Step by Step in Esperanto

Juĝisto: “Kiom da jaroj vi havas?” Sinjorino: “Tridek.” “Ĉu tridek? Ne povas esti! Antaŭ kvar jaroj vi respondis same.” “Kompreneble! Mi ne estas persono, kiu hodiaŭ diras unu aferon, kaj morgaŭ alian.”

979. ** Mia onklo iris al la fenestro, rigardis la ĉielon, kaj diris “Ŝajnas, ke pluvos”. Li prenis ombrelon kaj eliris. Baldaŭ ekpluvis. Falis unu guto, du gutoj, tri gutoj. Pluvetis. Falis multaj gutoj. Li malfermis la ombrelon, kaj tenis ĝin super la kapo. Pluvis pli kaj pli multe—jam pluvis torente—pluvegis. Tamen, la ombrelo ankoraŭ lin ŝirmadis. Post kelka tempo ne pluvis tiel forte. Fine ĉesis pluvi. Ĉar jam ne pluvis, li fermis la ombrelon.

980. (a) Repeat various verbs in 973, with the verb-endings as, is, and os, using hodiaŭ, hieraŭ, and morgaŭ respectively. E.g., Ĉu pluvas? Ankoraŭ ne pluvis, sed ŝajnas, ke pluvos baldaŭ. Hieraŭ neĝis, hodiaŭ hajlas; ĉu morgaŭ nebulos aŭ tondros? Jam ne pluvas. Apenaŭ ventetas.

(b) It does not often happen that … Did it seem to you that…? It will soon begin to rain (two words). Can it be so? It was not necessary to go. Will it follow from that, that…? Would it be possible? Will it have to be? Was it your turn? Does it matter?

(c) Demandu al mi, ĉu mi kredas (supozas), ke pluvas (verŝajne neĝos, ni havos belan veteron morgaŭ, estis malvarme hieraŭ, estas tro varme, frostos hodiaŭ nokte). Kion necesas havi, por povi skribi (etc.)? (6703).

«-ej»

981. The suffix ‑EJ (Cp. -ery, ‑ary, ‑ey, ‑y, in bakery, granary, abbey, priory) = place (of, for). We have already met it in the words lernejo, oficejo, preĝejo, erikejo.

982. With a verbal root -ejo = place of (used for, allotted to) the action.

Batal-(glit (slide)- halt- kaŝ- lud- naĝ- paf- pag- promen- renkont- ripoz- vend‑)ejo.

(Room): Akcept- (atend- danc- dorm- festen- kuir-lav- leg- manĝ- skrib- stud‑)ejo.

(Building, Establishment): Amuz-(bak- ban- distil- forĝ- juĝ- labor- lern- log- lombard- preĝ- tan‑)ejo.

La loko, en kiu oni lernas, estas lernejo: … preĝas, … preĝejo. Mia loĝejo estas mia regejo.

983. With a noun-root -ejo = place of (for), some preceding verb being understood. It may mean:

(a) (EST)ejo, (REST)ejo, (TEN)ejo. Aŭt(omobil)-(boat-garb (sheaf)- gren- karb- libr- maŝin- ofic- orgen- parlament- proviz- sabl- tend- tomb- trezor- vin‑)ejo.

(b) (LOĜ)ejo. (For humans). Abat-(gast- infan- orf- soldat‑)ejo. (For other animals). Bov-(ĉeval- formik- hund- kokin- kolomb- kunikl (rabbit)- pork- ŝaf‑)ejo.

(c) (KRESK)ejo, (KULTIV)ejo, for plants. Erik-(fruktarb- herb- kres- lupol- pomarb- roz- tabak- terpom- vinber‑)ejo.

(d) (MANĜ)ejo, (TRINK)ejo, (VEND)ejo. Ĉapel-(kaf- lakt- sup‑)ejo.

(e) (LUD)ejo. Bilard-(futbal- golf- kriket- tenis‑)ejo.

984. With an adjectival root ‑ejo = a place that is …

Dens-(feliĉ- maldens- malliber- sankt- senakv- sol- sovaĝ- varm- vast‑)ejo. Necesejo, w.c.

985. The meaning of an ej-word is thus elastic. If desired, greater precision can be given by adding the verb implied (as shown above). Thus, teejo may stand for tekultivejo, tekreskejo (teplantejo, tekampo), tetenejo, tevendejo (tebutiko), tetrinkejo, etc. But the shorter form usually suffices with the context.

Most suffixes are similarly elastic to some extent: e.g., an, er, il, ist, uj. E.g., violonisto may stand for violonfaristo, violonludisto, etc., according to context. (989).

986. En razejo. “Kiel vi volus, ke mi razu vin?” “Silente”.

En kafejo. “Pardonu! Ĉu vi legas tiun gazeton, sur kiu vi sidas?”

Ĉe lakinejo (kinematografejo): Knabo: “Mi deziras vidi knabon interne.” Pordisto: “Kiun knabon?” “Min.”

Ĉe la radio. “Ĉu vi aŭdas, avino? Tio estas Barcelono” “Jes, mi aŭdas. Oni rompas nuksojn en la brodkastejo (dissendejo)”.

Amiko: “Ĉu vi havas atendejon?” Kuracisto: “Jes, du. Unu, en kiu la pacientoj atendas min; kaj unu, en kiu mi atendas ilin.”

Estro de poitco: “Do ili eskapis?” Policano: “Jes. Ni gardis ĉiun elirejon. Do mi supozas, ke ili eskapis per unu el la enirejoj.”