Historia romana

12 Interea Atalaricus Gothorum rex, cum necdum expletis quattuor annis regnasset, inmatura morte praeuentus uitae subtractus est. Cuius mater Amalaswinta post eius funus Theodatum sibi socium adsciuit in regnum. Sed Theodatus isdem inmemor conlati beneficii eam post dies aliquot in balneo strangulari praecepit. Et quia ipsa, dum aduiueret, se suumque filium principi commendauerat, audita Iustinianus Augustus eius morte, graui mox aduersus Theodatum iracundia exarsit.

13 Sentiens se Theodatus infensum habere principem, beatum papam Agapitum Constantinopolim dirigit, quatenus ei apud Iustinianum facti inpunitatem impetraret. Qui sanctus pontifex dum Iustinianum principem adisset, facta cum eodem de fide collatione repperit eum in Eutichetis dogma corruisse, a quo primitus graues beatus antistes minas perpessus est. Sed cum illius inconcussam in fide catholica Iustinianus constantiam cerneret, siquidem ad hoc usque uerbis progressum fuerat, ut talia a praesule audiret: «Ego ad Iustinianum imperatorem Christianissimum uenire desideraui, sed Diocletianum inueni», tandem ex uoluntate Dei eius monitis adquiescens ad catholicae fidei confessionem cum multis pariter, qui similiter desipiebant, regressus est. Antimum quoque eiusdem regiae ciuitatis episcopum praefatae hereseos defensorem conuictum publice communione priuauit ac persuaso principe in exilium coegit. Nec multum post idem pontifex apud eandem urbem diem obiit.

14 Interea ad Africam, quam iam multis labentibus annis Wandali possidebant, a Iustiniano cum exercitu Belisarius missus est, qui mox proelio cum Wandalis commisso eorum magnas copias fudit regemque ipsorum Gelismerum uiuum capiens Constantinopolim misit. Carthago quoque post annum suae excisionis nonagesimum sextum recepta est.

15 Porro dum Agapitus pontifex, qui a Iustiniano principe pacem Theodato postularat, apud Constantinopolim obisset, Iustinianus Belisarium patricium multis iam proeliis gloriosum aduersus Theodatum dirigit, utque etiam Italiam a Gothorum seruitio liberaret. Belisarius itaque dum aliquantum temporis apud Siciliam moram faceret, rex Gothorum Theodatus extinctus est. Huius in locum Witigis successit, qui mox ut regnum inuasit, Rauennam profectus Amalaswintae reginae filiam per uim auferens sibi in matrimonium iunxit.

16 Conceptas ergo contra Theodatum Belisarius belli uires in Guitigis conuertit egressusque e Sicilia ad Campaniam Neapolim uenit. Quem Neapolitani ciues noluerunt excipere. Qui indignatus acriter ad eiusdem urbis expugnationem totis se uiribus erexit aliquantisque fortiter inpugnatam diebus tandem per uim capiens ingressus est tantaque non solum in Gothos, qui ibi morabantur, sed etiam in ciues ira desaeuit, ut non aetati, non sexui, postremo non sanctimonialibus uel ipsis etiam sacerdotibus parceret; uiros in conspectu coniugum, miserabile uisu, perimens, superstites matres ac liberos captiuitatis iugo adduxit, cuncta rapinis diripiens, nec a sacrosanctis ecclesiis expoliandis abstenuit.

17 Indeque egrediens Romam properauit. Quo Romam ingresso Gothi, qui in Vrbe morabantur, noctu egressi relictis patentibus portis Rauennam confugiunt. Guitigis ut talia comperit, mox aduersum Belisarium Romam cum ingenti exercitu uenit. Belisarius non aptum sibi bellandi tempus coniciens, intra Vrbis se moenia clausit eamque munitionibus circumsepsit. Gothi Vrbem obsidentes uniuersa per circuitum direptionibus et incendiis absumunt, quoscumque Romanorum repperiunt, gladio extingunt; cuncta sacra loca denudantes ipsis etiam uenerabilium martyrum tumulis manus impias inferunt. Continue Vrbem inpugnant, sed cauta Belisarii defensatur industria.

18 Praeter belli instantiam angebatur insuper Roma famis penuria; tanta siquidem per uniuersum mundum eo anno maximeque apud Liguriam fames excreuerat, ut, sicut uir sanctissimus Datius Mediolanensis antistes retulit, pleraeque matres infelicium natorum membra comederent. Cumque per annum continuum Gothi Romam obsedissent, demum territi Rauennam rediere. Belisarius uero proficiscens Neapolim eamque, ut competebat, ordinatam relinquens Romam regressus est. Statimque ei a Theodora Augusta praeceptio allata est, ut papam Siluerium conuictum accusatione falsorum testium in exilium truderet, eo quod Antimum hereticum Constantinopolitanum episcopum recuperare noluisset. Quod Belisarius, licet nolens, nihil moratus effecit. Pulsus denique papa Siluerius ad Pontiam insulam est, in qua et exulans obiit.