Пастаўлю на сонечнае месца,
Каб на золку вiтаць цябе,
Як вiтаю ўсмешкаю сонца...
Ён не паспеў дапiсаць верш, як дзверы ў пакойчык рэзка расчынiлiся i нахабна ўварваўся невысокi мажны мужчына з лысiнай. Схапiў Мiколу загрудкi.
- Дык што гэта, га? - у твар прашыпеў ён. - Дачку маю ганьбiць надумаў?
I шпульнуў разгубленага хлопца на ложак. Калi той крыху аклямаўся, заўважыў Наташку ў сваёй дутай блакiтнай куртцы. Яна здзеклiва смяялася, гледзячы на яго.
- Ану ўставай! - зароў мужчына на Мiколу.
- Не чапай г..., смярдзець будзе! - працягнула з лянотай Наташка i плюхнулася ў крэсла. - Я табе, гад, месца ў iнтэрнаце выбiла i на працу ўладкавала! Кватэру, як аўтобуснiк-iльготнiк, хутка атрымаеш. Ды ты малiцца на мяне павiнен, смурод такi!
- Зараз жа збiрайся з Наташай у загс! - крыкнуў мужчына.
- Тата, навошта ён мне? - засмяялася Наташа. - З яго муж, як з г... куля! Мацi-адзiночцы больш iльготаў...
- Дык у вёсцы ж будуць смяяцца! - запярэчыў бацька.
- Колькi вам трэба? - спахапiўся Мiкола. - Я ўсё заплачу! Мiльён магу даць, у пазыкi залезу, толькi адчапiцеся ад мяне! Наташа, я не хачу на табе жанiцца, я не кахаю цябе! I на алiменты не падавай, прашу!
- Ай, круцiцца, як голы ў крапiве! - зарагатала яна. - Вось добрую iдэю падаў, малайчына! Значыць, у загс не пойдзем! Затое алiменты плацiць будзеш!
- Наташа! - узмалiўся ён, затым перадумаў i закрычаў: - Ану адсюль прэч, аферысты! Гэта не маё дзiця, не ад мяне!
Наташа адчынiла дзверы i паклiкала:
- Марыя Пятроўна, Алачка! Зайдзiце, калi ласка!
Калi тыя зайшлi, Мiкола пазнаў вахцёршу з Наташынага iнтэрната i яе суседку па пакоi.
- Гэта мае сведкi, - заключыла Наташа. - Але яшчэ не ўсё... Шмат хто пацвердзiць, што мы вялi сумесную гаспадарку, а ты асабiста купляў для дзiцяцi каляску!
- Шкура! - закрычаў на яе Мiкола.
- Дык ты хочаш плацiць алiменты? - Наташа падышла да яго ложка, на якiм Мiкола сядзеў, закрыўшы рукамi твар. - Калi не хочаш, то скажы... I мы табе прыдумаем нешта другое ўзамен... Муж з цябе дрэнны. Не плач, трэба ты мне, як бочка без абручоў! А вось раб з цябе б атрымаўся добры...
- Што? - не зразумеў Мiкола.
- Раб! - засмяялася Наташа. - Будзеш кожную зiму маiм бацькам дровы загатаўлiваць. А кожнае лета - сена касiць. Калi згодзен - пiшы распiску. Тады на алiменты падаваць не буду!
Мiкола задумаўся.
- Давай паперу, - махнуў рукою. - I каб духу твайго тут не было!
Напiсаў усё, што прадыктавала Наташа. Падаў ёй.
- Парадак у танкавых вайсках! - засмяялася Наташа. - Пайшлi, татка! Пайшлi, мае дарагiя сведкi! Перагаворы прайшлi на вышэйшым узроўнi.
Калi яны зачынiлi за сабою дзверы, Мiкола кiнуўся да аркуша i лiхаманкава пачаў запiсваць:
- О, незнаёмка! Анёл мой нябесны!
Маё адзiнае каханне!
Цябе чакаю ў сваiх песнях,
Прыйдзi, анёл мой, на свiтаннi!..
Перад абедам Галю выклiкала да сябе загадчыца бiблiятэкi.
- Што-небудзь здарылася, Надзея Пракопаўна? - спалохалася Галя.
- Не, - усмiхнулася тая. - Вельмi добрая для цябе навiна. Памятаеш, ты рабiла кнiгаабзор па паэтах Польшчы i ў нас была дэлегацыя з мястэчка Ломжа. Дык вось, пан Вацлаў хацеў бы, каб ты папрацавала ў iх бiблiятэцы. Яны адкрываюць музей беларускай творчасцi. У цябе такiя цудоўныя веды пра нашых паэтаў i пiсьменнiкаў!.. I наогул, ён сказаў, што ты вельмi дзелавiтая i разумная дзяўчына. У цябе - цудоўная будучыня, згаджайся!
Галя замялася, тады прамовiла:
- Надзея Пракопаўна, я замуж выходжу ў гэтую суботу. За Альберта...
- А божа ж ты мой! - уздыхнула тая. - За гэтага плаксу? Ён тут, да цябе, Арынцы мазгi пудрыў, пра нейкую Святланку мармытаў, казаў, што з-за яе з балкона прыгаў, вешаўся... Навошта табе такi шалёны?
- У яго няшчаснае каханне, - цiха сказала Галя. - Зараз ён у мяне ў пакойчыку ў iнтэрнаце жыве, суседка мая месца ўступiла нам. Ён мяне кахае... I я яго. Першы раз не атрымалася мне замуж выйсцi за Анатоля, дык хоць цяпер выйду.
- Галя, няўжо замуж - гэта галоўнае? - пачала ўшчуваць яе загадчыца. Думай пра кар'еру спачатку, паспееш яшчэ мiсак ды каструль намыцца ды бiтай пахадзiць...
- У нас будзе добрая сям'я, - прамовiла Галя. - Прабачце, я не паеду ў Ломжу...
I выйшла з кабiнета.
Пасля працы заспяшалася па крамах, каб парадаваць чым-небудзь смачным Альберта, калi сустрэла ў чарзе Антося. Худы, з вяснушкамi на носе, ён трымаў вялiкую сумку i разлiчваўся за хлеб. Галя хуценька скiравала за iм i дагнала на вулiцы.
- Эй, поп! Прывiтанне! - засмяялася яна. - Ты што, увесь час ходзiш у касцюме навучэнца семiнарыi? Вам нельга яго здымаць?
- Я - падрызнiк, - адказаў Антось. - Ад слова "рыза", разумееш? Гэта значыць, што на першым курсе даў зарок стаць манахам. Святаром-манахам, не жанiцца. А ты, мусiць, усё замуж у чарговы раз збiраешся? - засмяяўся ён.
- Вядома! - надзьмула вусны Галя. - А Анатоль да гэтага часу сабе дурнiцу не знайшоў, якая б згадзiлася сядзець дома i чакаць яго з паходаў! Я выходжу за Альберта, у нас будзе спартовая сям'я! Будзем хадзiць у паходы, на экскурсii ездзiць. У яго няшчаснае каханне, а са мною яму будзе добра i цiкава.