Цюцік

янка Ѕрыль - ÷юц≥к

1

®н нарадз≥Ґс€ Ґ лесе, у двары таго дз€дзьк≥, што п≥льнуе лес. —пачатку н≥чога не бачыҐ ≥ н≥€к не называҐс€,Ч жыҐ сабе вобмацкам, ды ҐсЄ. Ѕыло нешта в€л≥кае, калматае, цЄплае, у чым Єн хаваҐс€ разам са сва≥м чорным казытл≥вым чмыс≥кам; там жа была нейка€ соска з крын≥чкай цЄпленькага малака; а нешта в€л≥кае, добрае грэла цюц≥ка, абнюхвала ≥ л≥зала, п€шчотна ≥ многа. Ѕыло €шчэ нешта другое Ч маленькае, цЄпленькае; €но тоҐхалас€ з ≥м разам у пушыстай аҐчыне ≥, заблудз≥Ґшыс€, дарма намагалас€ адабраць у €го соску з малаком ≥ ҐсЄ мармытала, усЄ пахныквала…

ѕасл€ цюц≥к стॠбачыць ≥ Ґц€м≥Ґ, што тое в€л≥кае нешта з пушыстым цЄплым кажухом ≥ соскам≥ Ч гэта €го мама, калмата€ сука ћуха, а цЄпленьк≥ мармытун Ч брат, так≥ самы шчанюк, €к ≥ Єн. « ≥м разам цюц≥к ссॠматку, пасл€ хл€бтॠмалако з чарапка, гу눥 на двары ≥ Ґ будзе на саломе.

I н≥кол≥ €му на ц€мок не Ґзышло, што з ≥м будзе далей.

јднойчы мац≥ недзе пабегла, а €ны з братам с€дзел≥ Ґ будцы ≥ гл€дзел≥ на двор. ÷ерушыҐ дождж, на будку капала з €л≥ны, ≥ не хацелас€ нават носа высаджваць на двор.

÷ераз лесн≥кову с€дз≥бу, дарогай, ехал≥ фурманк≥ з дровам≥. ƒз€дзьк≥ спын€л≥с€ кал€ студн≥ ≥ па≥л≥ коней. яны цмокал≥ на шчан€т у будцы, гаварыл≥ пра ≥х, але н≥хто не чапаҐ.

ј пасл€ дык едзе адз≥н тольк≥ дз€дзька на с≥вай, пац€рушанай грэчкай, кабыле. —пын≥Ґс€ кал€ студн≥, раск≥лзॠсваю здыхатую ды давай ц€гаць Єй ваду вагой у старое заплеснелае карыта. ѕ’е —≥Ґка, а дз€дзька падсв≥ствае Єй ≥ гл€дз≥ць на шчан€т. ѕасл€ гэта Ч шлэп, шлэп у лапц€х Ч падышоҐ да буды.

Ч ≤-≥,Ч кажа,Ч €к≥€ харошаньк≥€!

”садз≥Ґ у буду руку ≥ пагладз≥Ґ ≥х, прыгаворваючы: “÷юценьк≥, цюцьк≥…” «а каршэнь вы툥 цюц≥ка з буды, у爥 на рук≥, пагладз≥Ґ, пагаварыҐ, зноҐ палажыҐ, а сам пайшоҐ у хату.

« хаты выйшл≥ €ны Ґдвух з дзедам јрцЄмам.

Ч я ж кажу, чалавеча,Ч гаварыҐ дзед,Ч б€ры хоць абодвух, балазе ≥ сук≥ н€ма.

Ч ƒзе там, дзеду, абодвух,Ч адказॠдз€дзька,Ч будзе мне ≥ з адным моташна. Ѕаба Ґ м€не драпежна€, сама н≥€к не наесца.

Ч Ёй, а што ж ты? ћужчына, € ж кажу, €к той м€дзведзь, а бабы ба≥шс€.

Ч якое там, дзеду! ¬оҐк сабак≥ не ба≥цца, але не хоча зв€г≥ слухаць.

Ч я ж ≥ кажу Ч часцей нос падц≥рॠбы.

Ч ј Ґжо ж не€к там будзе.

Ч ƒык у што ж ты €го возьмеш, чалавеча?

Ч ћ€шэчак вось…

I дз€дзька з툥 з воза мокры мех з рэшткам≥ сена.

Ч ƒз€ржы ж, т’кал€. я ж кажу Ч €дуць усЄ, €к стары€, ≥ Ґ роце чорна: злосны€.

