Step by Step in Esperanto

865. (a) Mi povos kanti, kiam mi devos. Mi povus kanti nun, se mi devus. Mi volas kanti, sed ne povas. Mi volis kanti, sed ne povis. Ĉu vi volus kanti, se vi povus? Mi tre volus. Se vi volus povi kanti, mi vin helpus. Mi devas kanti, sed mi ne volas. Vi ne devos kanti morgaŭ, se vi ne volos. Vi kantus, se vi povus, ĉu ne? Kion mi devus uzi, se mi volus skribi leteron?

(b) You couldn’t go now, could you? Couldn’t you go yesterday? Could you be silent if you tried? I shouldn’t go, if I were you. Translate the two meanings of You could go.

(c) I am able to go. He must come. It can wait, Do you wish to speak? I do not want to know her. I have to punish you. They are not obliged to agree. Repeat these sentences with is, os and us.

(d) You must do it. We shall have to go, shan’t we? If you were to go, you would have to sing. How could I know that? You will be able to go soon. Wouldn’t you like to sing? Should I have to sing, if I were asked? If he told you to (tion ordonus), you would have to.

866. Devus is also used for ought, should. Vi devus iri, You ought to go, you should go. (This is sometimes termed a “softened” form of vi devas iri). Vi devus ne iri, You ought not to go. Vi devus paroli pli klare. Mensogulo devus havi bonan memoron.

Ni ne faris tion, kion ni devus fari; kaj ni faris tion, kion ni devus ne fari.

867. Similarly, Mi volus iri, I should like to go (“softened” form of Mi volas iri). Kion vi volus fari? What would you like to do?

“Mi volus esti vi dum du horoj” diris edzino al la edzo. “Kial?” “Nu! Se mi estus vi, mi aĉetus belegan ĉapelon por mia edzineto.”

Correlative Conjunctions

868. AŬ … AŬ, Either … or (mutually exclusive alternatives). (Mi deziras) Aŭ ĉion, aŭ nenion, either all or nothing.

Mi povas paroli aŭ France aŭ Germane. Aŭ festo, aŭ fasto. Aŭ unu, aŭ alia. (Mi prenos) Aŭ tiun, aŭ neniun. Li estas aŭ surda aŭ muta. Vi devos aŭ iri, aŭ skribi. Aŭ vi aŭ mi estas malprava. Aŭ finu, aŭ ne komencu. Aŭ venkon, aŭ morton!

La Duko de Marlborough estis fama generalo. Li ĉiam batalis kun la firma decido, aŭ venki aŭ morti.

869. ĈU … (AŬ) ĈU, Whether … (or) whether (in either case, whichever it may be, the statement is valid). Ĉu ĝi estas bovo, ĉu azeno, ĉu ŝafo, whether it be ox, or ass, or sheep…

Ĉu France li parolos, (aŭ) ĉu Germane, mi rifuzos lin aŭskulti. Ĉu (vi estas) Franco, (aŭ) ĉu Germano, vi estas bonvena. Ĉu pro timo, ĉu pro fiero, li nenion respondis. Ĉiu devas morti—ĉu malgranda, ĉu granda; ĉu viro, ĉu virino. Li diros, ĉu ĝi estas bona, ĉu malbona.

870. Do not use ĉu … ĉu instead of aŭ … aŭ or jen … jen (a common fault). E.g., do NOT say “Li estas ĉu Franco ĉu Germano” or “Li parolis ĉu France ĉu Germane”.

871. EBLE … EBLE, Perhaps (it may be) …, perhaps (uncertainty between alternatives). Eble jes, eble ne. Eble mi iros, eble mi restos ĉi tie: mi ankoraŭ ne scias, kion mi faros.

872. JEN … JEN, At one time … at another; Sometimes … sometimes (at other times); Now … now (both things true, but alternatively).

Li parolas jen France, jen Germane. Li jen krias, jen silentas. Jen marŝanta, jen kuranta,

Ekzamenisto: “Ĉu la suno iras ĉirkaŭ la tero, aŭ la tero ĉirkaŭ la suno?” Nerva kandidato: “Jen unu, jen alia!”

873. KAJ … KAJ, Both … and (=ne nur, sed ankaŭ) (both things affirmed). Kaj mi kaj mia frato, both my brother and myself. The same usage (καί … καί) is found in Greek, from which the word kaj has been taken.

Li parolas kaj France kaj Germane. Ĉeestis kaj Petro kaj Paŭlo. Mi amas kaj Rozon kaj Lilion. Vi estas kaj bona kaj bela. Nia lando estas ĉarma kaj vintre kaj somere. Kaj ilia amo, kaj ilia malamo, jam de longe malaperis.