Литература: Грегоровиус Ф. История города Рима в Средние века. Санкт-Петербург, 1903, т. 2, с. 96 – 114; Карташев А.В. Вселенские соборы. Клин, 2002; Задворный В.Л. Сочинения Римских Понтификов I–IX веков. Москва, 2011, с. 213–297; Мейендорф И. Единство империи и разделения христиан – Церковь в 450–680 годах. Москва, 2012; Pallavicino N.M. Difesa del pontificato romano e della Chiesa Cattolica, ove si dimostrano la sovranit`a, l'infallibilit`a e la santit`a del principato apostolico, Roma, 1687, p. 517–538; Hefele K.J. Causa Honorii Papae. Neapoli, 1870; Gu'eranger, Dom P. De la monarchie pontificale, Paris, 1870, p. 149–153, 186, 204; B'egin L.N. La primaut'e et l'infaillibilit'e des souverains pontifes, Qu'ebec, 1873, p. 255–261; Chapman J. The Condemnation of Pope Honorius. London, 1907; Amann E. // Dictionnaire de th'eologie catholique / Ed. A. Vacant. Paris, 1903—72, v. 7, 93—132; Galtier P. La premi`ere lettre du pape Honorius: Sources et 'eclaircissement // Gregorianum 29 (1948), 42–61; Kreuzer G. Die Honoriusfrage im Mittelalter und in der Neuzeit. Stuttgart, 1975; Carcione F. Sergio di Costantinopoli ed Onorio I nella controversia monotelita del VII secolo. Roma, 1985; Zocca E. Onorio I e la tradizione occidentale // Augustinianum 27 (1987), p. 571–615; Zocca E. Onorio e Martino: due papi di Fronte al Monotelismo // Martino I papa (649–653) e il suo Tempo, Spoleto, 1992, p. 103–147; Thanner A. Papst Honorius I. (625–638). St. Ottilien, 1989; Sennis A. // Enciclopedia dei Papi. Roma, 2000, v. 1, p. 585–590.
Фрагменты текстов посланий приведены по изданию Patrologia Latina, t. 80, col. 471–477
Фрагмент послания «Scripta fraternitatis»
Unam voluntatem fatemur Domini nostri Iesu Christi, quia profecto a divinitate assumpta est nostra natura, non culpa; illa profecto, quae ante peccatum creata est, non quae post praevaricationem vitiata. Christus enim… sine peccato conceptus de Spiritu Sancto etiam absque peccato est partus de sancta et immaculata Virgine Dei genitrice, nullum experiens contagium vitiatae naturae…
Quia Dominus Iesus Christus, Filius ac Verbum Dei, «per quem facta sunt omnia», ipse sit unus operator divinitatis atque humanitatis, plenae sunt sacrae litterae luculentius demonstrantes. Utrum autem propter opera divinitatis et humanitatis, una an geminae operationes debeant derivatae dici vel intelligi, ad nos ista pertinere non debent; relinquentes ea grammaticis, qui solent parvulis exquisita derivando nomina venditare. Nos enim non unam operationem vel duas Dominum Iesum Christum eiusque Sanctum Spiritum sacris litteris percepimus, sed multiformiter cognovimus operatum…
Исповедуем единую волю Господа нашего Иисуса Христа, ибо Божеством, конечно же, взята была наша природа, а не вина; [природа], конечно же, сотворенная до грехопадения, а не поврежденная после грехопадения. Ибо Христос, без греха зачатый от Святого Духа, также без греха рожден от святой и непорочной Богородицы Девы Марии, не испытав никакого заражения поврежденной природы…
Ибо Господь Иисус Христос, Сын и Слово Божье, «через Которого все сотворено» (Ин 1,3), один делатель по Божеству и по человечеству, и это во многих местах изобильнейше доказывают Святые Писания. А то, что по причине дел по Божеству и по человечеству должны пониматься или говориться, одно действие, или двойное, нас не должно касаться; мы оставляем это книжникам, которые имеют обыкновение предлагать младенцам сочиненные для них изящные имена. Мы же из Святых Писаний видим, что не одно или два действия у Господа Иисуса Христа и Его Святого Духа, но знаем, что Он многообразно действовал.
Фрагмент послания «Scripta dilectissimi filii»
Quantum ad dogma ecclesiasticum pertinet, quae tenere vel praedicare debemus propter simplicitatem hominum et amputandas inextricabiles quaestionum ambages […], non unam vel duas operationes in mediatore Dei et hominum definire, sed utrasque naturas in uno Christo unitate naturali copulatas, cum alterius communicatione operantes atque operatrices confiteri debemus, et divinam quidem, quae Dei sunt, operantem, et humanam, quae carnis sunt, exsequentem: non divise, neque confuse, aut convertibiliter, Dei naturam in hominem et humanam in Deum conversam edocentes: sed naturarum differentiae integras confitentes…