– Мин о?олорбун т?рд?с кылаастан ылбытым. Бытары?ан кыра да дьон этилэр. Ол бэйэлэрэ бу ситэн-хотон олороллор! Кинилэр миэхэ син биир о?олорум кэриэтэ олус к?нд?лэр, бастакы выпустарым буоллахтара. О?олоор, э?иги хас биирдиигит ким-туох ки?и буолан турарыгар мин тус эппиэттээх курдук сананабын, онон э?иги би?иктээбит оскуола?ыт, учууталларгыт аатын т??эн биэрбэт курдук дьа?аныахтааххыт. Билэргит курдук, билигин оскуола кэнниттэн производство?а ?лэлии барыы тохтоон турар. Хайа ??рэххэ бараргыт – к???лг?т. Ким да?аны э?игини к????нэн ферма?а хаалларбат. Бэрт буолбат дуо? Ол гынан баран т?р??б?т, улааппыт дойдугутун, оскуола?ытын, учууталларгытын умнаайа?ыт… – онус «А»-лар кылаастарын салайааччыта Маргарита Дмитриевна ис с?рэ?иттэн долгуйан б?т? бэрдэрдэ.
«Ама, хайаан умнуохпунуй оскуолам барахсаны, т??? да эргэрэн эркинэ хараардын, муостата оллур-боллур буоллун, миэхэ син биир к?нд?. Манна би?иги аа?арга-суоттуурга ??рэммиппит, ?ч?гэйи-ку?а?аны араарар буолбуппут, до?ордо?уу диэн тугун билбиппит. Дьи?нээх учууталлар диэн би?иги оскуолабытыгар бааллар. Бу Маргарита Дмитриевна, Валентина Андреевна, Надежда Ивановна, Иван Петрович курдук дьоно суох олохпун сатаан санаабаппын». Аайаны ити санаатыттан дь??гэтэ Лера аралдьытта:
– Доо, мин оскуолабын ха?ан да умнуом суо?а! Учуутал ??рэ?ин б?тэрэн баран эргиллэн кэлэн ?лэлиэ?им!
– Билэбин. Эн кыра эрдэххиттэн учуутал буолуоххун ба?ара?ын дии. Мин эмиэ оскуолам ту?унан саныы олоробун. Ха?ан да умнубатым буолуо…
Сотору музыка ньиргийдэ. Биир бириэмэ?э бобуулаах буола сылдьыбыт «Чингиз-хан» б?л?х эрчимнээх ырыата кыракый оскуоланы биир гына толорон кэбистэ. Кыргыттар, уолаттар, ону эрэ к??тэн олорбут дьон курдук, ойон туран ??к??лээбитинэн бардылар. Аайа а?ыйах сыллаахха диэри пионер-ба?аатайдаабыт, билигин оскуола?а иитэр ?лэ?э завуч Варвара Аркадьевна кимнээ?эр эрэ итийэн-кутуйан туран ??к??лээн барбытын к?р?н, ахсыс кылааска сылдьан, комсомольскай аттестацияны туттарбытын санаан кэллэ. Кини аттестацияны тутар кабинекка идэтинэн кылаа?ын о?олоруттан бастакынан киирбитэ. Хос ортотугар у?ун остуол тардыллыбыт, оройуон хомсомуолун тэрилтэтиттэн оскуола ?лэтигэр инструктор баар, оскуола иитэр ?лэ?э заву?а, хомсомуол алын с??????н тэрилтэтин бэрэссэдээтэлэ, онус кылаас комсордара, аттестацияны барар кылаастар салайааччылара уонна пионер-ба?аатай кэчигирэспиттэр этэ.
– Ахсыс «А» кылаас старостата, оскуола хомсомуолун тэрилтэтин к?хт??х чилиэнэ Аайа Андреева, – оскуола хомсомуолун тэрилтэтин салайааччыта Фая кыыс хамыы?ыйа?а били?иннэрбитэ.
– Аайа, оскуола кэнниттэн ханнык идэни талар санаалааххыный? – оскуола инструктора хомсомуол устаабыттан боппуруос биэриэ диэн кэтэ?эн олорбут ки?иэхэ со?уччу ыйытыы буолла.
– Бакаа бы?аарына иликпин.
– Аайа тылга олус дьо?урдаах. Нуучча тылын олимпиадатыгар кыттан, наар басты?нар ахсааннарыгар сылдьар. Мин саныахпар, кини тыл ??рэ?эр киирэн, кэлин науканан дьарыктаныа?а, – кылаа?ын салайааччыта то?о эрэ куттаммыт курдук хап-сабар эппиэттии о?уста.
– Оттон ыччат лиидэрин бы?ыытынан райкомолга ?лэлиэххин ба?арбаккын дуо? Би?иэхэ эдэрдэр наадалар.
– Суох, мин суруйааччы буолуохпун ба?арабын, – диэбитин Аайа кулгаа?а эрэ истэн хаалла.
– Суруйааччы даа… – инструктор бы?аарыыта суох унаарытта.
– Ханнык музыканы ордорон истэ?ин? – пионер-ба?аатай Варвара Аркадьевна туо?уласта. Араа?а, ыйытыахха эрэ диэн ыйытта бы?ыылаах.
– Ордук омук музыкатын с?б?л??б?н. Итальянскай эстрада, Аманда Лир, «Абба», «Арабески», «Бони-М», «Чингиз-хан»…
– Кылаас старостата, туйгун ??рэхтээх комсомолка буолан баран, хайдах «Чингиз-хан» курдук буортулаах музыканы истэ?ин? Сэбиэскэй сойуу?у ???эн ыллыылларын билбэккин дуо?! – Варвара Аркадьевна кыы?ыран ?р? хабылла т?стэ.
– Кырдьык, ба?аатайгыт саамай с?пк? этэр. Сэбиэскэй тутулу ахсарбаттык ыллыыр омук ырыа?ыттарын истии «политическая близорукость» диэн буолар. Онон, Варвара Аркадьевна, бу боппуруоска оскуола ??рэнээччилэрин кытта салгыы ?ч?гэйдик ?лэлиэххитин наада, – хомсомуол инструктора этии киллэрдэ.
Оттон б?г?н ким да?аны «политическая близорукость» аатырбыт музыканы тохтоппот.
Демис Руссос толоруутугар бытаан музыка тыа?аабытыгар, Аайа иннигэр Ваня биирдэ хорус гына т?стэ.
– ??к??л??б?т? – уол аатта?ардыы кыыс хара?ын ???й?р.
– Чэ, – кыыс, идэтинэн аккаастанан силбиэтэнэн кэби?иэн санаан баран, туттунна. Т???т?н да и?ин, б?г?н выпускной бааллара буолла?а дии.