Step by Step in Esperanto

As a prefix, VE- = of woe (grief, sorrow, mourning, distress, despair), sometimes of ill omen. La saliko Babilona kaj la cipreso estas vearboj. Korvo estas vebirdo. La Jerusalema vemuro. Jeremia estis veprofeto. Veaspekta, woebegone. Vebleki, to howl, wail. Vei, vekrii, to bewail, lament.

1155. Kiu besto pensigas pri vizito al la dentisto? Vesperto (bat) (ve-sperto)!

Ve-novaĵ(‑pens ‑rakont ‑sent ‑sign ‑sonĝ)o.

«Ĉef-»

1156. Ĉefa = principal in honour, first in rank, pre-eminent, foremost, leading (in comparison with others).

Ĉefa, or ĈEF- as a prefix, = chief, main, principal, primary, head-, arch-, etc. La ĉefoj (elders) de Izrael. Ĉefi, to head. Ĉefeco, pre-eminence. Ĉefino, chieftainess. Neĉefa, secondary.

Ĉefartikolo,editorial.Ĉefjuĝejo,supreme court.Ĉef-kelnero,head waiter.Ĉeflibro,ledger.Ĉefministro,prime minister.Ĉefstrato,High (main) street.Ĉefŝlosilo,master key.Ĉefurbestro,lord mayor.

1157. “Kio estas la ĉefaj produktaĵoj de Kent?” “Ĉefepiskopoj de Canterbury.”

1158. (a) Ĉef-anĝel(‑duk ‑instruist ‑kantist ‑kuirist ‑liter ‑ministr ‑pastr ‑preĝej ‑redaktist ‑tern ‑verk ‑voj ‑vort)o.

(b) Nomu la ĉefurbon de Anglujo (Francujo …).

«-estr»

1159. The word estro, and the suffix ‑ESTR = he person in command; head, principal, master, ruler, chief, leader, director, “boss”. Subestro, foreman. Usually ‑estro = (an)estro.

Imperiestro,emperor.Partiestro,party leader.Poŝtestro,postmaster.Regimentestro,colonel.Ŝipestro,captain. Kia paroĥestro, tia paroĥo.

Cp. ĉefurbo, capital, with urbestro, mayor; ĉeflernejo, head school, with lernejestro, head of school. Similarly with bakist, staci, ŝip, trib, etc.

1160. Examples from “La Malnova Testamento”: Armeestro, ĉarestro, familiestro, ĥorestro, kastelestro, laborestro, militestro, palacestro, regionestro, taĉmentestro, gardistestro. Mi faris ilin estroj super vi: milestroj kaj centestroj kaj kvindekestroj kaj dekestroj.”

1161. Hotelestro: “Eliru sur la balkonon, S-ro Dikman: oni novas vidi ĉielarkon.” Gasto: “Kiom kostas?”

Domestrino: “Kiel vi scias, ke ni havas novan servistinon?” Gastino: “La fingromarkoj sur la teleroj estas malsamaj.”

Mi ne scias, kial la edzino kaj mi ne kunvivas feliĉe. Ni havas nur unu saman volon: Ŝi volas estri la domon, kaj mi

Indigna vojaĝanto: “Kiom utilas hortabelo, se la vagonaroj ĉiam malfruas?” Staciestro: “Nu, sen la tabelo, kiel vi scius, ke ili malfruas?”

Oni pentris la nomon de hotelo jene: LA PORKOKAJFAJFILO. Kiam la hotelestro vidis tiun longan vorton, li diris kolere “Tio ne taŭgas, Devus esti spaco inter porko kaj kaj kaj kaj kaj fajfilo.”

La vagonaro jam ekiris, kiam alkuranto kriegis “Petson! Person!”, Pasaĝero eligis sian kapon por rigardi, kaj la alkurinto donis al li survangon (vangofrapon). La vagonaro forrapidis, sed ĉe la proksima stacidomo la pasaĝero eliris kolere, kaj plendis al la staciestro. “Ĉu via nomo estas Petson?” tiu demandis, “Ne.” “Do kial vi metis vian kapon el la fenestro?” Dume la vagonaro foriris el la stacidomo.

Tri amikoj tagmanĝis en restoracio por 30ŝ: t.e., ili pagis po 10ŝ. Ili protestis, ke la kosto estas tro alta, do la restoraciestro diris al la kelnero, ke li redonu al ili 5ŝ. La kelnero tamen retenis por si 2ŝ kiel trinkmonon, kaj redonis al ili nur 3ŝ. Ili do pagis po 9ŝ por sia manĝo (9×3 = 27). Sed la kelnero retenis 2ŝ (27+2 = 29). Kie estis la alia ŝilingo? (1191).

1162. Afer- (arme- dom- famili- financ- firm- grup- ĥor- insul- kastel- klub- koloni- kurs- polic- land- provinc- region- respublik- strik- tabl- vilaĝ‑)estro, ‑estrino. Estrema, estreco. Urbestraro, urbestrejo.

«Moŝt»