На сцяжыне жыцця (на белорусском языке)

З ёй разам працавала вахцёркай Драздова - сярдзiтая, знерваваная, абсыпаная дзецьмi нестарая яшчэ кабета. Заўжды яна была незадаволеная, раздражненая, лаяла ўвесь свет i асаблiва свайго мужа Арцёма, маўклiвага падатлiвага цесляра з будтрэста. Зрэшты, гэтак жа груба ставiлася яна i да дзяцей - усё крычала i скардзiлася, што гэтая сям'я спарахнiла яе маладосць. Фрузына, бываючы часам ва ўстанове ў яе дзяжурства, моўчкi без спачування слухала яе нараканнi на шматлiкiя турботы жыцця i думала, што гэтая жанчына проста не бачыць свайго вялiкага неацэннага шчасця. Нават маленькая частачка з таго, што гэтак дапякала Драздовай, магла б ашчаслiвiць Фрузыну. Яна нiколi не лаяла б мужа за тое, што той з палучкi прапiў з таварышамi якую дзесятку, што ён шмат курыць цi часам запознiцца з працы. Яна не сварылася б на дзяцей, маленькiх пяцi-сямiгадовых карапузаў, калi тыя, несучы мацi на працу сняданак, зазяваюцца на вулiцах i астудзяць ежу. Яна вельмi б даражыла гэтым цiхiм маленькiм шчасцем, калi б толькi яно было ў яе. Але iшлi гады, i нiхто яшчэ не сказаў ёй нiводнага слова пяшчоты, усе былi заняты сваiмi справамi, сем'ямi, i радасць толькi мроiлася ў яе далёкiх, недасяжных марах.

Яна часта казала людзям i самой сабе: кожнаму сваё, што каму на раду напiсана, таго не мiнеш. I яна пакрысе прывыкла да адзiнокага лёсу немаладой бабылкi, цешыла сябе людскiм шчасцем, радавалася чужой радасцю i бедавала з чужых бедаў. Свайго - нi добрага, нi благога, нi асаблiвых трывог - у яе не было.

Так яна пражыла б да канца сваiх дзён, каб не тыя акалiчнасцi лёсу, што нарыхтавалi нечаканы паварот на яе сцяжыне жыцця.

Аднойчы ўжо глыбокай снежнай зiмою, седзячы ля тых вялiкiх дзвярэй, яна запрыкмецiла, як у адным месцы рассохлiся старыя фiлёнкi, утварылася шчылiна, у якую прадзiмае вецер. Жанчына прыбрала з прыпола клубок з недавязанай рукавiцай i праз чорны ход пад лесвiцай выйшла на панадворак. Тут быў гараж, у вялiзных адчыненых варотах стаялi машыны, i Фрузына хацела ўбачыць каго са знаёмых шафёраў, каб папрасiць пакулля.

Аднак знаёмых нiдзе не было. Параскiданыя ля гаража на ўтаптаным, заплямленым снезе валялiся цяжкiя скаты, скрынкi, бочкi. Гарластая шаферская братва падалася, вiдаць, у сталоўку, толькi ў апошнiх дзвярах чуўся бразгат жалеза. Схаваўшы ў кiшэнькi ватоўкi астылыя на марозе рукi, Фрузына нясмела падышла да гэтых дзвярэй i спынiлася. У машыне з задраным угору капотам, перагнуўшыся цераз радыятар, калупаўся незнаёмы, нядаўна прыняты на працу шафёр, i яна звярнулася да яго з нясмелай сваёй просьбай.

Шафёр не адразу адказаў ёй, спярша прыкруцiў у маторы нейкую трубку, пасля выпрастаўся, узняў да яё немалады ўжо, не дужа часта голены, замурзаны твар, выцер ватнiм рукавом успацелы лоб i спытаўся:

- Гэта куды? А, да дзвярэй. А што, некаму паправiць? А заўхоз дзе?

Ён казаў гэта грубавата, як чалавек, якому замiнаюць, у якога безлiч сваiх пiльных спраў, i яна ўжо пашкадавала, што звярнулася да гэтага малазнаёмага шафёра. Але затым ён саскочыў з высокага буфера, узяў нешта ў кабiне i, упэўнена ступаючы шырокiмi падэшвамi падшытых валёнак, накiраваўся ў будынак.

- Ану, дзе, паказвай.

Яна наказала тое месца, шафёр, усё нiчога не гаворачы, нешта прыстукнуў, нешта прыцiснуў, забiў цвiк i напаследак грукнуў кулаком у счарнелыя фiлёнкi.

- Ну вось, парадак. Цяпер не прадзьме.

Яна стала дзякаваць яму, ды за адным разам паскардзiлася, што пад акном падцякае батарэя, надакучыла ўжо выцiраць анучай, што колькi ўжо прасiла заўхоза, але таму не даходзiць, усё болей швэндаецца па пiўных, без ста грамаў не падступiшся. Дастаючы закурку, шафёр слухаў, глядзеў на яе сур'ёзным няласкавым позiркам i, зацягнуўшыся разы два, паабяцаў:

- Ладна, паправiм. Цяпер няма калi, а пасля абеду папраўлю. Напомнiш, цётка.

Напаследак ён, здаецца, усмiхнуўся ледзь-ледзь, аднымi толькi куточкамi вачэй i, пакiнуўшы ў вестыбюлi моцны, непрывычны тут пах махоркi, выйшаў. Ёй чамусьцi адразу зрабiлася вельмi самотна адной i захацелася яшчэ зiрнуць у акно, як ён, няспешна тупаючы па снезе, iшоў да сваёй машыны.

Батарэю ён адрамантаваў, праўда, не пасля абеду, а на другi дзень i зноў, закурваючы, спынiўся ля Фрузыны, пазiраючы, як спрытна мiльгаюць у яе руках сталёвыя пруткi i ўвачавiдкi даўжэе, расце рукавiца.

- Ладныя рукавiцы будуць, - сказаў ён i, злёгку ўсмiхаючыся, з цыгаркай у руцэ, быццам ад сцюжы, пацёр свае шырокiя парэпаныя далонi.

Фрузына вязала рукавiцы на рынак, дзе патроху прадавала ў нядзелю, i цяпер адчула, што за ягоны клопат нечым абавязана гэтаму чалавеку.

- А што, падабаюцца? - спытала яна i нясмела ўзняла вочы. - Можа, звязаць вам, калi не маеце?

- Не, дзякуй, - сказаў шафёр. - Што толку з iх - на адзiн рэйс. Каб тут якiя скураныя i то - на тыдзень, не болей.

Яны зноў разышлiся, i зноў Фрузыне стала нiякавата адной - хацелася яшчэ пагаманiць з гэтым зважлiвым чалавекам, але жанчына ведала, што яна нецiкавая, дык цi будзе ён бавiцца з ёю?