b) Итак, благодаря упомянутому строю языка, я могу объясняться на нём с кем мне угодно. Единственное неудобство (до всеобщего введения языка) будет только то, что мне нужно будет всякий раз ждать, пока собеседник разберёт мои мысли. Чтобы и это неудобство по возможности устранить (по крайней мере в сношениях с людьми образованными), я поступил следующим образом: словарь составлен мною не произвольно, а по возможности из слов, известных всему образованному миру. Так, напр., слова, одинаково употребительные во всех цивилизованных языках (так называемые «иностранные» и «технические»), я оставил без всякого изменения; из слов, различно звучащих в различных языках, взяты мною или общие двум-трём главнейшим европейским языкам, или принадлежащие только одному, но популярные и у других народов; там, где данное слово в каждом языке иначе звучит, я старался находить слово, которое имело бы только подходящее значение или более редкое употребление, но зато было бы знакомо главнейшим народам (напр. слово «близкий» в каждом языке звучит иначе; но стоит взять латинское «ближайший» (
Покончив с сущностью моего языка, я привожу несколько образцов интернациональной речи, для того чтобы читатель мог проверить всё сказанное выше:[3]
I. Patr|o ni|a.
Patr|o ni|a, kiu est|as en la ^ciel|o, sankt|a est|u Vi|a nom|o, ven|u re^g|ec|o Vi|a, est|u vol|o Vi|a, kiel en la ^ciel|o, tiel anka^u ^sur la ter|o. Pan|o|n ni|a|n ^ciu|tag|a|n don|u al ni hodia^u kaj pardon|u al ni ^suld|o|j|n ni|a|j|n kiel ni anka^u pardon|as al ni|a|j ^suld|an|t|o|j; ne konduk|u ni|n en tent|o|n, sed liber|ig|u ni|n de la mal|ver|a, ^car Vi|a est|as la reg|ad|o, la fort|o kaj la glor|o etern|e. Amen!
II. El la Bibli|o
Je la komenc|o Di|o kre|is la ter|o|n kaj la ^ciel|o|n. Kaj la ter|o est|is sen|form|a kaj dezert|a, kaj mal|lum|o est|is super la profund|aj|o, kaj la anim|o de Di|o si|n port|is super la akv|o. Kaj Di|o dir|is: est|u lum|o; kaj far|i^g|is lum|o. Kaj Di|o vid|is la lum|o|n, ke ^gi est|as bon|a, kaj nom|is Di|o la lum|o|n tag|o, kaj la mal|lum|o|n Li nom|is nokt|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — unu tag|o. Kaj Di|o dir|is: est|u firm|a^j|o inter la akv|o, kaj ^gi apart|ig|u akv|o|n de akv|o. Kaj Di|o kre|is la firm|a^j|o|n kaj apart|ig|is la akv|o|n kiu est|as sub la firm|a^j|o de la akv|o kiu est|as super la firm|a^j|o; kaj far|i^g|is tiel. Kaj Di|o nom|is la firm|a^j|o|n ^ciel|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — la du|a tag|o. Kaj Di|o dir|is: kolekt|u si|n la akv|o de sub la ^ciel|o unu lok|o|n, kaj montr|u si|n sek|a^j|o; kaj far|i^g|is tiel. Kaj Di|o nom|is la sek|a^j|o|n ter|o, kaj la kolekt|o|j|n de la akv|o Li nom|is mar|o|j.
III. Leter|o.
Kar|a amik|o!
Mi prezent|as al mi kia|n viza^g|o|n vi far|os post la ricev|o de mi|a leter|o. Vi rigard|os la sub|skrib|o|n kaj ek|kri|os: «^cu li perd|is la sa^g|o|n?! Je kia lingv|o li skrib|is? Kio|n signif|as la foli|et|o, kiu|n li al|don|is al si|a leter|o?» Trankvil|i^g|u, mi|a kar|a! Mi|a sa^g|o, kiel mi almena^u kred|as, est|as tut|e en ord|o.