1) Памятники вероучения полуариан, кроме а) символов антиохийского собора 241 г. (Athanas. de syn. n. 22–26; второй из них — n. 22; cfr. Epiph. h.73, 2. 25), следующие: б) послание анкирского собора 358 г. (Epiph. h. 73, 2—11); в) послание полуарианских епископов 358 г. (Epiph. h. 73, 12—22); г) третья сирмийская формула 358 г. (Ath. de syn. n. 8; Epiph. h. 72, 22); д) изложение веры селевкийского собора 359 г. (Ath. de syn. n. 29; Epiph. h. 73, 25) и e) беседа Мелетия антиохийского 361 г. (Epiph. h. 73, 29—33). Epiph. h. 73, 25. ὐπειδὴ πολλούς ἐθορύβησε τὸ ὁμοούσιον καὶ τὸ ὁμοιοούσιον… ἀλλὰ καὶ ἕως ἀρτι λέγεται καινοτομεῖσθαι ὐπό τίνων τὸ ἀνόμοιον Υἱοῦ πρὸς Πατέρα· τούτου χάριν τὸ ὁμοούσιον ὡς ἀλλότριον τῶν γραφῶν ἐκβάλλομεν τὸ δέ ἀνόμοιον ἀναθεματίξομεν. n. 22. Βασίλειος ἐπίσκοπος Ἀγκύρας πιστεύω… ὅμοιον ὁμολογῶν τὸν Υἱὸν τῶ Πατρὶ κατὰ πάντα. κατὰ πάντα δέ οὐ μόνον κατὰ τὴν βοὐλησιν, ἀλλὰ κατὰ τὴν ὑπόστασιν, καὶ κατὰ τὴν ὕπαρξιν, καὶ κατὰ τὸ εἶναι, ὡς Υἱὸν κατὰ τάς θείας γραφάς.
2) Стр. 256 пр. 2.
3) Epiph. h. 73, 12. ταύτην οὖν τὴν ὑπόστασιν οὐσίαν ἐκάλεσαν οἱ πατέρες.
4) Epiph. h. 79, 9. τῆς ὁμοίου ἐννοίας οὐκ ἐπὶ τὴν ταυτότητα τοῦ Πατρὸς ἀγούσης τὸν Υἱόν, ἀλλ' ἐπὶ τὴν κατ' οὐσίαν ὁμοιότητα καὶ ἀπόῤῥητον ἐξ αὐτοῦ ἀπαθῶς γνησιότητα, n. 11. Καὶ εἴ τις ἐξουσία καὶ οὐσία λέγων τὸν Πατέρα Πατέρα τοῦ Υἱοῦ, ὁμοούσιον δὲ ἤ ταυτοούσιον λέγοι τὸν Υἱὸν τῶ Πατρί, ἀνάθεμα έστω. Относительно различия ὅμοιος и ταυτοούσιος см. n. 15. ὁμολογουμένου τοῦ μήτε αὐτὸν ἑαυτῶ ὅμοιον εἶναι τὸν Πατέρα, μήτε τὸν Υἱὸν αὐτὸν ἑαυτῶ εἷναι ὅμοιον, ἀλλὰ Υἱὸν εἶναι ὅμοιον τῶ Πατρὶ, καὶ ἕν τῶ κατὰ πάντα ὅμοιον εἷναι τῶ Πατρὶ Υἱὸν ὅντα, καὶ οὐ Πατέρα, ἐξ οὗ κ. τ. λ.
5) (Ath. de syn. n. 23): τῆς θεότητος, οὐσίας τε καὶ βουλῆς καὶ δυνάμεως, καὶ δόξης τοῦ Πατρός ἀπαράλλακτον εἰκόνα.
390
Сына, полуариане восставали со всею силою. Бог, — писали они 1
), — есть Отец не во времени, а выше времени и всякого человеческого представления, и Сын рожден от Отца, совершенный из совершенного, прежде всех времен и веков, прежде всякого мысленно представимого мгновения. Высказываясь против рождения из существа, потому что они предполагали в этом воззрении материальный оттенок, они в то же время произносили анафему и против тех, которые мыслили Сына сотворенным в обычном смысле этого слова 2). Они полагали 3), что ни понятие рождения, ни понятие творения, взятые в отдельности, не дают правильного и полного представления о том акте, вследствие которого Сын имеет бытие: каждое из них односторонне; потому‑то и св. писание употребляет их одно подле другого; например: «Господь1) Epiph. h. 73, 11. καὶ εἴ τις ἐν χρόνοω τὸν Πατέρα Πατέρα νοεῖ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ, καὶ μὴ ὑπὲρ χρόνοῦς, καὶ κατὰ (f. παρὰ) πάσας ἀνθρωπίνας ἐννοίας… ά. ἔ. n. 15. (см. стр. 390 пр. 4) ἐξ οὗ Πατρός τέλειος ἐκ τελείου, πρὸ πάσης ἐννοίας, καὶ πάντων λογισμῶν, καὶ χρόνων, καὶ αἰώνων ἐκ τοῦ Πατρὸς ὁμοιότητος (=έξ αὑτοῦ) γεννηθείς.
2) Epiphan. h. 73, 11. καὶ εἴ τις ἐξουσία μόνη τὸν Πατέρα λέγοι τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ καὶ μὴ ἐξουσία ὸμοῦ καὶ οὐσία Πατρὸς μονογενοῦς Υἱοῦ, ὡς μόνην τὴν ἐξουσίαν λαμβάνων καὶ κοινοποιῶν αὐτὸν πρὸς τά λοιπά ποιήματα, καὶ οὐ λέγων ἀληθῶς ἐκ Πατρὸς γνήσιον Υἱόν, ἀνάθεμα ἔστω. Ср. стр. 388 пр. 3.
3) n. 4. ὡς γάρ ἀπὸ τοῦ κτίσματος, πάντων ἐκβεβλημένων [n. 3. τοῦ τε ἔξωθεν ὑφεστῶτος καὶ τοῦ ὑλικοῦ], παρελήφθη ἡ ἀπαθὴς μὲν τοῦ κτίζοντος, τελεία καὶ οἴαν ἠβούλετο καὶ ἡ παγία τοῦ κτίσματος (ἔννοια)· οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ, ἐκβεβλημένων τῶν σωματικῶν πάντων, παραληφθήσεται μόνη ἡ ὁμοίου καὶ κατ' οὐσίαν ζώου γενεσιουργία [n. 20. εὐσεβὴς γνησιότης τοῦ Θεοῦ]. Cfr. n. 7.
391