Сырдык курус

Ол курдук 1967 сыл ??мм?тэ. Коляны, тэрийэр дьо?урдаа?ын бэлиэтии к?р?н, саас институт хомсомуолун кэмитиэтин сэкирэтээринэн таллылар. Онон уол бу к?ннэргэ дьахталлар Аан дойдутаа?ы к?ннэрин бэлэмнээн, с??рэ-к?т? сылдьар. Уолаттар ааттарыттан трибуна?а тахсан мустубут ыалдьыттары, кэрэ а?аардары э?эрдэлиэхтээх. Быраа?ынньык к?н са?аланна. Коля хомсомуол сэкирэтээрин бы?ыытынан бастакы улахан тэрээ?инэ. Саала?а ки?и толору мустубут. Ыытааччы тахсан э?эрдэлээн баран тылы Николай Андреевка биэрдэ. Уол трибуна?а тахсан бэлэмнэммит ки?и бы?ыытынан бэрт эрэллээхтик Аан дойдутаа?ы дьахталлар к?ннэрэ ха?ан тэриллибитин, Сэбиэскэй Сойууска дьахтар общество?а оруолун ту?унан кэпсээн барда. Ол этэ-тыына туран, элбэх ки?иттэн саамай к?нд?, кэрэ сэбэрэтин бэлиэтии к?р??т, кэлэ?эйдээн барда. Долгуйан и?иттэн са?ата нэ?иилэ тахсан, этиитин т?ргэнник т?м?ктээтэ. Ол к?н Коля табаары?а Миша, Любалыын с?бэлэ?эн баран, кыргыттары быраа?ынньыкка ы?ырбыт. Таня уолу эмиэ с?б?л?? к?рб?т, ол гынан баран биллибэтэ?ин и?ин, иэйиитин кимниин да ?ллэстибэккэ сылдьыбыт. Дь??гэтэ Люба уол таптаан утуйар уута уу, а?ыыр а?а ас буолбата?ын ту?унан уустаан-ураннаан кэпсээбитигэр ис-и?иттэн долгуйан, кистии-саба ??рэн бу кэлэн олорор. Онтон ыла икки тапта?ар с?рэх булсан, сотору ыал буолбуттара. ??рэхтэрин кэнниттэн иккиэн кыыс дойдутугар ?лэлии барбыттара. К?т??т оройуо??а тарбахха баттанар биир ча?ылхай салайааччы буола ??мм?тэ. Райком салайааччытынан ананан с?рдээх та?аарыылаахтык ?лэлии сылдьан, ол сыл к???н?гэр олохтон туораабыта. Кыдьымах тахсыбыт кэмэ этэ. Татьяна, сэрэйбит курдук, кэргэнин ол кэм?э бултуу ыыппат буола сатаабыта, ону куораттан ?рд?к сололоох ыалдьыттар кэлбиттэр, кинилэри арыаллыахпын наада диэн тылыгар киллэрбитэ. Дьиэтин аанын а?ан тахсан и?эн эргиллэн кэргэнин му?ура суох таптыыр хара?ынан имэрийэ к?рб?тэ. Онуоха дьахтар чараас с?рэ?э ыарыылаахтык м???л гыммыта. Оо, арай, онно кини кытаанахтык модьуйан ыыппатах буоллун! Ааны б??л?? турунан кэбиспит буоллун! До?орун с?тэрбит дьахтар кы?ыытыттан-абатыттан т???т? бу курдук бэйэтин буруйдана санаабыта буолуой? Ол эрээри буолар буолтун кэннэ тугу да к?нн?рб?кк?н… Коля бултуу сылдьан улаханнык сэбиргэхтэтэн, ?р?тт?бэтэ?э. Татьяна Иннокентьевна о?олорун кууспутунан чоро? со?ото?ун туран хаалбыта.

