Marjen Raterford

Por akwa ta tuy en-sta pyu hao. Suy inflami-ney wunda tungi yo meno gro. Longtaim ta sidi in akwa al jui. Ta wud sidi shayad til nocha, bat ta audi ke Eshu voki ta. Ta chu a sahil, ela dai handa a ta e dukti bak a vilaja. Dar ela mah-sidi ta bli flami-she agni, wo suy ko-jen yo zai sidi.

Okos de Raterford es haishi klosi-ney, bat por fauha ta gesi ke deyfan begin. Maoris zai finchi yeri-ney swinamasu. Pa sey ves plenjen sidi bu kun gulam, bat kun gwerjen. Bat oni bu dai chi a li, bikos li es tabu.

Leson de maori lingwa

"Tabu" es sante, ajibe*, foba-ney worda. Maori, sam kom oli otre Polinesia-jen, fobi tabu pyu kem enisa otre. Monta, shulin, fan, riva, jen, animal – enisa mog bi tabu. Si monta es tabu, oni bu darfi klimbi it; si shulin es tabu, oni bu darfi shikari in it; si fan es tabu, oni bu darfi chi it; si jen es tabu, oni bu darfi kili ta, oni bu darfi tachi ta, e ta selfa bu darfi tachi enisa, bikos ta nosantisi olo bay tacha. Sol shefa fai tabu. Sey duskreda* helpi guverni.

Segun tradision, afte tatuing da gwerjen es tabui-ney duran tri dey. Emaii tabui oli blan plenjen. Oni prohibi a li tu tachi fan, dabe bu nosantisi it. Also li bu mog chi.

Pa un-ney dey afte tatuing li bu dumi om fan. Sinstopi-she tunga mah-wek hunga. Bat pa sekwi-dey oli exepte Raterford en-sta mucho pyu hao, e li en-yao chi. Dan Emaii inventi komo mah-chi plenjen sin violati tabu. Ta mah li stan pa fila bifoo huta e komandi a sit gulam tu sovi fish-pes inu li-ney muh. Dabe marjen, por bujansa de tradision, bu nosantisi kasualem den fan, gwerjen teni li-ney handas fortem.

Oli exepte Raterford chi til sta sate. Raterford haishi bu mog gloti nul lokma. Ta sol lasi oni liti idyen akwa inu swa-ney gorla. Suy kapa fa-rupti por tunga, okos haishi bu ofni. Blinditaa opresi* ta. Sembli a ta ke neva ta ve mog vidi snova.

Bat pa char-ney dey suy fas depuhlifi e okos ofni. Ta en-sta mucho pyu hao. Oni defai tabu fon plenjen.

Sun li fa-haili totem. Bat li sinian om janmalanda e libritaa oltaim pyu gro.

Deys pasi lentem. Maoris bu dustrati plenjen: li mah-chi li bay same fan ke li selfa chi, e li he ofri un hao huta a li. Ti habiti in same huta na gwerjen lasi li zwo kwo unkwe li yao. Li mog go pa ol vilaja al dey e al nocha. Nulwan wahti li oltaim. Oni prohibi sol un kosa a li: tu chu vilaja, tu go tra stakatot.

Wen li lai a geit in stakatot, gardi-sha bari dao. Also marjen majbur returni a ley huta. Duha bu kwiti li. Li bu mog zun nixa. Maori man kada dey go shikari o fishi. Maori gina gun in legumgarden sirkum vilaja. E marjen sol wandi along sole vilaja-gata miden slama-huta oda lagi on herba al kan skay. Lentem hi taim pasi in plen.

Sol Eshu distrati li idyen. Kelke dey pasi afte detabuing, e ela lai e en-sidi bifoo huta. Depos dan ela lai kada dey. Koyves dochas de Rengadi lai kun ela, bat maistem ela lai sole. Pinchanem ela bringi gunsa kun swa e plexi oda basketa aus pruta oda korda aus lin-fibra. Raterford, Jek Mallon, Smit e Tompson en-sidi sirkum, e ela begin shwo kun li. Ela totem bu fa-konfusi om ke li bu samaji nul worda. Ela shwo bu tanto fo li kwanto fo swa selfa.

Yedoh Raterford stay trai samaji ela. Bay signa ta kwesti ela om nam de koy obyekta, e ela jawabi. Shao-po-shao ta lerni aika mucho maori worda e begin samaji kwo Eshu shwo. Afte un mes ta selfa yo mog shwo koysa pa maori. Wen ta suksesi komponi un kurte frasa, ela ridi e klapi handas.

Raterford oftem amusi ela bay diverse kosa, e wen ela ridi, ta selfa ridi toshi, bikos pa natura ta es un alegre jen. Kom eni marjen, ta janmog ligi korda pa menga dao, bay diverse jatile noda. Eshu koni sol zuy simple noda, also kun jigyas hi ela observi komo ta interligi fines de korda ke ela plexi. Kada ves ta lasi ela deligi, e ela sidi longtaim, koyves kelke ora, al trai samaji komo zwo se. Bat shao-po-shao ela lerni komplike noda-vigyan e begin ligi-deligi noda sam hao kom elay talimer.

Raterford zwo fo ela den feng-melidom aus baumkuta: den syao virtika fixi-ney on stik bay un fish-osta-ki. Maoris bu gwo vidi melidom, e Eshu admiri pleika kwasi un syao gela. Sikom feng es feble, ela majbur lopi kun melidom, dabe it virti. Ela lopi-lopi pa ol vilaja, kinda e doga lopi afte ela. Adulta kan ela kun enva. Iven Emaii selfa en-fai interes om pleika. Ta pregi Raterford tu zwo same-la fo ta. Sertem, Raterford tuy fulfil yaosa de shefa.

Un ves Raterford kapti un rata e bringi ta a Eshu. Yungina yao tufi e rosti rata, bikos maoris opini rata e maus kom lakma*. Bat Raterford desidi yusi den kapti-ney bestia-ki fo otre dela. Aus ligna ta auskati char syao rada-ki e zwo syao gari-ki. Kun helpa de lin-fibra ta joti rata inu sey gari-ki. E rata en-trani gari-ki. Ta trani it longtaim, til ke koy boy kapti ta e chi kru. Tak inter Eshu e Raterford en-ye amigitaa.