Паром празь Ля-Манш

што ён ня ведаў смаку

перабрадзілага вінаграднага соку.

У Віценя

ніхто не замінае запытацца

пра эпікурэйскія вусы

карчомнага заўсёдніка,

а яго мосьць Скіргайла

няхай узгадае, як полацкія месьцічы

прывязалі яго задам наперад

да старое кабылы.

Habent sua fata libelli** —

аздобленае пацінаю выслоўе

таксама гучыць легкаважна.

I раптам

ад паліцы з гатычнымі шрыфтамі

вее трывожны ветрык.

Тамы ў цісьнёных пераплётах

спакваля поўняцца непрыхільнасьцю.

Альгерд

на тытульным аркушы

пагардліва падцінае вусны.

Сьвідрыгайла

выцягвае з тула стралу.

Нічога добрага не абяцае

насуплены пагляд

Вітаўта.

Цяжкія завесы

набываюць зьнячэўку

скульптурную рэльефнасьць —

іх хочацца падняць, каб пераканацца,

што там сапраўды пуста,

але лепей пакінуць

гэтыя падазроныя складкі ў спакоі.

Стары лёнданскі дом

абуджаецца якраз у тую хвіліну,

калі ты неабачліва аказаўся

ягоным закладнікам,

дом,

які прасьцюжана ўздыхае,

які бярэ ўнізе нечай рукою

тэлефон,

прымушаючы ўявіць стол бастыёнам

і пасунуць бліжэй

сьціплы томік in quarto

пад даўжэзнай барокавай назваю

«Собрание припадков краткое...» еtс.,

здаецца, адзіную кнігу,

выдрукаваную па-беларуску

за ўсё доўгае XVIII стагодзьдзе.

(Факт, безумоўна, з гаркавым прысмакам,

хоць стагодзьдзе ўсё ж прамінула ня марна.)

Нешта дзеецца з часам:

стагодзьдзі набываюць

розную працягласьць і шчыльнасьць і,

што самае небясьпечнае,

пачынаюць дыфузаваць,

у выніку чаго

твой 1994-ты можа апынуцца дзе-небудзь

паміж Вялікай францускай рэвалюцыяй

і Люі Філіпам...

Каб упэўніцца, што зьмены

яшчэ не зрабіліся незваротнымі,

ты асьцярожна сустракаесься вачыма

зь люстрам кніжнае вітрыны.

Павагаўшыся, люстра пацьвярджае:

гэты чалавек — пакуль што ты.

* «Хроніка Эўрапейскай Сарматыі...», 1581 (лац.).

** Кнігі маюць свой лёс (лац.)

Вучыла бабуля

Ня сьпі, калі сонца сядае,

бо засьнеш зь ім разам,

а ўраньні ўжо не прачнесься.

Не глядзі ў люстэрка апоўначы,

бо растанеш у ім,

як солі драбінка

ў студні.

Не любіся зь дзеўкамі ў жыце

і ў красках не любіся,

бо колькі каласоў зломіш —

столькі людзей

ад голаду сканае,

а колькі красак зьвяне —

столькі дзетак

на сьвет не народзіцца.

Пажатае жыта даўно,

і поплаў мой

скошаны.

Сонца сядае.

Глыбее ў дубовай асадзе

бабуліна люстра.

Мансарда

Аднойчы прачнецца тэлефон,

што гаварыў некалі

тваім голасам,

прачнецца на мансардзе,

якую,

утульна ўладкаваўшыся

паміж попелкай

і томам «Махабхараты»,

вартуе

масянжовы Буда,

на мансардзе,

якая ў тое лета

была кансьпіратыўнай кватэраю

матылькоў-крапіўнікаў,

на мансардзе,

якой даўно няма,

на мансардзе,

якую

адчыняе ў сьвет

геаграфічная мапа Эўропы

на ўсю сьцяну,

і,

валяючыся ў ложку,

мы выбіраем на ёй

краіны і гарады,

да якіх яшчэ далей,

чым да маладзіка,

што да замарачэньня гушкаецца

на ясені за вакном,

над лавачкай, дзе

мы хацелі ператварыцца

ў дрэвы,

каб спыніць

бурштынавае імгненьне

таго вечара,

і прыдумалі з гэтай прычыны

ерэтычную малітву,

вартую вясёлага аўтадафэ

на Высокім рынку,

што была запісаная

тваім рок-н-рольным почыркам

і схаваная між старонак

старадаўняе кнігі,

каб спыніць

бурштынавае імгненьне

таго вечара,

калі сьвет быў неўміручы,

як перад шостым днём

тварэньня.

Аднойчы на той мансардзе

прачнецца тэлефон,

што гаварыў некалі

тваім голасам,

і я

здыму слухаўку.

Каханка

Ты — мая каханка,

і зараз,

каб сёй-той не пакутаваў ад здагадак,

я адкрыю тваё імя.

Праўда, сакрэт ужо вядомы

бяссоннаму, як Борхэс, праспэкту,

нашай раўнівай суўдзельніцы —

бабулінай саматканцы,

фатаграфіям і срэбнай рыбіне,

што прыплыла зь іншых часоў,

дзе цябе і мяне звалі іншымі імёнамі,

дзе ты, магчыма, была лесьбіянкай,

а я падабаўся мужчынам,

хоць не адказваў ім узаемнасьцю.

Апрача таго,

твой адрас вядомы

палівальнай машыне,

якая падбірала мяне ля пад’езду,

калі я рызыкаваў спазьніцца

на ранішні канцэрт жабаў

пасьля нашага ўлюбёнага кактэйлю —

шампанскае зь сьвітаньнем,

часам з дажджом

або з кубікам лёду,

што мы дапівалі

кароткімі асьцярожнымі глыткамі,

падобнымі да тваіх пацалункаў

зь лёгкімі прыкусамі.

(Напэўна, так кусаюцца

срэбныя паўночныя стракозы.)

Ты — мая каханка,

і я хачу, каб усе ведалі:

тваё імя — Ноч.

Двое вар’ятаў

У бабулінай прыдняпроўскай вёсцы,

дзе ціха жывуць

мае дзіцячыя радасьці

і грахі,

дзе ў палове хатаў

начуе вецер

ды марцуюць зьдзічэлыя каты

(іх усё ж ня варта блытаць

з душамі гаспадароў),

сёлета зьявіліся

новыя жыхары.

У нецьвярозы нядзельны адвячорак

за тыдзень да яблычнага Спасу

прыйшлі з станцыі

мужчына й жанчына

з адной абшарпанаю валізкай —

жалезныя набойкі на кантах.

Яны выбралі

пустую хату

каля Ільлюцінай крыніцы,

дзе стаяла некалі лазьня,

у якой я ўпершыню саграшыў

зь дзяўчынкаю-аднагодкай,

і атабарыліся там,

завесіўшы вокны

замест фіранак

старымі газэтамі

з партрэтамі Гарбачова.

Кажуць,

яны размаўляюць

на нейкай тарабарскай мове.

Кажуць,

яны пішуць нешта

ў вучнёўскіх сшытках,

уладкаваўшыся на сонейку

каля рэчкі.

Кажуць,

яны ўкленчваюць штораніцы

перад Ільлюцінай крыніцаю

і моляцца на ваду,

а потым

цалуюцца й ідуць у хату

любіцца:

ён — сівы як лунь,

а яна — маладая.

Кажуць,

яны зьбеглі

з магілеўскае вар’ятні.

Кажуць мне ўсё гэта

сваякі і суседзі

і просяць

пазваніць куды сьлед,

каб прысылалі машыну.

Гляджу я ўраньні праз рэчку

на дзьве постаці