"Ozg agrisi

«Zhrimar xstlik mni hardan tapdi?» – dey qadin "uryind s"oylndi. Altmis illik hyati kino lenti kimi g"ozlrinin "on"undn glib kecdi. lddinl ail qurmagi, usaqlarini b"oy"utmyi, onlari mktb aparmagi, mktbdn sonra evd qarsilamagi, drslri il msgul olmagi, bisirmyi, d"us"urmyi, kimins "ust"un qisqirmagi, kimis czalandirmagi yadina d"usd"u. Alti "ovladinin hec biri xasiyytc o birin oxsamirdi. Ona g"or d hr biri il bir c"ur dil tapmaq lazim idi. Nigar evin b"oy"uy"u olduguna g"ormi, yoxsa cox zizlndiyi "uc"unm"u, usaqliqdan yaman rk"oy"un idi. Evin ikincisi olan, oglan kimi b"oy"uyn Aynurun dclliyindn bzn aglamaq drcsin glirdi. Sakit, hlim tbitli Nailnin varligi ev-esikd bir o qdr hiss olunmazdi, amma hssas v k"usyn olduguna g"or Xdic daha cox onu zizlyrdi. Hm d bunu o biri usaqlardan xlvt edrdi. Sn, sux tbitli Thmin itoynadanin biri idi. Onu mhlld d, mktbd d hami cox istyirdi. Sonra Nazim d"unyaya glmisdi. D"ord qizdan sonra dogulan bu usaq onunla lddin bir d"unya sevinc bxs elmisdi. n g"ozl arzulari onunla bagli idi, Nazim onlarin evinin ciragi idi. Sonra Cingiz, evin sonbesiyi. Anasinin sirin-skr Cingizi. Xdic balalarini b"oy"utmk "uc"un g"oz"uyl qor g"ot"urm"usd"u. Is-g"ucdn vaxt ayirib onlarin drslrin x"ususi nzart edrdi. Sonra usaqlarin institut vaxtlari glib catdi. Xdic usaqlarinin hec birini Bakiya tk buraxmamisdi. Qbul imtahanlari baslanandan qurtarana kimi "oz"u onlarla olmus, bis-d"uslrini hazirlamis, imtahan g"unlrind onlardan cox hycan kecirmisdi. El bil imtahan vern "oz"u idi. Sonra usaqlarin toy hycanlari, sevinc hissin qarisan narahatliqlar "uryind nec-nec izlr qoymusdu…

Bes ay vvl sonbesiyi Cingizi evlndirib ev glin gtirndn sonra Xdic ilk df etiraf etmisdi ki, brk yorulub. Usaqlara zarafatla:

– Siz olan b"ut"un borclarimi vermism. Daha bu g"undn sonra "oz"um "uc"un yasayacagam, – demisdi. Haqli idi. Dogrudan da, usaqlari d"unyaya glndn bri birc g"un d "oz"u "uc"un yasamamisdi. Onun "uc"un hr sey – hyati da, sevinci d ailsi v "ovladlari il bagli idi. Artiq hamini yerbyer edib. Innn bel "oz rahatliginin, istirahtinin qaygisina qalacaq. Is-g"uc"un"u bir qdr y"ung"ullsdirck, yemyin-icmyin fikir verck, vaxtli-vaxtinda dinclck.

Lakin hec n d"us"und"uy"u kimi olmadi. Adini yorgunluq qoydugu bu halsizligi toydan sonra da kecib getmdi. "Oz"un"u daim zgin hiss edirdi. K"uryi agriyir, el bil "uryinin ici yanirdi. "Omr"u boyu agrilarini "ovladlarindan gizldn qadin o gec infarkt kecirnd d bunu kimsy bildirmmisdi. Usaqlarin yuxusuna haram qatmaq istmmisdi. Shr "oz ayaqlari il xstxanaya gedib "uryinin kardioqramini cixartdiranda hami bilmisdi ki, Xdic gec infarkt kecirib.

Indi carpayisinda uzanib b"ut"un bunlar bard d"us"unn Xdic dinclmk arzusuna d"usd"uy"u, rahatliq tapmaq haqqinda fikirlsdiyi hmin g"un lnt yagdirirdi: «Blk s"oz"um Allaha aciq gldi? Balalarima, ailm qulluq elmkdn niy yoruldum ki? El buna g"or Allah mni dincltdi». O, das dasimaga, yer qazimaga, hr c"ur agir is g"ormy hazir idi, tki cani agrimasin, tki ayaq "ust olub is-g"uc"un"u "oz"u g"ors"un, hec dogma "ovladlarina da m"ohtac olmasin. Indiki k"omksiz, aciz halina g"or "oz"undn zhlsi gedirdi.

Nazim anasinin bayaqki hali haqqinda d"us"un"urd"u. Bu, adi "urktutmasi deyildi, ondan da thl"ukli, dhstli hal idi: anasi bayaq ayilmaya da bilrdi.

Nazim gicgahlarinda qanin nec zrbl vurdugunu aydin hiss edirdi. O, anasinin da "oz vziyytinin grginliyini duydugunu hiss etmisdi, ona g"or d vsiyyt etmkd israrli oldugunu anlayirdi. Son iki ay rzind Xdic "uc"unc"u df idi ki, vsiyyt etmk istdiyini bildirirdi. Lakin Nazim d"unyada hec ndn bu s"ozdn qorxdugu qdr qorxmurdu. «G"orsn, anam n demk istyirdi? Onsuz da b"ut"un "oy"ud-nsihtlrini "omr"u boyu biz edib. n b"oy"uk arzusu o idi ki, biz usaqlar bir-birimizl mehriban olaq. Allaha s"uk"ur, aramizda inciklik yoxdur. Yqin deyckdi ki, atanizin qaygisina qalin, h"ormtini saxlayin. Amma onsuz da qdrini bilirik. Qizillari yoxdur ki, yerini desin. G"orsn, biz n demk istyir? Birdn n is vacib s"oz"u olar…» Lakin tsvv"ur ednd ki, anasi vsiyyt edir, o is qulaq asir, "uryi sixildi. «Birdn anam fikirlsr ki, dogrudan da vziyyti cixilmazdir».

– Nazim, oglum, izin ver, qoy vsiyytimi sn edim, – dey Xdic bir d dillndi.

Anasinin rngi xosuna glmdi. Ssi d dyismisdi. G"ozlrindki yalvarici ifadni g"ormk Nazim zab verirdi. «Anam bilmmlidir ki, vziyyti agirdir. Ona "umid vermli, hyat esqinin s"onmsin imkan vermmliym. Ona vsiyyt etmy imkan versm, el bilck ki…» O, d"us"unclrinin sonunu tamamlamaqdan qorxdu.

– Ana, qurban olum, niy aglina pis seylr glir? N vsiyytbazliqdir? Snin n yasin var? Hl bir qocal, ondan sonra vsiyytini edrsn. Sn hl nvlrinin toylarini g"ormlisn.

– Nazim bu s"ozlri el hycanla, birnfs dedi ki, Xdic daha dinmdi.