Санатыма дуу, ааспыты…

Хата, бу лээ тбээ тэн абыранна дааны. Тулаайаын истэн, гс кэпсэтиитэ суох тута уопсайга олохтообуттара. Бастакы кэмэ бииргэ олорор кыыа сбэлээн-амалаан, лэтин сатыар диэри рэтэн абыраабыта. Хаан да кыыл оону крбтх кыыс манай утаа соуйбута сонун буолбатах. Баалаах барыга рэнэрин сиэринэн, дьахтар да буоларын быыытынан, хаана оонньоотоо, оону кррн-ббэйдиирин бэркэ сблээбитэ. Куттанан чугунаабакка, харса суох, этии-рэтии хоту, снньн да сатаан кыаммат, ст эрэ киилэлээх кырачааннары ббэйдээбитинэн, имигэс бэйэлээхтик туппутунан-хаппытынан барбыта.

Сааыары ити дьоно т эмэ бороохтуйдулар, доор. Аны сууламматтар, ыстаан, ырбаахы сыыын кэтэн баран, илиилэринэн тайманаан, батыа крн, кураанах суоскаларын соппойоллорун быыыгар сс мичээрдээн ылаллар. Тура-олоро сатааччылар да бааллар, саамай сытыылара, икки илиилэринэн тардыан тураат, уйаларын кэрийэ хааман мунаналлар.

Ыалдьар оо атын эбит ээ. Сыппытын курдук сыттаа, атыттар хайдах да сайынныннар-эбинниннэр, ол эрэйдээхтэр, кыайан эргийбэттэр, тблрн ктхпттр, оннооор, ыйааыннара эбиллибэккэ дылы…

Итинниктэри кытта элбэхтик кэпсэтиэххэ, бодьуустаыахха баара диэн мунньах аайы абаккаа этинэллэр да, лэиттэр кыамматтар.

Ньээкэ хамнаа быыкаа, ол да иин ууннук тохтоон, олохтоохтук санаатын ууран лэлиэн баалаах аыйах. Арай Аанчыкка табыгастаахха дылы. Ылар харчыта аылыгар тып курдук тиийэр. Уопсайа босхо, кнс лэтигэр чэйдиир. Быстахха кэлбиттэр эн хайдахтаах да этиигэр-рэтиигэр кыамматтар, аыйах кэмэ хамнастарын толуйдулар да, туох да иээ суох тттр ыстаналлар.

Ардыгар медик буолаары сылдьар устудьуоннары аалаллар. Олор хантан ньээкэ буолуохтарай, рднэн-аннынан сууйан-тараан хайдах тутары-хабары билсэллэр эрэ, снньнэн ыарыыны интэриэиргиир буолан, сытар ооо ымманыйбаттар.

Оттон Аанчык лэтин нааа сблр. Сороор, солбуар ньээкэ кэллэинэ да, тардыллан, арыый иллэсийбиччэ, ыалдьар оолор хосторугар баран анаан бодьуустаар идэлээх. Саха буоллун, нуучча буоллун, омук буоллун, наар сахалыы туаайан саарар, кэпсэтэ сатыыр, ыллыыр, утуу-субуу барыларын кттэлиир. Сытааччылар эрэйдээхтэр сороор кырдьык да билэр курдук туттаахтыыллар. Аанчык атаын тыаын истээт, ах бараллар уонна кинилэргэ тиийэрин ктэр курдук иийэ тээхтииллэр. Оччоо кыыс иккилии оону уйаларыттан ылан тгэр ыга кууан тннккэ чугаата аалар. Сырдык буоллун, хараа буоллун, туох да ситимэ суох ааар кырыытыттан иирдьэни-таырдьаны, киини-сн, ыты-куу арааран кэпсээбитинэн барар…

Манна киириэиттэн иигэр кистээн иитиэхтиир биир ыралаах. Хаан эрэ кини рэнэн, идэлэнэн, хамнаа рдээтэинэ, туунан дьиэлэниэ уонна булгуччу мантан биир эмэ эрэйдээи иитэ ылыаа. Ол оотун оннооор хайдах эрэ хараар крн ыларга дылы. Эмиэ да дьиибэтэ баар, кыыс хаан эрэ кэргэн барыахтааын туунан тоо санаабатаа буолла, ыал буоллаына бэйэтэ оолонуохтааын эмиэ учуоттаабатах дии.

Аанчык итинник арааы эрийэн-буруйан, быстах-остох булкуйан-тэлкийэн ууннук санаабытыттан илистэ быыытыйда, оргууй э тыынна. Оо, санаа диэн тгээ дирииэн, сыыйыллара тргэниэн! Уопсайыттан лэтигэр диэри, омуннаатахха, баара-суоа икки хаамыы. Ол икки ардыгар санаата ырааынан да «айаннатан» оонньоколоон ыллаа . Барыта иэйииттэн сааламмыта ээ. Ийэ буолар рттэн, кистэлэ дьолтон уонна… соотох буолбатах долгуйууттан. Ол иин, хаан эрэ ылыахтаах оотугар туаайан оргууй аай: «Чыычаах, тохтуу тхпт, бастаан оолонуохпут, онтон эйигин син биир ылыахпыт», – диэн бэйэтэ эрэ истэрин курдук сибигинэйдэ.

Кыыс лэтигэр кэлээт, муус маан халаатын кэттэ, эмиэ оннук туналыйбыт халпааын оройугар уурунна, кэтээр ыга тардан баанна. Сиэркилээ кини иннигэр атын Аанчык турар. Уулуссаа буоллар нааа оннук кии хараар быраыллыа суох эбит да, маан халаат кими баарар олус тупсарар. Кини симиттибиттии туттубут сэмэй баайы ыраас сэбэрэтинэээр быыыта-тааата ордук уурбут-туппут курдук. Орто ууоар ср-сп сип-синньигэс бииллээх, кбс-кн атахтардаах. Онуоха эбии илиитинэн лэлиир кыыс имигэс санныларыгар дьрэлии нарын илиилэрэ харахха чуо быраыллаллар. Хамсаныыта имэрийэн эрэр курдук сэрэхтээх, нааа намчы буолан, оо эйгэтигэр айылаттан сыстаас буоларга анаммыкка дылы. Клэн мичийдэинэ сирэйдиин сандаарыс гынар ис киирбэх мсснэ кии эрэ хараар чуо быраылларын бэйэтэ сэрэйээхтээбэт…

Былырыын баччаа дойдутугар этэ. Аата суох буолбут кэмин саныырыгар нааа ыарахан, ол иин хаан да оуо суох чинчилээх бааы тыыппакка, мэлдьи тумна сатыыр. Ордук-хос ыйыталларын эмиэ сблээбэт, судургутук: «Ийэм кырабар лбтэ, бу диэн чгэйдик да йдбппн. Оттон аам былырыын оолго бараахтаабыта, онон тгрк тулаайахпын», – диэн быыта биэрдэинэ, ким да эбии туоулаааччыта суох.