Учебник языка эсперанто

Если глагол-сказуемое главного предложения выражает волю, то придаточное предложение вводится союзом ke <чтобы> или por ke <для того чтобы>, причем глагол придаточного предложения стоит в повелительном наклонении: <Я хотел бы, чтобы вы пришли> Mi volus, ke vi venu (нельзя сказать *Mi volus, ke vi venis); <Я говорю тебе это, для того чтобы ты был уверен во мне> Mi diras al vi tion, por ke vi estu certa pri mi; <Если хочешь, чтобы тебе было хорошо, не делай так, чтобы тебе было плохо> Se vi volas, ke al vi estu bone, ne faru tiel, ke al vi estu malbone; <Необходимо, чтобы вы сделали работу до конца> Necesas, ke vi faru la laboron gxis la fino.

6-6. Частицы: jen <вот> (jena <вот этот>, <следующий>), ecx <даже>: Jen pri kio mi volas paroli kun vi <Вот о чем я хочу поговорить с тобой>; Jen malsagxulo! <Вот дурак>; Jen tiel! <Вот так!>; Jen kio estas interesa! <Вот что интересно!>; Jen la tuto! <Вот и все!>; Jen kial mi telefonas al vi <Вот почему я звоню тебе>; Inter gejunuloj ecx maljunulo junas <Среди молодых даже старик молод>; Tion ecx mi komprenas <Это понятно даже мне>.

Словообразование

6-7. Суффикс -ig- означает "сделать, заставить сделать (что-либо или каким-либо), привести в состояние": aktivigi <активизировать> - aktivigo <активизация>; interesigi <заинтересовать>; sidigi <посадить>; dormigi <усыпить>; gxustigi <уточнить>; surtabligi <поставить на стол>; acxetigi <заставить купить>; igi <заставить>; La gxojo plilongigas la vivon <Радость удлиняет жизнь>; Ne igu min rapidi (= Ne rapidigu min)! <Не торопи меня!>

6-8. Суффикс -igx- означает "делаться, становиться, стать": kuirigxi <вариться>; blankigxi <побелеть>; plimultigxi <умножиться>; igxi <сделаться>, <стать>; Li edzigxis al sxi <Он женился на ней>; Cxio nova igxos malnova <Все новое станет старым>; La vivo povas finigxi, sed la laboro neniam finigxas <Жизнь может кончиться, но работа никогда не кончается>.

6-9. Глагол с суффиксом -ig- всегда требует после себя слова в винительном падеже, с суффиксом -igx- никогда: Sciigu min pri tio <Уведоми меня об этом>; Sciigxu pri tio <Осведомись об этом>.

6-10. Суффикс -ej- означает "место, помещение": lernejo <школа>, dormejo <спальня>, oficejo <место службы>, <учреждение>; Acxetu cxevalon kaj nur poste faru cxevalejon <Купи коня и лишь потом делай конюшню>.

6-11. Суффикс -il- означает "орудие, инструмент, средство": sonorilo <звонок>, malvarmigilo <холодильник>, liniilo <линейка>, dormigilo <снотворное>, komputilo <компьютер>.

Словоупотребление

6-12. Обозначение времени на часах. Слово, обозначающее час, является порядковым числительным, перед ним употребляется артикль: Kioma horo estas? <Который час?>; 6.00 - estas la sesa horo; 6.30 - estas la sesa kaj duono (= kaj tridek); 6.45 estas kvarono antaux la sepa; 6.58 - estas du minutoj antaux la sepa; 7.08 - estas ok minutoj post la sepa; 7.15 - estas kvarono post la sepa.

Для указания на определенный момент времени употребляется предлог je: Je kioma horo vi venos? - Mi venos je la dua horo <В котором часу ты придешь? - Я приду в два часа>; je duono post la dua <в половине третьего>; je kvin minutoj antaux la dua <без пяти два>.

Текст

La logxejo de Nikolao

- Andreo, je kioma horo ni devas esti cxe Nikolao?

- Je duono post la sepa.

- Ni malfruas, cxar estas jam dudek kvin minutoj antaux la oka.

- Via horlogxo rapidas. Ni venos pli-malpli gxustatempe.

- Cxu vere?

- Mi certigas vin, Nina. Ni baldaux alvenos. Estas gxuste lia kvartalo. Cxu vi vidas la nauxetagxan domegon kun la numero 215? Tie logxas Nikolao.

- Nu, fine! Jen surskribo sur la pordo "Logxejo numero 153". Sonorigu!

- Bonvenon, karaj gastoj! Andreo, donu al mi vian tekon aux metu gxin tien. Eniru kaj sidigxu! Estu kiel cxe vi hejme! Cxu mi montru al vi la logxejon?

- Jes, certe. Kiam vi enlogxigxis en la domon?

- Antaux du kaj duona jaroj (= antaux du jaroj kaj duono, = du jarojn kaj duonon antauxe). Tiam la distrikto estis tute nova, ecx sen trolebusoj. Mi volas, ke vi rigardu tra la fenestro. Tie estas magazeno, kiu malfermigxis antaux kelkaj tagoj en nia strato.

- Cxu tio cxi estas komuna cxambro?

- Jes. Ni metis tien cxi divanon, tablon, segxojn kaj televidilon. Cxe la fenestro estas multe de floroj.

- Tio cxi estas dormocxambro kun litoj kaj spegulhava sxranko. Cxu tiu cxi pordo eliras sur la balkonon?

- Gxuste. Kaj tio estas kabineto.

- Bela skribotablo kaj geografia karto de la mondo sur la tuta muro! Kaj sur tiu pordo estas bela afisxo pri internacia Esperanto-kongreso.

- Verdire, mi neniam vidis tiom da libroj en unu cxambro!

- Mi treege sxatas legi kaj havas grandan Esperantan bibliotekon. Hieraux mi ricevis de mia leter-amikino el Belgio "Libron de amo" - gxi estas tre originala eldono.

- Kies portreto gxi estas?

- Gxi estas fotoportreto de Lazarj Markovicx Zamenhof, auxtoro de Esperanto.

- Cxu vi mangxas en la kuirejo?