«Это говорит тебе император, с любовью принимающий благословение святой Софии».
Далее во всех известных нам русских летописях следует пробел. Только Татищев в своей изданной в XVIII веке «Русской Истории», которая основывается на летописях, сегодня уже утерянных, сохранил ответ Ростислава:
«Если патриарх назначит митрополита на Русь без нашего ведома, то я его не только не приму, но сделаю так, что мы будем впредь выбирать и назначать митрополита из русских епископов по распоряжению великого князя»[613].
Ростислав не говорил о полной независимости от Византии, но он решил, что патриарх должен уведомлять его о своих намерениях. Это говорит о том, что князья прекрасно ориентировались в религиозной политике Византии по отношению к Руси.
Из Киева посол Мануила отправился, вероятно, во Владимир, столицу Владимиро-Волынского княжества, причем географические соображения позволяют говорить, что он направился в Галич. Вероятно, он должен был попытаться привлечь на свою сторону также Мстислава Изяславича в качестве противовеса провенгерской политике Ярослава[614]. Политика Мануила была направлена на то, чтобы восстановить других русских князей против князя Галицкого. Вскоре после этого, когда Владислав, теперь уже не известный нам русский
Список сокращений
BZ — Byzantinische Zeitschrift, München.
F. Dôlger Regesten — Regesten der Kaiserkunden des Ostrômischen Reiches, 2. Teil — Regesten von 1025–1204: Corpus der griechischen Urkunden des Mittelalters und der neueren Zeit, Reihe A, Abt. I, München-Berlin 1925.
Ephraim — Ephraemii monachi imperatorum et patriarcharum recensus, interpr. A. Maio, ex recogn. I. Bekkeri, Bonnae 1840.
Eust. - Leonis Grammatici Chronographia ex re-cogn. I. Bekkeri, accedit Eustathii de capta Thessalonica liber, Bonnae 1836.
Kinn. - Ioannis Cinnami Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum, recens. A. Meineke, Bonnae 1836.
MGHS — Monumenta Germaniae Historica, Scriptores.
Mich. Akom. - Michael Akominatou tou Choniatou ta so-zomena, S. P. Lampros en Athenais, T. I, 1879–1880.
Migne PG (PL) — Patrologiae cursus completus etc. Series Graeca. Series Latina, curante J-P. Migne.
Muratori RIS — Muratorii Rerum Italicarum Scriptores, Mediolani 1723–1751.
Nik. — Nicetae Choniatae Historia ex recens. I. Bekkeri, Bonnae 1835.
PSRL — Полное собрание русских летописей, Санкт-Петербург 1843–1862.
Wiz. Wrem. — Византийский Временник, Петербург — Москва.
ZMNP — Журнал министерства народного просвещения, Санкт-Петербург.
Библиография
Annae Comnenae Alexiadis I. XV recc. L. Schopenus — A. Reifferscheid, тт. I–II, Bonnae 1839–1878.
Ephraemii monachi imperaromm et patriarcharum recensus interpr. A. Maio, гес. I. Bekker, Bonnae 1840.
Eustathii metropolitae Thessalonicensis Opuscula ред. Th. L. Fr. Tafel, Francofurti ad Moenum 1832.
Leonis Grammatici Chronographia ex recogn. I. Bekker, accedit Eustathii decapta Thessalonica liber, Bonnae 1842.
Eustathii Thessalonicensis, Manuelis Comneni Lauda-tio funebris: Migne PG CXXXV, столб. 973–1032.
Codini Curopalatae de officialibus palatii Constanti-nopolitani et de officiis magnae ecclesiae liber ex recogn. I. Bekkeri, Bonnae 1839.
Georgius Phrantzes, Ioannes Cananus, Ioannes Anag-nostes ex гес. I. Bekkeri, Bonnae 1838, lib. I. Bekkeri, Bonae 1838, lib. I., c. 1-122.
Logos tou maistros ton rhetoron kyr Georgiou tou Tornike eis ton autokratora kyr Isaakion ton Angelon…: Fontes Rerum Byzantinarum accuravit W. Regel, Petropoli 1917, вып. 2: c. 2540150280, XV.
Kaiser Johannes Batatzes der Barmherzige ред. A. Heisenberg: BZ 14 (1905), c. 160–233.
Logos anagnostheis synethos en te heorte ton photon…: Fontes Rerum Byzantinarum accur. W. Regel, Petropoli 1917, вып. 2, c. 244–254, XIV.
Ioannis Cinnami Epitome rerum et Allexio Comnenis gestarum, rec. A. Meineke, Bonnae 1836.
Die Rede des lohannes Syropulos an den Kaiser Isaak IL Angelos/Text und Kommentar… von M. Bach-mann, München, 1935.
Ioannis Zonarae Epitome historiarum libri XIII–XVIII, том III ред. Th. Büttner-Wobst, Bonnae 1897.