(40)
– Quae est causa instrumentalis?– Verbum promissionis, per quod efficax est Spiritus sanctus, impellens mentem seu voluntatem hominis.
(41)
– Quod est subiectum fidei?– Mens hominis seu voluntas.
(42)
– Quod est obiectum?– Promissionis rerum corporalium et aetenaru.
(43)
– Quis est finis?– Vita aeterna.
(44)
– Qui sunt effectus fidei?– Justificatio seu imputatio iustitiae, tranquillitas et gaudium conscientiae, dilectio, inuocatio, et eventus vita aeterna.
(40)
– Которое есть дело осудовое?– Есть слова обещания, его же ради совершеныя силы и есть дух святый, приводящий к делам добрым разум или волю человеческую.
* Зри зде двообразие.
(41)
– Которое есть поддание веры?– Разум или мысль или воля человеческая.
* единообразие.
(42)
– Что есть в помышлении приятие?– Обещания вещей временных и вечных.
* сииречь благих или злых: вечный – совершение, живот телесный же – осуждение.
(43)
– Что есть конец?– Живот вечный.
(44)
– Которыя суть совершенства веры?– Оправдание или присвоение правды и добродетели, смирение или покой, и радость совести, и любовь, яже к Богу, призывание святых и совершенное получение живота вечнаго.
* Зри сказание дел или считание.
(45)
– Quae sunt cognata?– Spes spectans futuram liberationem, et dilectio.
(46)
– Quae pugnantia?– Simulatio fidei, desperatio, et temeritas seu praesumptio.
(47)
–– Definitio, Causae, Effectus, Partes, Pugnantia.
(48)
– Da exemplum coniuncti thematis.– Discedere a facultatibus non est Christiana iustitia.
(45)
– Которые суть соединеныя?– Надежа, яже ожидающи будущаго освобожения и избавления, такоже и любовь Божия и искренняго своего.
(46)
– Которыя суть сопротивляющиися?– Изступление веры, отчаяние надежи или милости Божия, сииречь самомнительство.
(47)
– О совокупленных вопросах. Которые суть места положением совокуплены?– Писание, дела, совершение, части и сопротивляющиися.
* (Решение) Писание, яко ветхий и новый завет; дела, яко добродетели и злобы; совершение, яко о всем приведет Бог на суд и прочая; части, яко не равны суть действа и различнии многия разуму смышления, и ови суть добры, ови же сопротивляющеися.
(48)
– Покажи образец совокупленаго положением.– Отступати или возгнушатися богатествами не есть християнское оправдание.
(49)
– Proba a definitione.– Christiana iustitia est res aeterna in spiritu, nosse ac timere Deum, credere in Deum.
Discedere a facultatibus non est res aeterna neque ad spiritualem vitam necessaria.
Igitur Christiana iustitia nonest discedere a facultatibus.
(50)
– Proba a causis.– Evangelium non abolet res politicas. Tenere proprium est res necessariain politia. Igitur Evangelium non praecipit discedere a facultatibus.
(49)
– Искушение от описания.– Християнская правда или оправдание есть вечная вещь в дусе, еже знати и боятися Бога и верити в Бога, а сего ради отступати и возгнушатися богатествы несть вещь вечная, ни живота духовнаго потребная. Тако и правда християнская несть то еже отступати и вознушатися богатествы.
(50)
– Искушение от дел.– Евангелие не возбороняет и не отрицает вещей житейских, а имети свое прямое имение то есть потребное дело в житействе. Сего ради и евангелие не повелевает отступати и вознушатися богатствы. * Имение Бог созда, неправда ж от диявола – се есть от дел познание.<…>
LIBER SECUNDUS DE ELOCUTIONE КНИГА ВТОРАЯ. ОБ УКРАШЕНИИ СЛОВА
(1)
– Loci principales.1. Figura.
Tropus,
Schema.
2. Ordo figurarum triplex:
1) Pertinens ad situm verborum:
Grammaticae Dictionis, Constructionis;
Rhetoricae, ad emphasin, et lucem vocabuli.
2) Sententiam seu mentem orationis, cui motum seu gestum addit.
3) Amplificationem orationis.
3. Imitatio.
4. Tria genera causarum.
(1) 1
. Образец или выображение или цветочцы:тропос;
схема, начертание.
2. Чин и урядство выображение трегубый:
1) пристояще до положения словеснаго в грамматике; в риторике – до обявления и до ясноты слова, словеснаго и уставляющаго;
2) пристоящии к мысли и к повести речения, которому движения или действа придает;
3) пристояще к размножению слова.
3. Последование.
4. Трегубые роды дел.
(2)
– Quid est elocutio?– Est, quae dilucida et perspicua oratione res exponit et illustrat.
(3)
– In quot rebus elocuendi ratio consistit?– Tribus:
Primo in sermone Grammatico;
Secundo in Figuris;
Tertio in amplificationibus.
(Crassus apud Ciceronem lib. 3 requirit in Oratione quatuor partes: in Latine, ut dilucide, ut ornate, ut apte dicatur.)
(2)
– Что есть украшение слова?