Санатыма дуу, ааспыты…

– Мин Толяны буруйдуох санаам кэлбэт… Кини олус чгэй, кии да быыытынан миэхэ саамай кндм, мин кинини син биир таптыыбын… таптыам дааны, – Аанчык эрэйдээх букатын оолуу, туох да ситимэ суох булкуур быаарыыта итинник.

Оо барахсан, хата, итиччэ этиннээ диэн эмээхсин клгэр имнэннэ. Танардылар диэн танастар суолга киирэр толкуйа суоуттан кини рдэ дааны, трппт кыыын, сиэнин кэриэтэ олус аынна дааны.

Таптаабыта буруй буолбатаын, оо кэлэрэ дьыла бэлээ дэнэрин эмээхсин боростуойдук, ылыннарыылаахтык йдтт. Ытыыр-соуур, куааны саныыр, ыраланар сыыатын, ол барыта кии буолан кэлиэхтээх оо тн эрдэттэн сатарытыа, айгыратыа диэн, куттаабакка, кырдьыгынан ууран биэрдэ. «Кыыс оолонуохтааын билэн, уол, баар, кинини харыстаан, атын кыыы кэргэн ыларын ааастык эппэтэх буолуон эмиэ сп» диэн йдх баабыска балаыанньаны бары ттттэн быаарыста, э-аллара ыаранатта. Кими да сэмэлээбэккэ, буруйдааы ирдээбэккэ, буолбут балаыанньа хайа диэки тнэн салаллыахтааын туунан бэйэтин санаатын эттэ.

Инньэ гынан эмээхсиннээх кыыс иккиэн эрэ билэр тыын кистэлэнэрин кимниин да ллэстиэхпит суоа диэн сбэлэстилэр. Тиээр Марыына:

– Анютка, эн, кырдьык да, спк гынаын, тоойуом. Оо аата тоо куаан санаалаах, тттр кэмэлдьилээх, ыраас кыыы албыннаабыт дэниэхтээий? Биллэн турар, трхтээх оону эрдэттэн хомотор сыыа. Кини аата эн таптыыр кии, кн сиригэр саамай соотох кнд диэн эн таллаы эбээт! Онон ооун да оннук иитиэхтээххин. Чэ, кытаат, тоойуом, сарсыарда буолара субу кэллэ. Бар, утуйа тарт! нэр кн саргылаах санааны салайдын, – диэн быа кутугунатан, сып-сылаастык сыллаан-уураан, санааа баттаппыта саардыы ллхчэ кыыы хоугар утута рдэ…

Аанчык мунааы, аата, ким да итинник ийэлии имэрийбэтээ эчи ырааппытыан! Марыына эбээ илиитэ сымнааа, саата намыына, экчи ийэ эрэ оотун ити курдук таптыа буолуо. Ол эрээри Аанчык итинник сыыаны сэрэйэр эрэ.

Кини йдрн тухары аатыныын бииргэ этилэр. Эр киилии модун крнээх аата, тардына да буоллар, дэ-ду рэн к-дьаа буолара. Оччоо, бэйэтиттэн кммт курдук, суал лгэрдик кыыын сттэн «ык» гына сыллаан ылара, тбтттэн имэрийэрэ. Онтон ордук исти сыыаны билбэккэ улааппыт кыыс соччо-бачча туорхаыйбата.

Аатын хараар куруук дааны курус клгэ хаан да арахсыбаттыы олохсуйбут быыылааа. Омуннаах оонньуу да кэнниттэн Аанчык, биирдэ эмэ алаатан, клэн-салан кйгрбтнэн дьиэтигэр киирэригэр аантан били курус дьикти ыар тыына илгийэ тэрэ. Ийэтэ суох олох, кырдьыга дааны, р-кт сырдык араатын мэлдьи клкт тэр быыылааа. Ону улаатан эрэр кыыс син сотору йдбтэ. Ытаан-сооон аатын аймаабат буола сатыыра, бэйэтин кннээи кыалатын кистэнэргэ, хороччу улаатар киичээн тбгн сатаан дьаанарга тргэнник рэммитэ быыылааа.

Онон Аанчык атаах оолуу буолбакка, судургутук, арааа, эр киилии соустук улааппыт эбит. Ордук-хос тугу да крдппт, туруорсубат, баары баарынан, суоу суоунан ылынан, соотохсуйбут аа боростуой оскуолатын ааспыта.

Итини барытын эргитэ саныы сытан Аанчык утуйан хаалла.

Арай тээтэинэ, рдк да рдк хайаа ытта сатыыр. Иэ улааппыт аай, ол иин сэрэнэр курдук, таах дабайа сатаабат, хайата рдгттэн эмиэ да саллар. э диэки кр сатыыр, ол быыыгар тоо ити хайаа ыттар баалааын йд сатыыр. Суох, ыттыахтаах быыылаах да… мээйэ элбээ бэрт. Ыарахан дии, хайдах соотоун ыттыай? Онтон тэригэр хайдах буолуой, ким кэлэн кмлй? Ити икки ардыгар хайа рдгэр Толя турарын крр уонна, туох баар хос санаатын илгээт, иннин диэки дьккйэр… Тиритэ-хорута били тыаллаах чыпчаалга тарбачыан тиийбитэ, аны ким да суох. Хайдах баайыный? Сибилигин баара дии? «Суо-ох, Толя мааын тсптэ-э, эн хойутаабыккы-ын…» – диэн тыал сипсийэргэ дылы. «Чэ, буоллун, сотору, сынньанан баран, бэйэм да тм буоллаа. Толя, бука, тиэтэйдээ. Мин да киниэхэ ыттарбын эппэтэх буоллаым дии». Иигэр итинник саныы-саныы, сэрэнэн-сэрэнэн сыыртан тэ сатыыр. Нааа туруору сиргэ кэллэинэ олоро биэрэр, онтон атаын иминэн дугунан, иин кйэ туттубутунан, тэ сатыыр да, хайа тэллээ чугааан да бэрт…

Ууктан кэлбитэ, хайыы-йэ сарсыардааы кн чаылыйбыт. Хата, мучумааннаах сырыыта тл буолбутуттан рэн, Аанчык санныттан сгээри тэрбит курдук сананна. Ону-маны эргитэ саныы барбакка, куолутунан кннээи тбгэр тстэ…

Марыына эбээ аныгыскы сырыыбар сээргэиэхпит диэбитин йдн, эмээхсин дьууурунайдыыр кнгэр Аанчык кнс халаачык астаата. Онтун итиитинэ саахары уулларан рдгэр саба кутан ордук минньигэс гынна. Эбээни кндлээтэинэ т эрэ рн санаан кыыс мичээрдээн ылла. Ол эйээс тгэни срэинэн бааран бэйэтэ биири да ылан амсайбата, бтэйдии билэр, син биир сблэ. Маннык халаачыгы астаатаына, Толята нааа хайааччы. Ааспыкка оннооор: «Бу кэннэ миэхэ атын туох да аылык наадата суох», – диэмэхтээбитэ, кууан туран истиник да истиник уураабыта. Ол астыныы бэлиэтэ хайабыл буолбакка, тугуй? Кыыс бэркэ кнньрэн аын тэриэлкээ тэлгэтэ ууран сойутта уонна, киээ нам-нум буолары ктэ таарыйа, сээкэйин гына сырытта.