Mistrz i Małgorzata

— Masz całkowitą rację — zgodził się ze swoim nieodłącznym koleżką Korowiow — i słodka zgroza ściska serce, kiedy pomyślisz sobie, że w tym domu dojrzewa teraz przyszły autor “Don Kichota” albo “Fausta”, albo, niech mnie diabli wezmą, “Martwych dusz”! Co?

— Aż strach pomyśleć — potwierdził Behemot.

— Tak — mówił dalej Korowiow — zdumiewających rzeczy można oczekiwać z cieplarni tego domu, jednoczącego pod swoim dachem kilka tysięcy pracowitych straceńców, którzy postanowili całe swoje życie poświęcić służbom Melpomeny, Polihymnii i Talii. Czy wyobrażasz sobie, jaki podniesie się rwetes, kiedy któryś z nich na początek ofiaruje czytelnikom “Rewizora” albo, w najgorszym razie, “Eugeniusza Oniegina”!

— Ale, ale — zasięgnął informacji Behemot przesuwając swoja okrągłą głowę przez otwór w ogrodzeniu — co oni tam robią na werandzie?

— Jedzą obiad — wyjaśnił Korowiow — do wszystkiego, co już zostało powiedziane, dodam jeszcze, mój drogi, że mieści się tu zupełnie nie najgorsza i niedroga restauracja. A ja, jak każdy turysta przed daleką podróżą, odczuwam nieprzepartą ochotę, aby coś zjeść i wypić duże zimne piwo.

— I ja również — odpowiedział Behemot i obydwaj szubrawcy pomaszerowali wyasfaltowaną ścieżką wprost na werandę nie przeczuwającej grożącego nieszczęścia restauracji.

Blada i znudzona obywatelka w białych skarpetkach i w równie białym bereciku z pomponem siedziała na giętym fotelu w kącie przy wejściu na werandę, w tym miejscu, gdzie w zieleni żywopłotu widniało wejście. Przed obywatelką na zwyczajnym kuchennym stole leżała gruba księga z gatunku kancelaryjnych, do której obywatelka owa z nieznanego powodu wpisywała wszystkich wchodzących do restauracji. Ta właśnie obywatelka stanęła na drodze Korowiowa i Behemota.

— Proszę okazać legitymacje! — powiedziała patrząc ze zdziwieniem na binokle Korowiowa jak również na prymus Behemota oraz na rozdarty rękaw tego ostatniego.

— Tysiąckrotnie przepraszam, jakie legitymacje? — zapytał zdziwiony Korowiow.

— Panowie jesteście pisarzami? — teraz z kolei pytała obywatelka.

— Bez wątpienia — z godnością odpowiedział Korowiow.

— Proszą okazać legitymacje — powtórzyła obywatelka.

– Ślicznotko moja… — zaczął tkliwie Korowiow.

— Nie jestem ślicznotką — przerwała mu obywatelka.

— O, jakże tego żałuję — rozczarowanym głosem powiedział Korowiow, a następnie mówił dalej. — No cóż, jeśli pani sobie tego nie życzy, to nie musi pani być ślicznotką, chociaż byłoby to nader przyjemne. Więc, żeby upewnić się, że Dostojewski jest pisarzem, należy od niego żądać okazania legitymacji? Niechże pani weźmie dowolne pięć stron pierwszej lepszej jego powieści, a przekona się pani, że ma pani do czynienia z pisarzem. Zresztą przypuszczam, że Dostojewski w ogóle żadnej legitymacji nie miał! A ty jak myślisz? — Korowiow zwrócił się do Behemota.

— Założę się, że nie miał — odpowiedział tamten, postawił prymus na stole obok księgi i wytarł ręką pot z usmolonego czoła.

— Ale pan nie jest Dostojewskim — powiedziała zbijana z tropu przez Koro wio wa obywatelka.

— Skąd to można wiedzieć, skąd to można wiedzieć — odrzekł Korowiow.

— Dostojewski umarł — powiedziała obywatelka, ale jakoś niezbyt pewnie.

— Protestuję! — gorąco zawołał Behemot. — Dostojewski jest nieśmiertelny!

— Proszę okazać legitymacje, obywatele — powiedziała obywatelka.

— Na litość, przecież to zaczyna być śmieszne, koniec końców! — nie poddawał się Korowiow. — Pisarz jest pisarzem, ponieważ pisze, a bynajmniej nie dlatego, że ma legitymację. Skąd pani może wiedzieć, jakie wizje rodzą się w mojej głowie? Albo w tej oto głowie? — i wskazał na głowę Behemota, który natychmiast zdjął czapkę, jakby po to, aby ułatwić obywatelce dokładniejsze obejrzenie jego łba!

— Proszę nie stać w przejściu, obywatele — powiedziała już trochę nerwowo.

Korowiow i Behemot odsunęli się i przepuścili jakiegoś pisarza w szarym garniturze i białej letniej koszuli, bez krawata, z gazetą pod pachą. Pisarz przyjaźnie skinął głową obywatelce, postawił w podsuniętej mu księdze jakiś zakrętas i pomaszerował na werandę.

— Niestety, nie mam, nie mam — smutnie powiedział Korowiow — tylko jemu dostanie się ów lodowaty kufel piwa, o którym tak marzyliśmy my, biedni pielgrzymi. Sytuacja nasza jest niełatwa, smutna, i nie wiem, co mam począć.

Behemot zaś tylko boleściwie rozłożył ręce i włożył czapkę na okrągłą głowę, porośniętą gęstym włosem, przypominającym kocią sierść.

W tym momencie nad głową obywatelki zabrzmiał niegłośny, lecz władczy głos.

— Zofio Pawłowna, proszę przepuścić.

Obywatelka z księgą zdumiała się. W zieleni żywopłotu pojawił się śnieżny frakowy gors i przycięta w klin bródka flibustiera. Pirat życzliwie spoglądał na dwóch podejrzanych oberwańców i co więcej, wykonywał zapraszające gesty. Autorytet Archibalda Archibaldowicza posiadał swoją wagę na terenie restauracji, którą zarządzał, więc Zofia Pawłowna pokornie zapytała Korowiowa:

— Pańskie nazwisko?

— Panajew — uprzejmie odpowiedział tamten. Obywatelka zapisała to nazwisko i podniosła pytające spojrzenie na Behemota.