διοικούντων γυναικὸς διότι γυνή, οὐδὲ ἀνδρὸς διότι ἀνήρ, ἀλλ’ ὁµοίως διεσπαρµέναι αἱ φύσεις ἐν ἀµφοῖν τοῖν ζῴοιν καὶ πάντων µὲν µετέχει γυνὴ ἐπιτηδευµάτων κατὰ φύσιν, πάντων δ’ ἀνήρ, ἐπὶ πᾶσι δ’ ἀσθενέστερον γυνὴ ἀνδρός.— πάνυ <γε>.

9.3.20. —τί οὖν; ἀνδράσι πάντα προστάξοµεν, γυναικὶ δ’ οὐδέν; [ἢ] καὶ πῶς; ἀλλ’ ἔστι γάρ, οἶµαι, ὡς φήσοµεν, καὶ γυνὴ ἰατρική, ἡ δ’ οὔ, καὶ µουσική, ἡ δ’ ἄµουσος φύσει. τί µήν; γυµναστικὴ δὲ ἄρ’ οὔ, οὐδὲ πολεµική, ἡ δὲ ἀπόλεµος καὶ οὐ φιλογυµναστική;— οἶµαι ἔγωγε.

9.3.21. —τί δέ; φιλόσοφός τε καὶ θυµοειδής, ἡ δὲ ἄθυµος καὶ µισόσοφος; ἔστι καὶ ταῦτα. ἔστιν ἄρα καὶ φυλακικὴ γυνή, ἡ δ’ οὔ. ἢ οὐ τοιαύτην καὶ τῶν ἀνδρῶν τῶν φυλακικῶν φύσιν ἐξελεξάµεθα; — τοιαύτην µὲν οὖν.

9.3.22. —καὶ γυναικὸς ἄρα καὶ ἀνδρὸς ἡ αὐτὴ φύσις εἰς φυλακὴν πόλεως, πλὴν ὅσα ἡ µὲν ἀσθενεστέρα, ὁ δ’ ἰσχυρότερός ἐστι. φαίνεται. καὶ γυναῖκες ἄρα τοιαῦται τοῖς τοιούτοις ἀνδράσιν ἐκλεκτέαι συνοικεῖν τε καὶ φυλάττειν, ἐπείπερ εἰσὶν ἱκαναὶ καὶ ξυγγενεῖς αὐτοῖς τὴν φύσιν. πάνυ γε. τὰ δ’ ἐπιτηδεύµατα οὐ ταὐτὰ ἀποδοτέα ταῖς αὐταῖς φύσεσι;— ταὐτά.

9.3.23. —ἥκοµεν ἄρα εἰς τὰ πρότερα περιφερόµενοι καὶ ὁµολογοῦµεν µὴ παρὰ φύσιν εἶναι ταῖς τῶν φυλάκων γυναιξὶ µουσικήν τε καὶ γυµναστικὴν ἀποδιδόναι. παντάπασι µὲν οὖν.”

9.3.24. Ἐν τούτοις ἅπασιν ἐφ’ ἑνὸς παραδείγµατος τοῦ τῶν γυναικῶν ἐγύµνασεν ἡµᾶς εὑρετικούς τε καὶ διακριτικοὺς εἶναι, κατὰ τί µὲν ὅµοια[ι] ταῖς φύσεσίν ἐστι, κατὰ τί δ’ ἀνόµοια τὰ παραβαλλόµενα.

9.3.25. γυναῖκες γὰρ ἀνδράσιν ὅµοιαι µέν εἰσιν καθὸ καὶ αὐταὶ ὑπάρχουσι λογικὰ ζῷα, τουτέστιν ἐπιστήµης δεκτικά, καθόσον δὲ τὸ µὲν τῶν ἀνδρῶν γένος ἰσχυρότερον ὑπάρχει καὶ εἰς ἅπαν ἔργον τε καὶ µάθηµα βέλτιον, αἱ γυναῖκες δ’ ἀσθενέστεραί τε καὶ χείρους, ἀνόµοιαί γε κατὰ τοῦτ’ εἰσίν, ὥσπερ γε πάλιν ἐναντίως ἔχουσι καθόσον αὗται µὲν ὑπάρχουσι θήλειαι καὶ διὰ τοῦτο πρὸς κύησιν ἐπιτήδειαι· ταῖς µὲν γὰρ γυναιξίν ἐστι µόρι’ ἄττα τοῦ σώµατος εἰς κύησιν ἀπὸ τῆς φύσεως παρεσκευασµένα, τοῖς δ’ ἄρρεσιν οὐκ ἔστιν.

9.3.26. ὥστ’ ἀληθῶς ἄν τις φαίη κατά τι µὲν ὁµοίως διακεῖσθαι τὰς γυναῖκας τοῖς ἀνδράσι, κατά τι δ’ ἐναντίως.

9.3.27. ἐπειδὰν µὲν οὖν τις κατὰ τὴν ὁµοιότητα τὴν µετάβασιν ἀπὸ θατέρου ποιῆται πρὸς τὸ ἕτερον, ἀληθεύσει, ἐπειδὰν δὲ κατὰ τὴν ἀνοµοιότητα, ψεύσεται καὶ πολὺ µᾶλλον κατὰ τὴν ἐναντίωσιν.

9.3.28. ὡς γὰρ ὁ ῾Ιπποκράτης ἐν τῷ Kατ’ ἰητρεῖον ἔγραψε κελεύων ἡµᾶς “ἐξ ἀρχῆς ἢ ὅµοια ἢ ἀνόµοια” σκοπεῖσθαι, προσέθηκε δὲ ἐν τῷ Προγνωστικῷ καὶ τὸ ἐναντίον οἷς ἔλεγεν ἐπὶ τοῦ προσώπου, “τὸ δ’ ἐναντιώτατον τοῦ ὁµοίου δεινότατον,” οὕτως φαίνεται καὶ ὁ Πλάτων τὴν ἀπόδειξιν πεποιηµένος ἐν τῇ προκειµένῃ ῥήσει.

9.4.1. Προσθῶµεν οὖν ἔτι καὶ ἄλλο τῶν ὑφ’ ῾Ιπποκράτους γεγραµµένων παραδείγµατος ἕνεκα τοῦ διακρίνειν ἐν τοῖς παραβαλλοµένοις καθ’ ὅσον ὅµοιόν ἐστι καὶ <καθ’> ὅσον ἀνόµοιον.