Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны)

Другi Усебеларускi Кангрэс, на якi зьехалiся ў сталiчны горад Беларусi – Менск 1039 прадстаўнiкоў Беларускага Народу 27.6.1944 г., даручыў мне паслаць Вам, Фюрэр, прывiтаньне i запэўнiць Вас, што Беларускi Народ будзе нязломна змагацьца побач з нямецкiм жаўнерам супроць супольнага нашага ворага – бальшавiзму.

Мы спадзяёмся i верым у канчатковую перамогу, каторая, пад Вашым кіраўнiцтвам, пры будове Новае Эўропы, прынясе шчасьлiвую будучыню вольнаму Беларускаму Народу. Няхай жыве перамога!

Р. Астроўскi

НАРБ, ф. 381, оп. 2, д. 2, л. 19–20.

14. АБ ЭКАНАМІЧНЫМ СТАНОВІШЧЫ Ў БЕЛАРУСІ (З ДАКЛАДА НАЧАЛЬНІКА ГАЛОЎНАГА АДДЗЕЛА ФРАЙТАГА [26] )

Гаўляйтэр, спадары!

<…> Адносна сельскагаспадарчага сектара я хачу сказаць толькі аб вытворчасці трох відаў прадукцыі. Папярэдні план збору зерня прадугледжваў нарыхтоўку 140 000 тон, а на сёння зерня нарыхтавана 55 000 тон. Папярэдні план нарыхтоўкі бульбы складаў 29 000 тон, а зараз нарыхтавана толькі 60 % да плана. Папярэдні план нарыхтоўкі мяса прадугледжваў атрыманне 28 000 тон, на сёння ён выкананы толькі на 40 %. Гэта коратка па сельскагаспадарчым сектары. Як мы ведаем, аддзел лясной гаспадаркі і дрэваапрацоўкі мае свой канкрэтны план нарыхтовак, якім як у першы год, так і зараз – у другі год запланавана атрыманне двух мільёнаў кубаметраў драўніны. У першы год план выканалі на 95 %, а ў гэтым – толькі на 40. Існуе магчымасць выканаць яшчэ 10 % да плану, і калі ўсё будзе добра, дык нават 20 % ад агульнага планавага задання. Наглядным прыкладам гэтаму служыць тое, што ў кастрычніку 1942 г. аддзел лясной гаспадаркі і дрэваапрацоўкі забяспечыў перапрацоўку 34 000 пагонных метраў круглага лесу, а ў лютым 1943 г. – 22 000 пагонных метраў.

Аддзел выкарыстання працоўнай сілы мае на ўліку на сённяшні дзень 650 000 рабочых, з якіх 470 000, г. зн. 72 %, заняты ў сельскай гаспадарцы (падкрэслена ў арыгінале. – Склад.).

НАРБ. ф. 370, оп. 1, д. 1262, л. 24–32.

Публикуется впервые.

15. З ВОПЫТУ РАБОТЫ БІРЖЫ ПРАЦЫ МІНСКА (ДАКЛАД СТАРШАГА ДЗЯРЖАЎНАГА ІНСПЕКТАРА МАОСА)

Гаўляйтэр, сябры па партыі!

Перш чым паведаміць аб практычнай рабоце ў Мінску, я хацеў бы спыніцца на наступных фактарах, уплываючых на гэта. Калі іншыя акругі амаль цалкам сельскагаспадарчага напрамку, дык для Мінска вызначальным з’яўляецца канцэнтрацыя прамысловых прадпрыемстваў. У Мінску ёсць:

150 – буйных прадпрыемстваў,

20 – металургічных прадпрыемстваў,

14 – тэкстыльных і скураных прадпрыемстваў,

15 – цэлюлозна-папяровых і паліграфічных прадпрыемстваў,

21 – транспартнае прадпрыемства,

3 – электрастанцыі,

41 – будаўнічае прадпрыемства,

6 – дрэваперапрацоўчых прадпрыемстваў,

13 – прадпрыемстваў харчовай прамысловасці,

7 – прадпрыемстваў хімічнай прамысловасці і прамысловасці будматэрыялаў,

180 – ваенных і грамадзянскіх устаноў.

З другога боку, пры 105 000 жыхароў Мінска толькі 56 000 знаходзяцца на картачным уліку як працаздольныя. Зразумела, што і яны не ўсе працуюць. Адпаведна выдадзеным працоўным картачкам працуюць 35 000 чалавек, да ўсяго яшчэ 8500 яўрэяў і 3190 ваеннапалонных.

НАРБ, ф. 370, оп. 1, д. 1262, л. 96–99.

Публикуется впервые.

16. ИЗ ОТЧЕТА О РАБОТЕ ЭЙНЗАТЦШТАБА «ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОЕ ИСКУССТВО»

За период с октября 1940 г. по июнь 1944 г.

<…> Кроме учета значительных культурных ценностей во Франции штаб проводил такой учет в Бельгии и Голландии из владений переселившихся еврейских эмигрантов.

Работа в восточных областях:

В оккупированных восточных областях работа штаба «Изобразительное искусство» ограничивалась научным учетом и фотографированием общественных собраний, обеспечением их сохранности и уходом за ними во взаимодействии с военными и гражданскими властями. В ходе освобождения областей во взаимодействии с отдельными группами армий в хранилища рейха доставлены несколько сотен ценнейших русских икон, картин русских мастеров 18 и 19 веков, отдельные предметы мебели и оборудования дворцов. Были взяты на хранение с целью политических исследований одно собрание произведений абстрактного большевистского искусства, а также собрание абстрактного западного искусства.

Кроме того, штабом «Изобразительное искусство» собран обширный материал по уходу за произведениями искусства в Советском Союзе, музейной политике, искусствоведческой публицистике и фотоматериал по советской архитектуре.

25 папок с фотографиями ценнейших произведений, учтенных на Западе, переданы фюреру 20 апреля 1943 г. вместе с тремя томами предварительного каталога и промежуточным отчетом. К этому отчету прилагается еще 10 папок с фотографиями. Готовятся следующие папки с фотографиями.

Роберт Шольц,