Адкуль наш род

2. Чаму Багушэвiч i ягоныя сябры сталi паўстанцамi? Дзе i разам з кiм ваяваў будучы паэт?

3. Што сталася з Багушэвiчам пасля паўстання 1863 года?

4. За што Францiшка Багушэвiча называлi “мужыцкiм адвакатам”?

5. Як называлася першая кнiга нашага знакамiтага паэта?

6. Пра што “Мацей Бурачок” пiсаў у прадмове да сваёй «Дудкi беларускай»?

7. Што ты даведаўся пра iншыя кнiгi Багушэвiча?

8. За што мы шануем Францiшка Багушэвiча сёння?

9. Якi верш Багушэвiча ты ведаеш? Прачытай яго на памяць.

10. Які галоўны запавет пакінуў нам Францішак Багушэвіч?

Максім Багдановіч

Дзяцiнства

Адным з найбольш таленавiтых прадаўжальнiкаў справы Францiшка Багушэвiча стаў выдатны беларускi паэт Максiм Багдановiч.

Максiм нарадзiўся ў 1891 годзе ў  Менску. Ягоны бацька Адам Багдановiч быў добра адукаваным чалавекам. Ён вывучаў звычаi i абрады старажытных беларусаў, надрукаваў некалькi сваiх працаў. Максiмава мацi Марыя таксама мела лiтаратурныя здольнасцi.

Пасля нараджэння Максiма сям’я пераехала з Менска ў Горадню. У гэтым горадзе прайшлi самыя раннiя i бесклапотныя гады будучага паэта. Але, калi Максiму iшоў шосты год, сям’ю напаткала вялiкае гора: раптоўна памерла ягоная мацi.

Неўзабаве Адама Багдановiча перавялi на службу ў расейскi горад Нiжнi Ноўгарад. Там Максiм пражыў дванаццаць гадоў. Ён рос здольным i дапытлiвым хлопчыкам, вельмi любiў чытаць. Максiмаў бацька меў багатую бiблiятэку. У ёй былі кнігі вядомых ва ўсім свеце пісьменнікаў, а таксама зборнікі беларускай народнай паэзіі.

У доме Багдановiчаў часта збiралiся пiсьменнiкi, артысты, мастакi ды iншыя творчыя людзi. Максiм не толькi прыслухоўваўся да iхнiх размоваў. Ён ужо i сам спрабаваў сiлы ў творчасцi.

Першыя вершы

Аднаго разу, калi Максiму споўнiлася дзесяць гадоў, ён паказаў бацьку свой верш на беларускай мове. Гэта было сапраўднае дзiва! Хлопчык жыў у расейскiм горадзе, у сям’i гаварылi па-расейску, а ён пачаў пiсаць на мове, якую чуў толькi ў першыя гады жыцця.

Вось якой моцнай аказалася дзiцячая памяць i любоў да роднай зямлi! Дапамаглi юнаму паэту таксама беларускiя кнiжкi з бацькавай бiблiятэкi, а потым i газета «Наша Нiва», якая выходзiла ў Вiльнi.

Адама Багдановiча сынавы беларускiя вершы не надта ўзрадавалi. Ён чамусьцi лiчыў, што родная мова будзе перашкаджаць Максiмавым поспехам у навучаннi.

Але Максiм не пагадзiўся з бацькам. Ён моцна любiў Беларусь i ўпарта iшоў сваёй дарогай. Неўзабаве юны творца перажыў шмат шчаслiвых хвiлiнаў. Віленская газета «Наша Нiва»  ў адным з нумароў надрукавала ягонае апавяданне «Музќка», а пазней i вершы.

Акрылены поспехам, Багдановiч пiсаў новыя, усё больш дасканалыя творы. Ён яшчэ не ведаў, што яго падпiльноўвала страшная i невылечная тады хвароба — сухоты (туберкулёз лёгкiх). Дактары паведамiлi пра яе, калi сям’я Багдановiчаў пераехала ў iншы расейскi горад — Яраслаўль.

Сустрэча з Беларуссю

Здаецца, нiчога ў сваiм жыццi Максiм не чакаў так, як паездкi ў Беларусь. Туды пасля заканчэння гiмназii яго запрасiлi супрацоўнiкi газеты «Наша Нiва» Iван i Антон Луцкевiчы. Гэтыя выдатныя дзеячы ўжо разумелi, што юнак з Яраслаўля надзелены вялікім лiтаратурным талентам i можа шмат зрабiць для адраджэння Беларусi.

Прыехаўшы на Бацькаўшчыну, Максiм  амаль два месяцы жыў у Ракуцёўшчыне, паблiзу Маладзечна. Там малады паэт упершыню сустрэўся з хараством беларускай прыроды. Нiбы чыстую ваду, ён пiў жывую беларускую мову. У Ракуцёўшчыне яго амаль не пакiдала паэтычнае натхненне. Там ён напiсаў дзве паэмы i шаснаццаць цудоўных вершаў.

Максiмаў «Вянок»

Максiм марыў вывучаць беларускую мову ва унiверсiтэце. Аднак ягоныя спадзяваннi перакрэслiла невылечная хвароба. Апрача таго, i бацька не ўхваляў сынавага намеру. Замест улюбёнай справы паэт мусiў паступiць у юрыдычны лiцэй. Пераехаць у Менск ён змог толькi ў 1916 годзе.

На Бацькаўшчыну Максiм Багдановiч вярнуўся ўжо знакамiтым паэтам. За тры гады да гэтага ў вiленскай друкарнi Марцiна Кухты выйшаў Максiмаў зборнiк «Вянок». Гэтая кнiга стала адной з найлепшых у беларускай паэзii XX стагоддзя.