ƒзед вы툥 цюц≥ка, расшчам≥Ґ €му зубы, паказваючы дз€дзьку цюц≥кॠчорны рот, ≥ апусц≥Ґ шчанюка Ґ мех. ћех зав€зал≥, ≥ цюц≥ку зраб≥лас€ цЄмна. ƒз€дзька закурыҐ з дзедам з баран€га капшука, сунуҐ €му нейкую нуду на махорку, прыв€зॠмех на дровах ≥ паехаҐ.

Ѕыла позн€€, шэра€ восень, гразка, ≥ на зв≥л≥стых л€сных дарогах Ч глыбок≥€ выбо≥. ƒровы моцна калывала ≥ трасло, мех качаҐс€ на паленах. ÷юц≥ка Ґ м€ху к≥дала Ґва Ґсе бак≥; у цемры Єн тоҐхаҐс€ носам у б€сконцае мокрае палатно ≥ жаласна пахныкваҐ.

Ћесам, лесам, пералескам≥ Ч ≥ дз€дзька выехॠна шырок≥ гасц≥нец. Ќа глыбок≥м п€ску перастала трасц≥. ÷юц≥к супако≥Ґс€, сагрэҐс€ трошк≥ ≥ заснуҐ.

2

ƒахаты дз€дзька прыехॠпозна. ћокры, ацэплы, галодны. –аспрог сваю —≥Ґку, упусц≥Ґ €е Ґ хлеҐ, у爥 на адну руку мокры хамут з шорам≥, а Ґ другую Ч м€шок з цюц≥кам ≥ пайшоҐ у хату. “ам сабе л€мпачка свец≥ць, цЄпла, ≥ дзец≥ €го, ћ≥хась ≥ ¬олька, гэтак рады€ будуць п€рэстаму цюц≥ку!..

Ч Ўто гэта, дзец≥? Ч усм≥хаецца дз€дзька, прыҐз툥шы руку з м€шком.Ч ћожа, шышк≥ €ловы€ або шэраньк≥ зайка? Ќе, гэта вось што!

I дз€дзька вытрас цюц≥ка на падлогу.

Ч —абачка! ћама, сабачка! Ч закрычал≥ ћ≥хась ≥ ¬олька.Ч јх ты, наш малышок! ÷юценька мой, ≥ лапк≥ рабеньк≥€, сыценьк≥, цЄплы… ћама, дай €му малачка! ” кошчын чарапок!

Ч яшчэ чаго не было,Ч аказалас€ мац≥.Ч ћала €шчэ, што галубоҐ г≥блота, дык новую трасцу прывалок. ƒальбог, ≥ гэтага зв€ду! Ќе бачыла смуроду!

Ч ќт ты сц≥хн≥,Ч адказॠЄй бацька.Ч якраз табе хлеба не хоп≥ць. «асц≥гнула. ≈сц≥ лепш давай!

®н распрануҐс€ ≥ сеҐ кал€ стала. ¬олька падышла да €го, палажыла €му ручк≥ на кален≥ ≥ спытала, паз≥раючы Ґ вочы:

Ч ј што мы €му, тата, есц≥ будзем даваць?

Ч ќт, пакуль малачко будзе хл€бтаць, а потым бульбу св≥ную. √этак, €к урц≥к, пам€таеш? Ч адказॠтата ≥ пагладз≥Ґ ¬ольку па галоҐцы.

Ч ѕэҐна,Ч аказалас€ ад печы мама.Ч —в≥ную бульбу. ј потым заколеш €го. Ќа вось, жары! Ч пастав≥ла €на на стол капусту.

јле бацька Ґстॠ≥ пайшоҐ да пал≥цы, на €кой ста€л≥ збанк≥ з малаком, завешаны€ зрэбнай полачкай.

Ч ’ац€ ж поҐнага не пачынай, каб ц€бе л≥ха заела! ƒай € сама!

ј першы з краю збанок €краз быҐ поҐны. ’ацеҐ бацька Ґз€ць €го, на злосць баб≥най зв€зе, але падумॠ≥ Ґз€Ґ пачаты. ћ≥хась падстав≥Ґ кошчын чарапок, тата нал≥Ґ малака, у爥 цюц≥ка за каршэнь ≥ ткнуҐ мызачкай у малако. I малыш пачॠпрагна хл€бтаць.

ћ≥хась ≥ ¬олька падскаквал≥ ад радасц≥ ≥ см€€л≥с€ на Ґсю хату. “ата паджургвॠсваю пасаломленую чупрыну ≥ таксама см€€Ґс€.

ј той, за каго пасварыл≥с€ Ч галодны цюц≥к з рабеньк≥м≥ лапкам≥,Ч хл€бтаҐ, разг≥рачыҐшыс€, ≥ тольк≥ пачмыхваҐ, пав≥львॠтоҐстым хвосц≥кам ≥ Ґвачав≥дк≥ таҐсцеҐ.

3

ћаму звал≥ цЄтка јлена.