Ь (Мяккі знак)

Сяржук Сокалаў-Воюш Ь (Мяккі знак)

Лекцыя 47

… пар.53. Перад мяккімі зычнымі з, с, ц, дз

зьмякчаюцца: зьняць, сьляза, цьвіце, дзьве і г.д.

Б.Тарашкевіч. Беларуская граматыка для школ. Выд. пятае. Вільня, 1929.

…У радзе выпадкаў… ужыванне літары ь

можна разглядаць як свядомае імкненне

абазначыць асімілятыўную мяккасць зычных:

зьведенье, злость, масть, радость, сьвет,

сьвиренъ, сьмерть…

А.І.Жураўскі. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы. Т.І, Мн., 1967. С.203 (Раздзел «Перакладчыцкая дзейнасць В.Цяпінскага»).

I

Быў далёкі і страшны час,
Як зляталі з плячэй галовы,
Як знішчалі, мо ў соты раз,
Нашу памяць і нашу мову.

Што я ведаю з тых часоў?
Калі быць немагчыма шчырым —
Інфармацыю з галасоў,
Ледзь нашморганую з эфіру,

Пару кніжак хрушчоўскіх год,
Зачытаных да латак кволых,
Ды маўчання калючы дрот,
Што пануе у нашых школах…

Ну не верыць жа галасам,
Як і культаўскім звонкім одам.
Лёс гукнуў: «Разбярыся сам,
Хто быў вораг твайму народу…»

Колькі розных прайшло сустрэч:
Інфарматары, дыверсанты…
І над кожным зіхцеўся меч,
Кожны — контра, ці проста — анты…

Хто ж былі ўладары падзей? —
Сведкі, доказы, бланкі, справы
Ды нібыта сябры людзей
Ад даносчыка да Цанавы.

Нейчы лёс дзеля іх — нішто,
Свой — усё, бо на тым паўсталі,
Пад нагамі — з людзей плато,
Над галовамі — бацька Сталін.

Нікне вечар, іду дамоў,
Думкі чэрап ірвуць на часткі,
Быццам вынік усіх размоў
Мне навокал здаюцца пасткі.

І ў паветры, нібы ядваб,
Распрамляючы зноў калені,
Вырываюцца з іхніх лап
Без віны вінаватых цені.

II