Сырдык курус

«Ушел от нас последний день, как исчезает в полдень тень…». О?олор бары да с?б?л??р ырыаларын алыптаах музыкатыгар уйдаран ??к??лээтилэр. Арай, сааланы биир гына с?рдээх эрчимнээхтик, имигэстик туттан-хаптан биир паара вальстыыр. Оруосабай дь???ннээх былаачыйалаах кыыс биир кэм эргичи?нээн олорор. Кылаас басты? ??к????тэ Маша Петя Тарабукины кытта тапсан да вальстаан элээрдэ сылдьар! Петя бу курдук ?ч?гэйдик ??к??л??рэ биллибэт этэ, бары да со?уйан хааллылар. Кыргыттар б?г?н Петяны атын харахтарынан к?рд?лэр. Будьурхай батта?ын ?р? анньыммыт, кимиэхэ да суох от к???э ??н??х вельвет бинсээктээх, оруосабай ырбаахылаах, кытархай атлас платогун бинсээгин т????гэр иилиммит – уол да уол! Кини б?т?н киэ?эни бы?а Машаттан арахпата?ын кыыс аймах кыра?ы хара?а эмиэ бэлиэтии к?рд?.

– О?олоор, биэрэккэ баран дьаарбайабыт дуо? – Аайа биэчэр т?м?ктэниитигэр этии киллэрдэ.

?р?? т??н дьэ?кир, сып-сылаас суор?анынан орто дойду маанылаах о?олорун ара?аччылаан б?р?йб?ккэ дылы. О?олор, ырыа-тойук аргыстаах биэрэккэ тиийэн баран, чуумпутук уста сытар Б?л?? эбэ хотун са?а?ар к?н кытархай са?ар?аларын ы?ан, умсан эрэр кэрэ к?ст??ттэн талбааран, чочумча са?ата суох бардылар. Оскуола боруогун атыллаан улахан дьон оло?ор ?ктэммит эдэр-кээн уолаттар, кыргыттар о?о саастарын к?н?н б?тэ?иктээхтик к?р?н хаалбыттарын с?рэхтэринэн курдаттыы сэрэйэн бу курдук турдулар…

* * *

– Аайа, эн куоракка ??рэнэ бардаххына, мин бу т??рт эркини к?рб?т?нэн со?ото?ун хаалабын. Эдьиийи? Ленинградка ??рэнэ сылдьар, идэтинэн манна тыа сиригэр ?лэ булбата чуолкай. Онон эдьиийим аахха да чуга?ыы таарыйа киин сиргэ к???р?м дуу? – сарсыарда чэйдии олорон ийэтэ у?уннук иитиэхтээбит санаатын ?ллэ?иннэ.

– Маама, оттон онно баран ханна олороору гына?ын?

– Бакаа эдьиийи? аахха, тетя Надялаахха, олоруом. Таайы? Семен Павловичтыын ол ту?унан кэпсэппитим. Кини ?йэтин тухары тыа ха?аайыстыбатын министиэристибэтигэр ?лэлиир дии, куоракка кэлэн идэ?инэн балыы?а?а ?лэлээтэххинэ, квартираны икки кулгаа?ын курдук к?р??? суо?а диир. Арай «Птицефабрика» ?лэ?иттэригэр дьиэ тутан эрэллэр ???. Куоракка тиийдэхпинэ, ол тэрилтэ?э ?лэ?э киллэриэм диир.

– Онно туох ?лэ?ит буола?ын?

– Билбэппин, к?ст?н и?иэ. Маама ханнык да ?лэттэн ча?ыйбатын билэ?ин буолбат дуо? – Татьяна Иннокентьевна кыы?ын т?б?т?ттэн имэрийэн ылла.

Аайа ийэтиниин куоракка к???рд?? хомуммуттара хас да хонно. Ханна да хамсаабакка биир сиргэ олорбут ыал мала-сала элбэх да буолар эбит. Татьяна Иннокентьевна гастрономтан уонча улахан хоруопканы а?албыта, онто да тиийбэтэ.

