Читаем Песьня пра зубра полностью

Песьня пра зубра

12

Слаўнае гэта прызнаньне ня вырасла ў пушчы:Шырыўся пошчак аб ім і усьцяж і усюдых,Станам ваяцкім было тады кожнае поле,Дні супакою — спачынкам між войнаў кароткім.Конскія ў коле сусьцігі, стральба на дакладнасьць,Скрозь, дзе ні глянеш — спаборніцтвы, лукаў трымценьне:Моцы адзнака, і пэўнай рукі, і адвагі.Лучнік, спакойна пацэліўшы ў клін жураўліны,Правадыра у крыло патрапляў, не даткнуўшыЦела птушынага. Ў небе, на дрэве, у хвалях —Птушка — найлепшая мэта для стрэлаў, і біліЎ пушчах яе, балатох, а тады ў падарунакКнязю давалі, ад сэрца, не для ўзнагароды.Ў ловах нястомных жыцьцё — людзі мелі за гонар.Зь першай парошай чароды лавецкія князяЗьвера сьціскалі у пушчы і, поўнячы нетрыГоманам, крыкамі, гналі пад стрэлы ды дзіды.Спрытна высочваць зьвяра у мярлогу лічыліСправай штодзённай, а вырыне з логава, густаСтрэламі ўкрыты ды рыне на сьмелага з рыкам,Лоўкім ударам падняць яго трэба й асядзе.Гульні былі й прыямнейшыя — гонкі на спрытнасьць,Слаўная справа, калі мо за сотняю стадыйМэта ўсталявалася: конна пакрыўшы адлегласьць,Перамажы ў хутчыні ды ва ўменьні, спаборнік!Толькі ў грамадах вось гэткія ўцехі бываюць!Зь месца імкнуць скакуны чарадой, табунамі,Ў лёце чуваць адно тупат ды коняў хрыпеньне,Вось, вось дапялі пярэдніх, зраўняліся ў гоне!Зрок гаспадарскі злавіўшы, скакун падстаўляеПану сьпіну і з налёту ў імгненьне мяняюцьКоньнікі месцы на конях, адно ізьлятаюцьПлоймай птушын калчаны ў пёрх стрэлаў, крыж-на-крыж!Цёмнаю ночай ізноў выдумляліся гульні,Дзе пасароміць бы мог баязьліўца адважны.Ўсім пераможцам давалі заўжды ўзнагароды,Ну, а хто сьхібіў, заслужваў і сорам і кпіны.Часам ішлі аб заклад, што было шмат цяжэйшым:Рэкі адолець шырокія ўплынь, хай чакаюцьГушчы чаротаў плаўца, і віры, і глыбіні,Б'ецца рака белагрываю хваляй у строму,Рвецца з шаленствам дзікім і драпежным на бераг.Звычай у коньнікаў быў свае лукі ды стрэлыЎкручваць у клунак з адзежай і гэтак сухіміПотым выносіць на бераг… Вось рынулі коні,Пырханьне чуеш адно, бачыш вушы ды храпы,А на стырне, упіліўшыся ў грывы, мільгаюцьКонных галовы. Свабоднаю левай рукоюКожны грабе, памагае каню выбірацца.Ўсім нагароды давалі: вышэйшыя — лепшым,Рэшце ж, як хто заслужыў. Не міналі нікога.