T"urkmen: Matematika

Тимур Агаев T"urkmen: Matematika

Sanlar. H"azirki wagtda matematikada sanlar sanlar bilen anladyl'yar. Bular 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 sanlar. Sanlar mekdep okuwcylarynyn we okuwcylaryn k"op"usini gorkuz'yar, seb"abi matematika we "a'yylganc formulalar" bilen baglanysykly. Aslynda, alada etmeli zat 'yok. Sanlar dine sanlary anlatmak "ucin ni'yetlenen nysanlaryn toplumydyr. Ply"oneke'y s"oz bilen a'ydylanda, elementlerin sanyny g"orkezmek "ucin.

Esasy amallar. Matematikada ulanyl'yan esasy amallar gosmak (+), a'yyrmak (-), k"opeltmek (*) we b"olmek (/).

2 + 2 = 4;

2 – 1 = 1;

2 – 2 = 0;

5 * 5 = 25 (5 * 5 = 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 25);

25 / 5 = 5.

Bu amallardan basga-da, baglanysyk amallary hem bar: (=) den, (>) -dan uly, (<) -den az, (<) -den uly 'ya-da dendir (>=), az 'ya-da dendir (=), (/=) den d"al.

2 = 2;

3 2;

2 3;

5 >= 5;

5 >= 4;

4 = 5;

6 = 6;

7 /= 1;

San anlatmalary sanlardan we matematiki amallaryn alamatlaryndan dur'yar.

Ple"oneke'y s"ozlemlere baha bermegin tertibi

Hereketlerin 'ya'ysyz s"ozlemlerde 'yerine 'yetirilis tertibini kesgitle'y"an birmenzes d"uzg"un bar: hereketler cepden saga 'yerine 'yetiril'y"ar, ilki k"opeltmek we b"olmek, son bolsa gosmak we a'yyrmak.

Anlatmada islendik san sol bir san bilen calsyrylyp bilner, 'y"one basga g"orn"usde 'yazylyp bilner. Mysal "ucin, e'y'y"am baha berlen asakdaky anlatmany alalyn:

15 + 3 = 18.

15 belgini "ozi bilen calysalyn, 'y"one basga g"orn"usde 'yazalyn:

(10 + 5) + 3 = 18.

Sonun "ucin synagdan gorkman!

Kwadratyn g"orn"usi barada g"urleselin.

Munun 'yaly sanlary kwadrat edip bilersiniz:

2^2 = 2 * 2 = 4.

4^2 = 4 * 4 = 16.

8^8 = 8 * 8 = 64.

N"ame "ucin kwadrat?

Me'ydana degisli formulalary 'yada salyn…

Square kwadrat:

S = a * a = a^2

(indi tapawudy 'yok) Perimeter kwadrat:

P = 4a

Sanlary b"olmek, tarapy bu sana den bolan kwadrat me'ydanyny tapmagy anlad'yar.

Indi kwadrat k"ok hakda g"urleselin.

Kwadrat k"ok suna menze'y"ar:

Kwadrat k"ok se'yle isle'y"ar:

Rememberatda saklalyn:

3^2 = 3 * 3 = 9!

.Agny, ined"ord"ul k"ok ined"ord"ul belgini adaty birine ga'ytaryp ber'y"ar.

S"ozbasy.

Mistakesalnyslyklardan gorkman. Hemmeler 'yalnys'yarlar. Dine 'yalnyslyklar alymy hakyky alym ed'y"ar. Dine k"op sanly 'yalnyslyk basla'yanlardan hakyky h"un"armen edip biler. Hakyky h"un"armen bolsa basga bir 'yalnyslyk dagynyn gerekdigini bil'y"ar…

S"ubhe! Hemme zada s"ubhelenin we hemme zady barlan! (Authorazyjy aslynda kitaby rus dilinde 'yazypdyr, sonun "ucin bir zat n"adogry bolup biler. Hemme zady barlan!)

Gelin, kitabyn "oz"une gecelin.

Salam! Bilim almak "ucin Russi'ya g"ocd"um we bu kitapda "owrenen zatlarymyn hemmesini ansat we d"usn"ukli suratlandyrmagy makul bildim. Bularyn hemmesi t"urkmen halky "ucin! Hic zadyn m"umkin d"aldigini, synanyssanyz hemme zada d"us"unip we "owrenip boljakdygyny 'yadynyzdan cykarman. Countryurdumyzyn "os"usini bilelikde s"ur"un!

Bir zat d"usn"uksiz bolsa, "ot"unc sora'yaryn. Men Russi'yada 'yasa'yaryn. Emma men T"urkmenistany gowy g"or'y"arin! Bu kitap menin ylmy isim.