ОДАМИЙЛИК СЎҚМОҚЛАРИДА

Улар қора доғ миллат кўркига,

Ўз фойдасига улар, зарари етди,

Қилмас экан вафо улар халқига.

***

Меҳнаткаш, яратувчи, тоза, илмли,

Авлодлар кўпайсин, қўллайлик моддий,

Порахўрлар, нопоклар, юлғичлар насли,

Туғилишни чекланг, камайсин асли.

***

Доно билан доим юмшоқ гаплашинг,

Тоза инсон сўзлаганда, ҳурматин қилинг,

Ким бўлса ҳам гарчи у нопок бўлса,

Мулоқотни унга доим лойиғин тутинг.

***

Доно рахбар ҳар ишни қилар кенгашиб,

Нодон рахбар бошқага сўз ҳам бермайди,

Чунки кенгашда донони сўзин тинглашиб,

Нодонни сўзларида маъно қолмайди.

***

Етимлар тангрининг паноҳидадир,

Қалбини оғритган жазо оладур.

Ким етимни рисқини қирқса,

Бир умр оллоҳнинг ғазабидадур.

***

Ҳарфни танитиб, ўқишни ўргатган ўқитувчидир,

Фанлар асосини, илимни ўргатганни муалим дерлар,

Илмий даражаси бўлса, мурожаатда домла дерлар,

Йўналишда тарбия берувчини мураббий дерлар,

Илоҳиётдан сабоқ бергувчини мулла дейдилар,

Амалиётни ўргатганни устоз дейдилар.

Бу мурожаатларни, илтимос адаштирманглар.

***

Алфавит ўзгарди, савод пасайди,

Ц ва Ч ҳарфлари йўқолиб қолди,

Чучук тил бўлиб энди сирк деймиз,

Асли номи цехни энди сех деймиз.

Булар учун кимни бугун мақтаймиз

***

Паст наслдан асло ўйланма,

Болаларингни сенга қарши қўяди,

Ўз уруғини тўрга ўтказиб,

Қариндошларингдан минг айб топиб,

Эшигингдан юборар доим қайтариб.

***

Паст наслдан уйланма асло,

Топганларинг ҳайф бўлади,

Меҳнат қилиб яратганларинг,

Қадринг каби сувга оқади.

***

Ёнингда ҳамкасбинг бахил, паст бўлса,

Ҳар ишингдан куйиниб, тўсиқлик қилса,

Асли халқ ичида ўзи беобрў бўлса,

Ачинасан бечоранинг бундай наслига.

***

Эй тангрим, яратдинг Одам атони,

Ундан яратдинг одамий зотни,

Баъзилар қўшилиб шайтоналарга,

Тарқатди дунёга шайтончаларни.

***

Шайтон ҳам хажга борармиш,

Одам қиёфасида, оломон ичра,

Арофат тоғига тош хам отармиш,

Қайтиб нопок ишлар қилармиш.

***

Пора олса, ёлғон гапирса, хиёнат қилса,

Одамлар орасига ҳам низолар солса,

Ўз халқига, Давлатига вафо қилмаса,

Айтингчи, бу аслида шайтон эмасми?

***

Бойга малак, мансабдорга югурдоқ бўлса,

Дўстига хиёнат, халқига юлғичлик қилса,

Ночорларни, оддий халқни у менсимаса,

Айтингчи, бу муттахам шайтон эмасми?

***

Ҳомила вақтида бола она қорнида,

Фаришталар билан суҳбат қиларкан.

Улар яхши инсон бўлишни ўргатар экан,

Аммо онанинг ақли, сўзи, ўзин тутиши,

Боланинг ким булишини ҳал қилар экан.

***

Ўрмонда йиғди Шер барча ҳайвонни,

Ва судралувчи, осмонга учувчиларни.

Деди, – Билинг, одам зотдан юқоридасиз,

Ўз турдошларингизни ўлдирмагайсиз.

***

Мансаб параст дўст ўз мансабига,

Бойбачча дўст булур ўз ахчасига.

Аммо дўст бўлмас улар халқига,

Садоқати ҳам бўлмас ўз Ватанига.

