G?pnozdyn damyy-arturli sh?elenistermen jane tejely terendigimen s?pattalatyn birneshe fazalardan turatyn d?nam?kalyq proses. Olardyn negizgileri: titirkendirgishtin kushine qaramastan reflektorlyq jayaptar qarqyndylygy bo?ynsha tendestirilgen tendestirilgen faza; paradoksaldy faza-alsiz titirkendirgishter kushti aser, al kushti – alsiz aser tydyrady; reflektorlyq reaks?alardyn burmalanyy oryn alatyn ultra-paradoksaldy faza-on aser teris tejegish titirkendirgishten tyynda?dy, al tejegish aseri on aser etedi titirkendirgish. G?pnoz jagda?y ju?ke ju?esine aser etetin arturli faktorlardyn aserinen pa?da bolyy mumkin. G?pnoz shamadan tys syrtqy titirkendirgishtin kenetten aserinen de, ote alsiz jane monotondy esty, kory jane takt?ldi titirkendirgishterdin aserinen de tyynda?dy. Kobinese tejey ku?i osynda? alsiz jane monotondy titirkendirgishterdin aserinen dam?dy. Adamdagy g?pnoz qubylystaryn u?qynyn ku?in eske tusiretin ?de?alardy ayyzsha usyny arqyly da tydyryga bolady. G?pnozdagy syrtqy korinisterge sa?kes ush kezendi ajyratyga bolady: birinshisi-u?qyshyldyq (adam tynyshtyqqa muqtaj, denenin erekshe ayyrlygy, kozin ashy q?yn); ekinshisi-g?potaks?a (jenil u?qy), onda a?qyn kataleps?a ba?qalady (dene mushelerine kez-kelgen poz?s?any beryge bolatyn balayyz ?kemdilik ku?i), adam tajir?beni eske tusiry qabiletin jogaltpa?dy jane bul jagda?da jasalgan usynys g?pnozdan ke?ingi ku?de de ozinin aserin anyqta?dy; ushinshi kezen – somnambyl?zm nemese g?pnozga ushyragan kezde teren g?pnoz kez-kelgen "basekeles" tajir?beden tolygymen qorgalgan jane tek g?pnozshymen ba?lanysta bolady; bul jagda?da, o?angannan ke?in, adam adette g?pnozdyq u?qy kezinde onymen bolgan oq?galardyn eshqa?sysyn esine alma?dy. G?pnozdyn bastapqy kezenderinde, adam men janyarda tek osynda? u?qy ku?i anyqtalgan kezde, jana shartty ba?lanystardyn pa?da bolyy jane nyga?yy mumkin; g?pnozdyn teren kezenderinde jana shartty ba?lanystardy ornaty, tipti odan da kop bekity prosesteri a?tarlyqta? q?yn. G?pnozdyq fazalardagy jogary ju?ke belsendiliginen tabylgan barlyq korsetilgen qubylystar m?dyn ulken jarty sharlarynyn qyrtysynyn ju?ke jasyshalarynyn qozgyshtygynyn tomendeyimen ba?lanysty ?.p. Pavlov bizde g?pnozda jane m? qyrtysynda saylelenydin tejelyine ba?lanysty on tonys tomendedi dep malimdedi. Teren g?pnoz jagda?ynda, somnambyl?zm dep atalatyn kezende usynysty juzege asyry ushin en jaqsy jagda?lar jasalady. Bul kezende adamnyn tolyq qozgalma?tyndygyna qol jetkizyge bolady, siz mushelerge kez-kelgen erekshe poz?s?any, g?pnozga ushyragan adam uzaq yaqyt bo?y sharshay qubylystarynsyz (kataleps?a jane kataton?a ku?i) saqta?tyn arturli tanqalarlyq poz?s?alardy bere alasyz. Somnambylalyq fazada ke?de adamnyn minez-qulqyndagy ote teren ozgerister tyyndayy mumkin, bul galus?nas?alardy jane qabyldaydyn basqa ozgeristerin, sonda?-aq erte jasqa, tipti balalyq shaqqa sa?kes keletin areketter men areketterdi engizy mumkindiginde korinedi. Sonda?-aq, g?pnozga denenin ke?bir ju?elerinin fynks?onaldyq ku?inin ozgeryine akeletin arturli tajir?beler aser etyi mumkin ekendigi anyqtaldy, mysaly, jurek qyzmetin kushe?ty nemese alsirety, asqazan-ishek joldarynyn motorlyq jane sekretorlyq fynks?alaryn ozgerty, qandagy qantty, l?po?dtar men hlor?dterdi jogarylaty nemese tomendety jane t. b. somnambyl?zm qubylystary ulken denelerdin qyrtysynda tejely kenistiginin birkelki emes bolyyna ba?lanysty. m? jarty sharlary. Sonymen qatar, titirkendirgish jane tejey prosesterinin a?maqtary arasyndagy fynks?onaldy a?yrmashylyq ke?bir m? tuzilimderi tolygymen tejelymen qamtylgan, basqalary ishinara tejelgen, al ke?bireyleri odan muldem bos jane o?ay ku?de bolady. Adamnyn g?pnozynyn j?i kezdesetin qubylystary-bul ulken jarty sharlardyn u?qysyz jane sergek bolimderge bolinyinin nat?jesi. G?pnoz asirese a?qyn turde tikele? u?qyga ketyi mumkin. U?qynyn alsireyi jane u?qydan o?anyga ayysy da sa?kes g?pnozdyq aralyq fazalarmen tolqyndy. G?pnozdyq usynys qubylystary, asirese ?ster?adan zardap shegetin adamdarda a?qyn ba?qalady, ony ?.p. Pavlov g?pnozdyq jagda?dyn arturli fazalarynda turaqty dep sanady. Ala?da, ?ster?kalyq nayqastardyn ba?qalgan jogarylayyna su?ene otyryp, g?pnozdy ?ster?amen sa?kestendiry durys emes, o?tkeni Dj.Sharko men onyn izbasarlary g?pnoz jasandy turde tyyndagan ?ster?a dep sana?dy. Emdik maqsatta V. M. Behterev, Iy. V. Kannab?h jane t. b. g?pnoz kezinde m? qyrtysynyn ulken jarty sharlarynyn fynks?onaldyq jagda?yn zerttey ?. p. Pavlov g?pnozdyq tejelydin b?olog?alyq rolin mo?yndayga akeldi jane g?pnoz ozin-ozi qorgay refleksterinin biri bolyp tabylady, bul ju?ke ayrylary ushin ote qayipsiz dep a?tyga mumkindik berdi. ju?eler f?z?olog?alyq shara.