Цюцік

I вось гэтую з≥му нешта дрэнна куры н€сл≥с€ Ґ цЄтк≥ јлены. јдна марока. ¬ыпусц≥ць €на ≥х з падпечка, хоп≥ць адну-другую за крылл≥, памацае ды лаецца:

Ч ј каб вас каршун падзЄр! јдно павы€дал≥с€, €к копы!

Ўэраму пеҐню пападала па пер’≥, ≥, адскочыҐшыс€, Єн нездаволена кудкудыкаҐ, не ведаючы, чаго €на хоча Ч дурна€ баба…

Ч јгрызайс€ €шчэ, ц≥пун табе на €зык, жарабец ты!

Ќа “шчадра” цЄтка јлена накарм≥ла ≥х куццЄй у в€л≥к≥м абручы з кадушк≥, ≥ неҐзабаве ƒрап€сценька€ выйшла з падпечка, скочыла на лаву ≥ на Ґсю хату раскудахкала, што €на зн€слас€. ћама паслала ћ≥хас€ пад печ з газоҐкай.

Ч ®сць! Ч крыкнуҐ ћ≥хась.Ч ” гэтым куточку €йцо, а Ґ гэтым €шчэ адна с€дз≥ць, жоҐта€!

јд крыку €го закалыхаҐс€ агеньчык газоҐк≥ ≥ цЄмны€ цен≥, а курыца спалохана пакл€вала галавой ≥ кудахнула.

Ч Ќу, вылазь, а то спудз≥ш €е! Ч гукнула мац≥ пад печ, ≥ ћ≥хась вылез на хату.

Ч ћне зварыш, мама, мне! Ч затупала ¬олька.

ј ћ≥хасю проста хацелас€ самому кудахкаць ад радасц≥. ®н падсунуҐ €ечка цюц≥ку пад нос. Ўчанюк панюхॠ€го, зав≥눥 хвосц≥кам ≥ абл≥заҐс€.

Ч яшчэ чаго не было! Ч крыкнула мама.Ч Ќавучы, бацькॠсынок! ƒай сюды €йцо! ј ты вон, здыхата!

ћама адшпурнула цюц≥ка нагой. Ўчанюк заплакॠ≥ лЄг у сва≥м кутку.

ѕлакаць €го навучыла цЄтка јлена. “ак з самага ранн€ ≥ л≥чы, што €к дз€дзьк≥ дома н€ма, дык ≥ паплачаш. I каб сказॠбыло за што! ’оць бы надоечы. «найшоҐ Єн у каморы пад скрын€й палав≥ну каравай хал€вы ад старога валЄнка ≥ панЄс €го дзе-небудзь лепш перахаваць. ј цЄтка стрэла €го Ґ сен€х ≥ дала прачуханца махрам≥. ј тут, €к нал≥ха, з кожным днЄм усЄ ц≥кавей раб≥лас€ пашукаць што-небудзь, знайсц≥ ды занесц≥ Ґ лепшае месца. I заҐсЄды амаль спаткаешс€ з гаспадын€й ≥ €е п€кучым≥ махрам≥…

÷Єтка н≥бы знарок шукала прычыны, каб звесц≥ цюц≥ка. I так≥ анайшла.

јднойчы €на выпусц≥ла курэй з падпечка, а сама пайшла недзе з б€зменам, прычын≥Ґшы дзверы. ћалых не было дома: ћ≥хась пайшоҐ у школу, а ¬олька да свае с€броҐк≥ “он≥. ј сам дз€дзька паехॠу млын. ÷юц≥к убег у кухню пагрэцца, а пасл€ Ч нюх, нюх, нюх,Ч пад печ. ј там тры €ечк≥, так≥€ самы€, €к ћ≥хась панюхаць даваҐ Ч цЄпленьк≥€, гладзеньк≥€. ÷юц≥к у爥 адно асц€рожненька Ґ зубы, панЄс.

Ч ќ, гэта дык але! Ч стрэла €го Ґ сен€х цЄтка. —хап≥ла цюц≥ка за хвост, разв€зала другой рукою фартух ≥ давай €го сц€баць, прыгаворваючы: ” ј € табе! ј € табе!” ј цюц≥к крычॠна Ґвесь свет. ÷Єтка вынесла €го на двор ≥ шпурнула цераз плот на мерзлую раллю.

