Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)

- Не дрэйфi, Рабiнзон, усё будзе добра, - бадзёра сказаў я. - На такiм востраве не тое што дваццаць восем - сто гадоў пражыць можна. Абы рыба клявала.

- Я таксама так думаю.

- Ну, бывай!

- Бывай.

Я кiнуў у човен Сабакевiча i сеў сам. Кукуруза раптам уздыхнуў i цiха сказаў:

- Ты прабач мяне, Паўлуша, што я ў мiнулым годзе цябе пры ўсiх у лужыну штурхнуў. Прабач.

Я таксама ўздыхнуў i цiха сказаў:

- А ты прабач, што я тады, памятаеш, тваю шапку на вярбу закiнуў. I наогул, прабач, калi што не так.

- Бывай! - сказаў Кукуруза.

- Бывай! - сказаў я i нарэшце адпiхнуўся ад берага.

Апошняя сувязь Рабiнзона Кукурузы з людзьмi перарвалася. Ён застаўся адзiн на бязлюдным востраве.

Цяпер нават калi б ён i захацеў вярнуцца дадому, то не змог бы гэта зрабiць сам, без старонняй дапамогi. Бо ў яго не было чоўна. А без чоўна з нашых плаўняў выбрацца немагчыма - утопiшся, як сляпое кацяня.

Я прапанаваў, каб ён пакiнуў сабе наш "падводны", але ён катэгарычна адмовiўся.

- Гэта несур'ёзна, - сказаў ён. - Гэта была б нiбыта нейкая прагулянка: надакучыла - вярнуўся. Калi б у Рабiнзона быў транспарт - чорта з два ён сядзеў бы так доўга на востраве! Не, трэба па-сапраўднаму. Нiякiх чоўнаў, нiякай магчымасцi вярнуцца.

Мужным чалавекам быў Рабiнзон Кукуруза.

РАЗДЗЕЛ XIV

Першы дзень на бязлюдным востраве. Раздзел, расказаны Рабiнзонам Кукурузай свайму сябру i аднакласнiку Паўлушу

Дык вось, як адштурхнуўся ты ад берага i адплыў, знiк за чаратамi, толькi бурбалкi пасля чоўна на вадзе засталiся, то такая цiшыня раптам наступiла нiколi я такой цiшынi не чуў (нават тады, калi мне вушы пасля аднаго стрэлу з бярданкi залажыла). Стаю я i не дыхаю, як скамянеў. Цiха-цiха... I толькi неба, здаецца, звiнiць, - нiбы мяне вялiзнай блакiтнай мiскай накрылi. I пад той мiскай адзiн, як мышаня пад сiтам, i нiкуды не дзенешся.

Стаю я i, што рабiць, не ведаю. I спяшацца мне не трэба, i рабiць няма чаго. Хоць стой, хоць цераз галаву куляйся - усё роўна. Нiхто не бачыць, нiкому да гэтага справы няма.

Не па сабе мне было. I галоўнае, думка гняла, што самастойна адсюль я не выберуся. Хоць крычы, хоць галавой аб дрэва бiся - нiчога не дапаможа. Я не ведаю, што i рабiў бы, калi б раптам не адчуў, што есцi хачу. Ты памятаеш, я так хваляваўся i спяшаўся, што дома нават добра не паснедаў. Гэта адразу мяне астудзiла. Вырашыў налавiць рыбы. Выбраў мясцiнку добрую, разматаў вудачкi, нажывiў, закiнуў. Чакаю. Сяджу, на паплаўкi гляджу i чакаю. Чакаю, чакаю, чакаю... Паплаўкi - анi дрыгнуць! Не клюе. Я ўжо i на чарвякоў пляваў, i мяняў iх, i з месца на месца пераходзiў - няма клёву, i ўсё тут. А голад мяне ўсё мацней дапякае. Сяджу я, слiну каўтаю i шапчу: "Клюйце, рыбкi! Клюйце, калi ласка! Я ж есцi хачу". А паплаўкi, як цвiкi з дошкi, тырчаць сабе з вады, i ўсё. Няма рыбы. Плавае мой сняданак пад вадою, i нiяк яго не дастаць. Нервуюся я, раз-пораз вудачкi выцягваю, але толькi з аднымi чарвякамi. Хоць ты гэтыя чарвякi еш. Цьфу!

Сам разумею, што час не падыходзiць для клёву, ведаю ж добра, што клюе цi на свiтаннi, цi надвячоркам, але ад гэтага лягчэй не робiцца. Не чакаць жа да вечара - жывот падцягне, зусiм змарнею. Кончылася тым, што я зачапiўся кручком за корч. Прапаў кручок - адзiн з лепшых, якi ты мне падараваў. Раззлаваўся я, плюнуў i пайшоў да торбы з харчам - не мог болей вытрымаць. Як дапаў палавiну торбы ўмалоў. Наеўся, як дурны мыла. Лёг на зямлю, драмаць пачаў i непрыкметна заснуў. Доўга, мабыць, спаў, прачнуўся, адчуваючы, што пячэ. Сонца смажыцца на небе, як яешня на скаварадзе. Мац-мац - шчокi агнём гараць. Апёкся я на сонцы. Пайшоў памыўся - пячэ. Мокрай зямлi наляпiў - пячэ. Успомнiў смятанай або кiслым малаком трэба. Ды дзе ж яе возьмеш - смятану! Вось калi я адчуў, што бязлюдны востраў - гэта бязлюдны востраў, а не наш калгас "Светлая зара", дзе смятаны цэлыя стаўкi. А мне б зараз толькi лыжку альбо хоць бы паўлыжкi. Ох i пячэ! Залез я ў будан. Цёмна, халадок. Паляжаў трошкi, бо хоць i пячэ, а жыць жа трэба. Нельга ж дваццаць восем гадоў у будане праляжаць. Вылез я, узяў сякеру, сцiзорык твой i пайшоў выразаць тапарышча.

Знайшоў добрую сухую галiну, выразаў тапарышча, пачаў абстругваць нажом i раптам скабку загнаў у палец. Ды такую балючую - пад самы пазногаць. Смакчу не высмоктваецца, зубамi цiсну - нiчога! Эх, iголкай бы, iголка б адразу выцягнула. "А дзуськi! - сам сабе злосна. - У вёску па iголку трэба бегчы. Бяжы, чаму ж ты не бяжыш?" Ледзь не заплакаў я - такую патрэбную рэч, як iголка, забыў. Узяў кручок, пачаў калупаць. Але вельмi калупаць баюся. Там жа на канцы зазубiна: калi загонiш, дык не тое што са скабкай, але i з кручком у пальцы будзеш хадзiць. Ох i памучыўся ж! Аж успацеў. А скабку ўсю так i не выняў - маленькi кончык застаўся. I потым доўга балела. Добра, што хоць не нарвала.