Дьахтар до?орун а?ынна?ына ылан к?р?р халы?, халлаан к???э дермантин тастаах альбомун арыйталаата. Оло?ун дьоллоох саа?ын туо?улара бу бааллар. Кылгастык бииргэ олоруохтарын билбит курдук кинилэр бииргэ т?сп?т хаартыскалара элбэх. Бу к??т??лээх ма?найгы кыыстарын Варяны к?т???н олороллор. Оттон бу ы?ыах к?н т?сп?т хаартыскалара, Коля аймахтара дойдуларыттан кэлэ сылдьар кэмнэрэ, бары сырдык та?астаахтар. Коля, сэлээппэтин аннынан бу ?р?? тиистэрэ кэчигирэ?эн, мичилийбитинэн кыра кыы?ын Аайатын к?т???н олорор. Бу сир астыы сылдьан тыыга олорон т?сп?ттэр. Туох баар хаартыска?а Колята олохтон толору астыммыт ки?илии ??рэн т?сп?т… Татьяна Иннокентьевна хара?ын уута иэдэ?инэн тохтоло суох субуллар… Кэм-кэрдии эмтиир дииллэр да?аны, кини ыар с?т?г?н ыарыыта с?рэхтэн-быартан аа?ан-ара?ан биэрбэт, сыл-хонук устан истэ?ин аайы ?сс? дири?ээн и?эргэ дылы.

Коля билигин республиканы салайан олорор Василий Павловичтыын араас тэрээ?и??э сылдьан элбэхтик бииргэ хаартыска?а т?сп?ттэр. Улахан тойон буолбут ки?и хайдах к?рс?р? буолла, ама, ?т?? до?орун умнубата ини. Бэйи, на?аа у?аппакка бара сылдьыахха наада.

Аайа бастакы экзамена – ?йт?н суруйуу. Ханнык тема кэлэрэ биллибэт, ол и?ин оскуола?а барбыт суруйааччыларын айымньыларын хат аа?ыахха наада. Кыыс Пушкинка?а ?лэтин курдук сарсыарда а?ыска тиийэр, киэ?э библиотека ?лэ?иттэрин кытта тахсан барар. Аайа библиотека чуумпу эйгэтин с?рдээ?ин астынар. Манна ?лэлиир эдэр дьахталлары ураты хара?ынан к?р?р. Аа?ар саала?а ?с библиотекарь тэ??э ?лэлиир: наадыйар кинигэ?ин тута булан а?алаллара, аа?ааччыларын кытта кэпсэтэллэрэ, та?на-сапта, тутта-хапта сылдьаллара барыта ки?и с?рэ?ин ортотунан киирэр. Аайа сынньанаары гынна?ына, бастакы этээскэ баар периодика саалатыгар баран, ха?ыаттары, сурунааллары к?р?р. Со?ото?ун сылдьара чу?кук со?ус, Лераны хаайан библиотека?а бииргэ сылдьан испиттэрэ да?аны, кыыс кэлин араас биричиинэнэн сылта?ыран кэлбэт буолла. Уопсайга олороро ??рэ?эр мэ?эйдээх буолсу, табаары?а, дь??гэтэ элбэ?э бэрт буолан, Лера сырыыта киэ?. «Атын оройуонтан сылдьар кыргыттар английскайдыы сатаан да са?арбаттар, кинилэр, хата, миигин сильнэй ба?айы дииллэр. Кинилэри наар суруйарга, тылбаастыырга эрэ ??рэппиттэр. Би?иги Мария Ивановнабыт ?ч?гэй билиини биэрбит эбит», – Лера оскуола?а ылбыт билиитигэр бу курдук б?к эрэнэр. Кы?аллара буоллар, Лера ??рэ?эр туйгун буолуохтаах этэ. Кини барытын аа?ан и?эн т?ргэнник ылынар буолан, бэлэмнэнэ сатаабакка да наар ?ч?гэйдик ??рэнэрэ. Ол гынан баран ?рд?к ??рэх ирдэбилэ атын, оскуола?а холоомо диэн дь??гэтэ Аайа ?йд?т? сатыыр да?аны, кыыс истибэт.