***

Паст наслдан келин қилсангиз,

Қолар ўғилсиз сизнинг бағрингиз,

Ака-ука, қариндошдан йироқ қилади,

Беш кунлик хаётингиз ғамли кечади.

***

Чин дўстингиз ота-онангиз,

Кегин ака-ука, опа синглингиз,

Яна сизга дўст оддий халқингиз,

Шулардан яхшилигни аямангиз.

***

Ўтирманг ҳаром луқмали дастурхонларга,

Шерик бўлманг уларнинг таомларига,

Ҳаром бойлик тўплаган бу кимсаларга,

Шериги бўлиб қолманг гуноҳларига.

***

Кўчада тош отар енгилтак бола,

Сув сепиб, гап ташлар ўтган – қайтганга,

Аттанг, аҳмок экан, -деди бир хола,

Айб унда эмас, -деди, – туққан онада.

***

Амалпарастдан узок тур,

Бир куни булғаб кетар.

Пулпарастдан йироқ юр,

Бир куни сотиб кетар.

***

Падаркушдан келин қилма у ланатланган,

Етти авлодинг бадбахт бўлади,

Падаркушдан куёв килма у қораланган,

Бу иллат аслида насл суради.

***

Массиқиш фаолиятни оҳири белгиси,

Қолади босар – тусарин билмай.

Массиқиб қолган инсон қайсики,

Куни тугаганини қолади сезмай.

***

Ҳайкалга тегма, ҳайкални бузма.

Ўзбек халқига бахиллик қилма,

Бу халқим тариҳи, сен унга тегма,

Асл инсонларга қўйлган улар,

Фожеали бўлган уни бузганлар.

***

Ярашмас, бир сўмлик инсонлик қилиб,

Юз сўмлик ўзига қадр сўраса,

Ярашмас, инсонларга ғазабли бўлиб,

Одамлардан ўзига мехрни кўтса.

***

Дуоси яхшиларни, она-отангни,

Кўкартиради сени умр боғингни.

Эзгулик меваси бўлиб умрингни,

Кўркам ва обод қилар ҳаётингни

***

Дунёни берасан ўғилларинга,

Топганим, -дейсан, -шуларникида,

Қадр, ҳурмат, иззат, мехр аслида,

Сенга нисбатан, кўпроқ қизингда.

***

Тангри назаридадир қилган ишларинг,

Халқ ҳам билар аслида сени кимлигинг,

Уринма беркитишга нопок ишларинг,

Унутма, оллоҳ сиртмоғи узунлигининг.

***

Нодон Ўзбекистонда аҳоли кўп дейди,

Минбардан туриб важ келтиради,

Қариб шу майдонда Японияда,

Юз ўттиз миллион одам яшайди.

Аҳоли кўп деб, гапиришмайди.

***

Билмоқчи бўлсанг дўстинг дўстлигин,

Қарз сўра, бир юмуш илтимос қилгин,

Шунда сенга нисбатан билгин кимлигин,

Арзиса, керак бўлса, жонингни бергин.

***

Асраб юрмасанг танинг соғлигин,

Кексайганда кўрасан кўп асоратин.

Кўп ейиш, ё кам ейиш бўлса одатинг,

Олтмишдан кегин билдирар ўз оқибатин.

***

Базилар юрар тақиб инсон ниқобин,

Диққат билан кузатиб турсанг,

Ниқобин ечади, очади юзин,

Шунда биласан унинг асли кимлигин.

***

Дейдилар, -бузуқи қариса беҳалпа бўлмиш,

Ўғри, муттаҳам, порахўр, -мулла бўлармиш,

Аслида бўларни барига йўл қуйиб берган,

Халқнинг ори – ғурури паймол бўлармиш.

***

Дўст демагин, юзинга кукка кўтариб,

Ортингдан сени ғийбатинг қилса,

Сени боринга кўз олайтириб,

Доим сендан бир фойдани кутса.

***

Дўстингни дўстлигин билиш истасанг,

Бошқа дўстларига дўстлигин билгин.