His consideratis, patet intentum principale; et manifestum est quod omnes philosophi infideles et Poetae et Sibyllae et quicunque sapientiae sunt dediti, inventi sunt post philosophos veros et fideles, qui fuerunt filii Seth et Noe cum filiis suis, quibus Deus dedit vivere sexcentos annos propter studium sapientiae complendum, ut dicit Iosephus primo Antiquitatum
, asserens quod in minore tempore non potuerant complere philosophiam praecipue propter astronomiam in qua est maior difficultas, eo quod a caelestibus homines mortales multum distant; sed Deus eis revelavit omnia, et dedit eis vitae Iongitudinem, ut philosophiam per experientias complerent. Sed propter malitiam hominum qui abusi sunt viis sapientiae, ut Nimroth, et Zoroaster, et Atlas, et Prometheus, et Mercurius aut Trismegistus, et Aesculapius, et Apollo, et alii qui colebantur sicut Dii propter sapientiam, Deus obscuravit cor multitudinis, et recidit paulatim usus philosophiae usquequo iterum Salomon eam revocavit et perficit omnino, sicut Iosephus docet octavo Antiqidtatum. Et iterum propter peccata hominum evanuit studium sapientiae, donec Thales Milesius resumpsit eam, et eius successores dilataverunt, usquequo Aristoteles consummavit, quantum fuit possibile iuxta idem tempus. Sed isti ab Hebraeis didicerunt omnia, sicut Aristoteles dicit in libro Secretorum, quoniam philosophi infideles, ut Nimroth et alii, fuerunt post Seth, Noe, Sem et Abraham; et post Salomonem, qui secundo perficit eam, fuerunt reliqui philosophi infideles ut Thales et Pythagoras, Socrates et Plato, et Aristoteles. Ideo manifestum est, quod philosophiae perfectio fuit primo data sanctis, Patriarchis et Prophetis, quibus lex Dei similiter fuit ab uno et eodem Deo revelata; quod non fuisset factum, nisi philosophia omnino esset sanctis Dei et legi sacrae conformis et utilis ac necessaria propter intellectum legis et excusationem et defensionem; insuper ut fiat eius persuasio, et probetur et communicetur et dilatetur: nam omnibus his modis necessaria est, sicut discurrendo per partes singulas philosophiae apparebit. Et ideo philosophia non est nisi sapientiae divinae explicatio per doctrinam et opus, et propter hoc una est sapientia perfecta, quae sacris litteris continetur.После рассмотрения всего этого становится ясным искомое, и очевидно, что все языческие философы, поэты и сивиллы, какой бы мудростью они ни обладали, жили после истинных и верных философов, которые были детьми Сифа и Ноя и их сынов, которым Бог даровал возможность жить по шестьсот лет для того, чтобы они смогли завершить занятия мудрости, как говорит Иосиф в I книге Иудейских древностей
, утверждая, что за меньшее время они не смогли бы завершить философию, прежде всего — из-за астрономии, в которой имеются значительные сложности по причине того, что небесное сильно удалено от смертных людей. Но Бог открыл им все и даровал им долгую жизнь, чтобы они завершили философию путем опыта. Однако из-за злодейств людей, злоупотребивших мудростью, таких как Нимрод, Зороастр, Атлас, Прометей, Меркурий (Трисмегист), Асклепий, Аполлон и др., почитавшихся из-за своей мудрости богами, Бог затемнил сердце толпы и понемногу применение философии сошло на нет, пока Соломон вновь не призвал ее и не довел до полного совершенства, как говорит Иосиф в VIII книге [Иудейских] древностей. И опять же вследствие грехов людских занятия мудростью пришли в упадок, пока их не возобновил Фалес Милетский и не распространили его преемники вплоть до Аристотеля, который довел [философию] до совершенства — насколько это было возможно для его времени. Но они были научены всему иудеями, как Аристотель говорит в книге Тайная тайных, поскольку языческие философы, такие как Нимрод и другие, жили после Сифа, Ноя, Сима и Авраама, а [другие] языческие философы, такие как Фалес, Пифагор, Сократ, Платон и Аристотель, жили после Соломона, который вторично довел до совершенства философию. И потому ясно, что совершенство в философии было, прежде всего, дано святым, патриархам и пророкам, которым равным образом одним и тем же Богом был открыт и закон Божий; и этого не могло бы случиться, если бы философия не соответствовала полностью священному закону и святым Божиим, а также не была бы полезной и необходимой для понимания, оправдания и защиты закона. Кроме того, как станет ясно из рассмотрения отдельных частей философии, она необходима для того, чтобы закон утверждался, доказывался, сообщался [нехристианам] и распространялся. И потому философия есть не что иное, как раскрытие Божественной мудрости с помощью обучения и труда, а потому существует одна совершенная мудрость, которая содержится в Священном Писании.PARS TERTIA HUIUS PERSUASIONIS. De utilitate grammaticae.
Часть третья данного увещевания. О пользе грамматики