Universala Metodo

3. quale ... tale o tale quale

Exempli

o Multa progresiva samideani parolas nia linguo internaciona preske tam fluente kam

la patrala.

o Se vu refuzas aceptar ta kozi, to aspektus tote tale quale se li ne sat bone plezus a vu.

o Quante plu balde vu kompensas vua debo, tante plu certe vua kuzo esos pronta

helpar vu.

Notez:

1. tam ... kam uzesas se la sama qualeso atribuesas a komparenda objekti, o se unobjekto

havas du diversa qualesi en la sama grado.

2. tale ... quale e tante ... quante uzesas se du objekti kun diversa qualesi komparesas.

3. tale ... quale relatas la qualeso (speco, formo) dum ke tante ... quante relatas la

quanteso (nombre, grado).

A 18. (Adjuntajo) Derivo di la substantivo

De participi: Ta formo di la participo (prezento, preterito, futuro) esas uzenda qua maxim

bone montras la tempala relato.

Exempli

a. Adjuntez -anto (prezento): abstenanto, administranto, adolecanto, adoranto,

akompananto, akuzanto, amanto, arbitranto, asistanto, aspiranto, atakanto, bonvivanto,

debutanto, defensanto, deliktanto, denuncanto, depozanto, desertanto, difamanto,

diletanto, dronanto, duelanto, duktanto, edukanto, envidianto, examenanto, exekutanto,

exploranto, fabrikanto, flatanto, fondanto, fumanto, furnisanto, garantianto, gardanto,

guidanto, guvernanto, helpanto, heredanto, improvizanto, incendianto, inicianto,

inquestanto, intercesanto, interpretanto, intriganto, invadanto, inventanto, juranto,

kalumnianto, kolektanto, komandanto, komisanto, komplimentanto, koncilianto,

kongresanto, konjuranto, konkuranto, konquestanto, konservanto, konsilanto,

konvulsanto, kooperanto, kreanto, kreditanto, kriminanto, kritikanto, kurtezanto,

laboranto, lektanto, lernanto, liquidanto, luanto, ludanto, migranto, militanto,

mortanto, musikanto, naviganto, negocianto, observanto, operacanto, opozanto,

perianto, parolanto, pasanto, pasajanto, pekanto, pilgrimanto, plendanto, posedanto,

31

predikanto, pretendanto, prezidanto, promenanto, propozanto, protektanto,

provizanto, provokanto, pruntanto, raportanto, recensanto, redaktanto, redemtanto,

refujanto, reklamacanto, rezidanto, reneganto, reprezentanto, sakrilejanto, salvanto,

sekundanto, sequestranto, simulanto, spektanto, spionanto, strikanto, sucedanto,

supleanto, subskriptanto, tedanto, tentanto, tradukanto, trahizanto, tratanto, tributanto,

tutelanto, uzufruktanto, uzurpanto, vejetaranto, venkanto, vicianto, vivanto, vizitanto,

voyajanto, zelanto.

b. -into(preterito): akompaninto, akuzinto, atakinto, denuncinto, desertinto,

droninto, falsinto, fondinto, inventinto, jurinto, kreinto, kulpinto, pekinto, refujinto.

c. -onto(futuro): atakonto, duelonto, guidonto, heredonto, kongresonto, konstruktonto,

sucedonto.

B 8. Derivita pronomo

Se la finalo a di generala adjektivo substitucas per u, de ta naskas pronomo (por omna tri

genri) en la singularo di qua la pluralo recevas la finalo i. Per la substitucanta oanaloge

neutral pronomo formacesas (videz Noto l di B 3, Questionala pronomo). On nur uzas yena

formi:

altra,

-u, -i, -o

cetera,

-i, -o

plura,

-i,

irga,

-u, -i, -o

multa,

-i, -o

ipsa,

-i,

-o

kelka,

-u, -i, -o

quala,

-i, -o

singla

-u

nula,

-u, -i, -o

quanta, -i, -o

omna,

-u, -i, -o

sama,

-i, -o

Simile la nombro

tala,

-u, -i, -o

tanta,

-i, -o

un formacas una,

ula,

-u, -i, -o

unu, uni.

Exempli

o La voyajanti deziras tri chambri singla kun lito.

o Omni esis entuziasmoza pri (de) tala ideo; sed singlu recevis altra impreso.

o Ka vu havas sat multo por manjar da (por, ad) plura kongresanti?

o La propozanto diskutis ulo quo (qua) reale valoras nulo.

o Qua sonigis? Nulu, sioro!

o Certe vu eroras; nam me ne audis irga sono.

o La prezidanto ipsa (ipse) venos por raportar kelko pri l’evento.

o Se uli (= ula homi) savus to quon altri rakontas pri li, certe li ne flatus tale (tante) ici.

C 8. Participo dil aktivo

Finalo por la prezento:

-anta

Finalo por la pasinto:

-inta

Finalo por la futuro:

-onta

C 9. Kompozita tempal formo dil aktivo

Ti formacesas per la participo dil pasinto e per la korespondanta tempala formo dil

helpanta verbo.

Perfekto:me esas lerninta

Plusquamperfekto:me esis lerninta

32

Futuro dil pasinto:me esos lerninta

Kondicionalo dil pasinto:me esus lerninta

Noto 7. La perfekto e plusquamperfekto dil nacionala lingui tre ofte tradukesas en nia

idiomo per la imperfekto. On uzas ita du formi nur se la plu preciza deskripto di la tempala

relato necesigas ito.

Exempli