– Маама, эн сорох и?ити, утуйар та?а?ы хааллар ээ. Бакаа утары туттарбытын эрэ ылыахха, онтон та?а?ас та?ар бааржанан ыыттарыахпыт буолла?а дии.

– Суох, бу аата к?нн?р? барытын бэлэмнээн кэби?эбин. С?пк? этэ?ин, чыычаа?ыам. Дьиэтэ-уота да суох сылдьан, ама хайаан малбытын барытын со?он барыахпытый. Та?нар та?аспытын илдьэ бардахпытына да с?п.

Татьяна Иннокентьевна санаатыгар с?рдээ?ин ыксыыр. Бэс ыйа эргэтигэр барда, оттон кинилэр дойдуларыттан хо?но да иликтэр. Кыы?а куорат библиотекатыгар олорон экзаменнарыгар бэлэмнэниэ этэ буолла?а дии. Университекка киирэргэ куонкурус с?рдээх улахан. Аайа буолла?ына ханныкка киириэн ситэ бы?аарына да илик курдук. Тылга дьо?урдаах кыыс суруналыыс дуу, тыл учуонайа дуу буолуом диэччи.

– Маама, ханнык идэни таларым буолла? СГУ-га киирдэхпинэ, учуутал буолабын. Онтон атын идэни хайдах эрэ толкуйдаабат да курдукпун. Суруналыыс буолар ки?и на?аа да бэрт буолуо эбит. Ити Ваня Семенов суруналыыс буолуон ба?арар эбит. Ол идэ?э би?иэхэ ??рэппэттэр ээ.

– С?рэ?и? тугу этэринэн идэ?ин талары? с?п. Ол эрээри айар ?лэ?ит буолар диэн эмиэ да олус бэрт дии. К?р?н олорон айыл?аны олус да?аны табан, ки?и санаатыгар с?п т?бэ?эр гына суруйаллар дии. Оннук дьо?ур ки?иэхэ эрэ бэриллибэт. Холобура, к?м?с к???н ту?унан хайдах курдук уустаан-ураннаан хо?уйан суруйалларый? А?аардас сэбирдэх ту?унан элбэ?и да этэр суруйааччылардаахпыт. Ити кинилэр кэрэни таба к?р?р ураты талааннарыттан тахсар. Хайдах курдук би?иги улуу суруйааччыларбыт т?р??б?т т?р?т дойдуларын, алаастарын, айыл?аларын таптыылларыттан с???б?н, хому?уннаах тылынан дь???йб?ттэрин аа?а олорон, уйул?а? хамсаан, эккинэн-сии??инэн ураты с??рээн кутуллар. Тыл к???э итиниэхэ сытар. Эн тылга сы?ыаннаах идэни таллаххына, иннигэр кэскили? с?рдээх киэ? буолуо.

– Ой, маама, мин хантан би?иги суруйааччыларбыт курдук суруйуохпунуй?

– Редколлегия солбуллубат чилиэнэ?ин, ха?ыаккыт редактора?ын дии. Оскуола оло?ун ту?унан ыстатыйа б???т?н суруйан кэлли?. Бэл диэтэр, «Бэлэм буолга» бэчээттэнэ?ин. Бэйэни сэнэммэт ба?айыта. Дьокуускайга с?пт??х ??рэх суох буолла?ына, со?уруу баран к?р.

– Хайдах эдьиийбиниин иккиэн со?уруу ??рэниэхпитий? Эн хайдах кыра хамнаскар ??рэттэрээри гына?ын? Суох, эйиэхэ ыарахан буолуо, маама. Саха сиригэр да ??рэнэн ?ч?гэй специалист буолуом дии саныыбын.

– СГУ-га куонкурус олус улахан дииллэр. Кытаатан бэлэмнэннэххэ эрэ табыллар, чыычаах.