—негу было н€шмат, ≥ цюц≥к выб≥Ґ лапку. «аенчыҐ, заплакаҐ. ѕас€дзеҐ, пал≥зॠбольку, хацеҐ ≥сц≥, але тольк≥ ступ≥ць Ч заенчыць зноҐ. I Єн пачык≥눥: тры з палав≥най, тры з палав≥най… ѕлот быҐ новы ≥ зус≥м шчыльны. як н≥ намагаҐс€ цюц≥к ушыцца на свой двор Ч не было нават малое дз≥рачк≥. “ры з палав≥най, тры з палав≥най… “џ-хы-хы! џ-хы-хы!..” ѕасл€ плот кончыҐс€, а навокал усЄ снег ды снег, а па снезе паскрэбвае с€рдз≥ты вецер.

„ык≥눥, чык≥눥 цюц≥к ≥ апынуҐс€ пад нейк≥м гумном. « дз€дзькавага хутара, сам таго не ведаючы, Єн прычык≥눥 у вЄску. ѕачынала шарэць. ÷юц≥к кульгॠпа вул≥цы ≥ пахныкваҐ. ѕадышоҐ да нейк≥х варот, ц≥кнуҐ спадн≥зу ≥ палез на падворак. ѕуста навокал, ≥ сен≥ зачынены. ” наступных дзв€рах у куточку была дз≥рка, дл€ ката. ÷юц≥к панюхॠ≥ палез. ÷Ємна. Ќюх, нюх, нюх… јдна тольк≥ шорстка€ кастрыца. ј потым раптам Ч шшух! Ч ≥ пал€цеҐ кудысьц≥ старчма. —тукнуҐс€ аб нешта цвЄрдае, вострае, перакул≥Ґс€ ≥ Ґпॠна сырое каменне. ѕаб≥Ґ лабац≥ну, сп≥ну. ѕлакаҐ, плакаҐ, €к той бедны якаҐ, ≥ ҐсЄ €му пан бог аднакаҐ. “ады Єн змоҐк ≥ прыслухаҐс€: ц≥хенька, цЄмна, тольк≥ пахне квашанай капустай ≥ сырою бульбай. ” кутку шарганулас€ нешта па дошках, а пасл€ зап≥шчал≥, зац€Ґкал≥ пацук≥.

“Ќу,Ч падумॠцюц≥к,Ч прападу € тут за н≥шчымны квас…”

4

” √абрусЄвых у хаце была тольк≥ бабка ’в€дос€. Ўарую гадз≥ну спраҐл€ла сабе ды пагл€дала Ґ вокны, што гэтак позна, а хатн≥х Ч н€ма ды н€ма. яны пайшл≥ да малатарн≥ да як≥ма Ч ≥ —ц€пан, ≥ Ќастул€, ≥ –ыгорка.

Ч ј-а, што ж гэта так забав≥л≥с€? —кац≥не не давана. ’м, пайсц≥ хоць бульбы Ґнесц≥.

Ѕабул€ апранула кажушак, уз€ла кошык ≥ патэпала Ґ пагрэбн≥к. ѕадышла да жарала, к≥нула туды кошык ≥ ну ступаць на лесв≥чку.

Ч ј-€-€й! Ч заенчыла нешта адтуль.

Ч ѕан Ѕог з нам≥ Ч што ж гэта? Ч ”здрыгнулас€ бабул€ ды ходу.Ч ’ай €го л≥ха, што ж гэта? Ч ѕаста€ла, падумала.Ч ѕайду х≥ба газоҐку вазьму.

јле стара€ ≥ з газоҐкай паба€лас€. —тала зноҐ чакаць хатн≥х. ѕрыйшл≥ €ны, ≥ бабул€ ≥м расказала.

Ч ’адзем! Ч сказॠ–ыгорка.

яны пайшл≥. ’лопец палез у €му.

Ч ј мо не лезь, унучак, хай €го…

Ўаркнула запалка, ≥ Ґ жарале засв€ц≥лас€.

Ч —абачка, баба, сабачка! ј мой жа ты!

« €мы пачулас€ пахныкванне.

÷юц≥ка дастал≥ ≥ панесл≥ Ґ хату. ј там ужо мама агонь запал≥ла.

Ч Ѕедненьк≥, цюцька, галодненьк≥,Ч шкадавала €на.

’ай €го! “ольк≥ напалохалас€,Ч см€€лас€ бабул€.Ч ƒальмала: што за звер?..

Ч ќт, бедавал≥ па Ћыску. ќт ≥ сабака будзе. Ѕачыш, €к≥ ладны,Ч казॠтата, папыхваючы люлькай.

Ќал≥л≥ цюц≥ку капусты.

Ч Ѕачыш, бачыш, аж чарапок падскоквае! Ч см€€Ґс€ тата.

Ч Ќейка€ ж зараза ножку пераб≥ла,Ч гаварыҐ

–ыгорка, прыгл€даючыс€.

“ата адкаш눥с€ ≥ плюнуҐ.