Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)

Але па вачах бачу, што нiчога ён не падвярнуў. Малайчына. Я б не здагадаўся. Машына ўжо ад'ехала метраў сто. Цяпер можна следам. Калi што якое, хоць у канаўку пападаем - усё ж абарона.

- Iсцi можаш? - для прылiку пытаюся я.

- Паспрабую, - адводзiць вочы Ява.

Нейкi час ён кульгае, а потым забывае i перастае кульгаць.

Мы iдзём за машынай. Нам нават не трэба спяшацца - так павольна яна сунецца.

Вось i вёска. Машына паварочвае ў вузенькую, зацiшную, зялёную вулiчку i спыняецца каля вастраверхага будыначка пад чарапiцай.

Мы трывожна пераглядваемся.

О, мы добра знаем гэты будыначак. Тут жыве Фарадзеевiч, вядомы на ўвесь раён, а можа, й на ўсю вобласць Фарадзеевiч.

Вы не знаеце, хто такi Фарадзеевiч? Ды ну? Няўжо?!

О, гэта незвычайны, цудоўны чалавек. Чалавек, якi, як казаў мой бацька, трапляецца адзiн на мiльён, ды i не на кожны мiльён.

Ён - наш вясковы бiблiятэкар. Афiцыйна. А неафiцыйна - вынаходнiк. I не проста вынаходнiк. А, як казаў дзед Варава, "унiверсальны вынаходнiк". Ён i механiк, i электрык, i па розных там радыёштуковiнах (што на транзiстарах, паўправаднiках), i селекцыянер (новыя нябачаныя сарты гароднiны, садавiны), i па гiдрасiстэмах - проста не пералiчыць...

Чаго ён толькi не павынаходзiў! I паравы рухавiк, што сам качае ваду з калодзежа (са звычайнага прымуса i старой вываркi); i пнеўматычныя садовыя драбiны (нацiснуў на кнопку - пуфр! - i лезь сабе на самую высокую яблыню); i гiдрагазавую палiвачку на тры атмасферы (вада пад цiскам газу распырскваецца да пятнаццацi метраў)...

Агароднiк дзед Салiвон калiсьцi казаў, што калi б Фарадзеевiчу "даць рублёў сто на запчасткi, ён бы сам пабудаваў якую-небудзь мiжпланетную станцыю...".

Ды што там гаварыць. Вы толькi зайдзiце да яго!

Адчыняеш фортку - i адразу з-за куста выскоквае на тычцы смешны фанерны чалавечак. Адной рукой на хаду з галавы капялюш здымае, а ў другой трымае дошчачку з надпiсам: "Добры дзень! Калi ласка!"

Iдзеш па беленькай, пасыпанай рачным пясочкам дарожцы. Па правую руку гляньце! - куст нейкi па спецыяльнай лазiне метры на два ўверх уздзёрся, i пладоў чырвоных на iм столькi, што аж у вачах мiльгацiць. Вы думаеце, што гэта нейкiя ягады, але гэта памiдоры. Карлiкавы сорт. А вось вялiзная зялёная каўбасiна на зямлi ляжыць. Гэта не гарбуз, не, гэта - гурок. А буракi якiя, а морква, бачылi б вы, адной морквiнай бегемота забiць можна.

Па левую руку - калодзеж, белай кафляй абкладзены, як амбулаторыя. Ну, дзе вы такi калодзеж знойдзеце?

Каля калодзежа паравы рухавiк на прымусе, пра якi я гаварыў, i падобная на гармату тая гiдрагазавая палiвачка. I наогул усiх мудрагелiстых штуковiн i прыбудоў не палiчыць.

Не, невыпадкова яго празвалi Эдысон Фарадзеевiч (на самай справе ён Антон Фадзеевiч). Але гэтая мянушка не абразлiвая, вымаўляюць яе людзi лагодна, бо ўсе любяць старога.

Ён высокi, худы, кашчавы i ажно свецiцца ўвесь - валасы светлыя, бровы светлыя, павекi светлыя, - не разумееш, цi гэта ён такi бландзiн, цi сiвы (гадоў яму пад семдзесят), а вось вочы - блакiтныя-блакiтныя, ажно сiнiя.

Ён нетутэйшы, прыезджы, дзесьцi з-пад Тамбова. "Рускi чалавек", як гаворыць дзед Салiвон. Гадоў пяцьдзесят таму ён ваяваў тут, пазнаёмiўся з бабай Аксанай (яна тады маладая была) i застаўся на ўсё жыццё.

Гэта добры чалавек, якога свет не бачыў.

Заўсёды ў яго можна было папрасiць усё, што хочаш, - апошняе аддасць. I ўвесь час усмiхаецца. Сярдзiтым бывае толькi тады, калi пабачыць парваную якiм-небудзь "юным чытачом" бiблiятэчную кнiжку.

- Эх, - кажа ён, - i якi ж гэта акадэмiк чытаў! Даў бы я яму па заходнiм паўшар'i.

Але нiхто не помнiць, калi гэта каму-небудзь ён даў па "заходнiм паўшар'i".

Дзяцей ён любiў страшэнна. Сваiх яны з бабай Аксанай не мелi - нi дзяцей, нi ўнукаў. Жылi толькi ўдваiх. I ўвесь ураджай свайго казачнага саду раздавалi нам - нават няёмка. Апошнiм часам, месяцы два ўжо, баба Аксана хварэла, ляжала ў раённай бальнiцы, i Фарадзеевiч праз дзень ездзiў туды. I сёння якраз паехаў - мы ведалi.

А ў гэты час Кныш...

Схаваўшыся ў кустах каля плота, мы бачым, як адчыняюцца дзверцы кабiны i адтуль вылазiць у брудных зашмальцаваных штанах Кныш, асцярожна трымаючы ў руках тую загадкавую доўгую скрынку з трубкай. Ступаючы па зямлi, як канатаходзец, ён пайшоў да форткi. Штурхнуў яе нагамi. Рраз! - фанерны чалавечак з-за кустоў: "Добры дзень! Калi ласка!" Кныш механiчна кiўнуў яму, як жывому, i на ганачак. Рыпнулi дзверы (Фарадзеевiч нiколi не замыкае хату), i Кныш знiк унутры.

- Хоча з дымам пусцiць Фарадзеевiча, - кiнуў на мяне Ява востры позiрк.

- Навошта?

- Мабыць, Фарадзеевiч такое нешта вынайшаў, што там не спадабалася, - Ява шматзначна тыцнуў пальцам кудысьцi ўбок - за акiян.