Учебник белорусского языка

Літары
Ад А да Я — Пчолы з дрýжнага рая:

Носяць мёд

У соты вéдаў.
Просяць,
Каб усё ты вéдаў.

Паступова,

Пакрысé
Іх запомніць
Трэба ўсé.

— Агá! — А голас падаé.

А — найвялíкшая павáга,
Бо пачынáецца з яé
Айчына,
Áзбука,
Адвáга.

Беларýсі ўсёй бязмéжжа

Гэта літара хавáе:
Бýльба,
Бéраг,
Белавéжа,
Бор і вышка буравáя.
У чырвоных новых ботах

Бýсел тýжыць па балотах.

Валýн парáіў валунý:
— Падстáў спінý,
А я зірнý,
За плотам далячынь якáя.

Так і вякýюць валуны,

Зраслíся ля слупá яны.
Адзін глядзíць,
Другí чакáе.

Глянь,

Сагнýла даланю,
Г,
Каб змéрыць глыбіню.
Дзе яно,
Глухое дно?
3 галавой Г не відно!

Д зрабíлася, што кáдка.

Тут патрэбна фіззарáдка!
Падагнýўшы смéшна ногі,
Прысядáе да падлогі.

Ехалі вясёла сáні,

Мчáліся тры рысакí.
Е чарнéла за лясáмі
Быццам éлка ў тры сукí.
А над éлкай
Дзве сарокі
Пільнавáлі шлях далёкі,
Ці яшчэ гняздо чыё.
Непасéдныя чысцюлі
Éлку толькі ледзь кранýлі,
З Е раптоўна стáла Ё.

Жáўранак звінíць

над жытам.
Сонца ўстáла з-за лясоў.
Жне камбáйн
З вясёлым спрытам
Промні спéлых каласоў.

Зябка збíўшыся ў камяк,

Падагнýўшы лáпкі,
Зáйка-віславýх абмяк —
Злосны сíвер зябкі.
Вымаўляе 3 завéя,
Так, што нéба ружавéе.

Íскры,

Ад салюта íскры
Пáдаюць на абелíскі.
Каб не меў ты долі горкай,
Пáлі волаты ў баí.
І — як абелíск над зоркай.
Як прамéнь, прамое І.

Крадком ступае пакрысé.

Што за спіною К нясé?
Куды ідзé,
Нясé каго?
Як хочаш,
Сам спытáй яго!

Лáпа льва

Ці ножка лáвы
Злéва так стаíць
Ці спрáва?
Лáпа ў кошкі,
Лáпа ў рысі,
Лепш за лáпы не бярыся!

Моўчкі я і ты ішлí,

А звялí далоні,
Сталі МЫ,
І на зямлí
Смех звінíць сягоння.
3 М — на ўвáзе гэта май
Мáма,
Мір і Свéтлы Май!

Невядома хто парэзаў

На кавáлкі лéсвіцу:
Шмат драбíн
Для ўсіх гарэзаў,
Ды па іх не лéзецца.
У навýку шлях круты —
Не забýдзь пра гэта ты!

Окае, окае

Кола крутабокае,
Бо, падняўшы сотню тон,
Самазвáл бярэ разгон.
3 Белавéжы наш БелАЗ
Возьме ўсіх зуброў за рáз.

Пакýль збірáюць

новы дом
Без гэбля, без сякéры,
Пустýе без дзвярэй праём, просіць:
— Дайце дзвéры!

Рукý пад пáху Р бярэ.

Урáнні росна на дварэ.
Смех ухапíўшы за рукý,
Пабéг Рамáн дагнáць ракý.
3 Р пачынáецца расклáд.
Рабочы час расклáду рад.

Стынуць капытоў сляды

І не выпадкова
Грэе сонца ў халады
Мéсяца падкова.
Хто падкову ўзнёс на нéба,
Зразумéць самому трэба!

Тэлеантэны не ад стрáху

Уздрыгваюць на кожным дáху,
Яны павінны
Штòхвіліны
3 усёй зямлí лавíць навíны.
Запамінáецца адмéнна:
Т — тонкая тэлеантэна.

Убок, угору ад ствалá

Галíнка ціха ў рост пайшлá.
У-у — вые ў нéба воўк зімою
3 ашчэранаю пáшчай злою.
У — запалíлі фáкел звыкла,
І ў той жа момант
Цéмра знíкла.

Фыркае, надзьмýўшы шчокі,

Ф забылася на ўрокі,
Як сур'ёзнай быць такой —
Смех за кожнаю шчакой.

Х — нажнíцы ад знямогі

Выпрасталі рýкі, ногі —
Хай іголка-даўгашыя
Хвартухí даўгíя шые!

Цяпéр ісцí далéй

парá нам.
Ц — цяжкая цыстэрна
з крáнам.
Крыхý павéрнеш кран яшчэ —
Цурок з цыстэрны пацячэ.

Чакáе ўпáрта арляня,

Калí паклíча вышыня.
Квартáл,
Дзе ўзрос за гмáхам гмах,
Нібы арлíных крыл размáх.
Ч вéльмі вáжнае тамý,
Што пачынáе ўсе «чамý»?

Шэпча штосьці шасцярня,

Быццам Ш — яé радня.
І зусíм не для забáвы
Шасцярня скрыпíць зубáмі.
Далічыўшы да шасцí,
Можна ўжо шукáць ісці!

Эх! — Э праходу не даé,

Язык пакáзвае сярдзíта,
Тамý ў канцы шукáй яé,
А не ў пачáтку алфавíта.

Юным стáне чэмпіёнам —

Бач, як гоніць мяч са звонам,
Вýчыць кéмлівасць сваю.
Даланя з мячом, Як Ю.
Ты пяéш і я пяю —
Кожны пéсеньку сваю.

— Я ў канцы быць не магý! —

Выстаўляе Я нагý.
Той, хто якае зашмáт,
Стáвіць сам сябé назáд!

Вéдай,

Да навýк ахвочы,
Áзбука —
Вучэння вочы!
Áзбука —
Ад А да Я —
Спадарожніца твая,
У краíну вéдаў шлях
Пачынáе па складáх.
Са складоў складзéцца слова.
Слова —
Добрых спраў аснова.