Восточные Отцы IV века

Св. Афанасий исходит из созерцания живого единства Отца и Сына. «Божество от Отца неизлиянно и неотлучно пребывает в Сыне, и в лоне Отчем никогда не истощается Божество Сына»… Отец и Сын едины и едины в единстве сущности, в «тожестве естества», — в нераздельном «тожестве единого Божества». Сын имеет неизменно Отчую природу и Божество Сына есть Божество Отца. Св. Афанасий любил выражать это тожество словом: ιδιοτης — ρξαρςβεννξρςό θλθ ρβξιρςβεννξρςό. Νξ ρΰμϋμ ςξχνϋμ ξν ρχθςΰλ Νθκειρκξε πεχενθε: Εδθνξρσωνϋι ομοουσιος. έςξ ξηνΰχΰες αξλόψε, χεμ ςξλόκξ πΰβενρςβξ, ξδθνΰκξβξρςό, οξδξαθε. Δλ ρβ. ΐτΰνΰρθ ξνξ ξηνΰχΰες ρςπξγξε εδθνρςβξ αϋςθ, ςξζερςβξ νεπΰρςξπζθμξε θ νεθημεννξε, νερλθννσώ νεξςϊεμλεμξρςό Ρϋνΰ ξς Ξςφΰ. Οξδξαθε θ ρυξδρςβξ, ρξβοΰδενθε β ξοπεδελενθυ ερςό σζε ρλεδρςβθε ύςξγξ εδθνρςβΰ. Οξνςθε οξδξαθ ρλθψκξμ αλεδνξ θ κ ςξμσ ζε ξ ρσωνξρςυ ξνξ νε ρκΰησεςρ, νξ ξ βνεψνεμ βθδε θ κΰχερςβΰυ. Β ύςξμ οξνςθθ οπθ ςξμ οπεδοξλΰγΰεςρ χπεημεπνΰ πΰηδελόνξρςό ρπΰβνθβΰεμϋυ θ σοξδξαλεμϋυ. Εδθνξρσωθε ξηνΰχΰες νε ςξλόκξ οξδξαθε, νξ ςξζερςβξ β οξδξαθθ. «Ξςεφ θ ρϋν ξδνξ νε β ςξμ ρμϋρλε, χςξ ξδνξ πΰηδελενξ νΰ δβε χΰρςθ, κξςξπϋε ρξρςΰβλώς ρξαξώ ξδνξ, θ νε β ςξμ ρμϋρλε, χςξ ξδνξ οξθμενξβΰνξ δβΰζδϋ. Νΰοπξςθβ, δβΰ ρσςό οξ χθρλσ οξςξμσ, χςξ Ξςεφ ερςό Ξςεφ, ΰ νε Ρϋν, θ Ρϋν ερςό Ρϋν, ΰ νε Ξςεφ; νξ ερςερςβξ — ξδνξ. Ερλθ Ρϋν ερςό θνξε, κΰκ πξζδενθε, Ξν ερςό ςξ ζε κΰκ Αξγ». Ξςεφ θ Ρϋν «ρσςό δβΰ θ βμερςε νεπΰηδελόνΰ θ νεπΰηλθχθμΰ εδθνθφΰ Αξζερςβΰ», μονας της Θεοτητος. Πΰηλθχενθε θ πΰηλθχθε Ξςφΰ θ Ρϋνΰ θμεώς μερςξ βνσςπθ εδθνξγξ Αξζερςβεννξγξ Αϋςθ. Σ ρβ. ΐτΰνΰρθ νες ξρξαϋυ ςεπμθνξβ δλ ξαξηνΰχενθ πευ β εδθνθφε Αξζερςβΰ. Ρλξβξ προσωπον β σχενθθ ξ πξθφε ξν νθκξγδΰ νε σοξςπεαλες. Ρλξβξ υποστασις δλ νεγξ ρξβοΰδΰες οξ ρμϋρλσ ρ ουσια, κΰκ θ δλ Ξςφξβ Νθκειρκξγξ ρξαξπΰ. Βξ βρκξμ ρλσχΰε ξν νθκξγδΰ νε πΰηλθχΰλ θυ ςΰκ, κΰκ εωε οπθ εγξ ζθηνθ ρςΰλθ πΰηλθχΰςό κΰοοΰδξκθιφϋ. Θ οξςξμσ ξν ξγπΰνθχθβΰεςρ ρξαρςβεννϋμθ θμενΰμθ Ξςφΰ, Ρϋνΰ θ Δσυΰ θ οξρνώωθμθ θυ βηΰθμνξε ξςνξψενθε ξοπεδελενθμθ: Πξζδΰώωθι θ Πξζδΰεμϋι, «ςξς, κςξ ξς κξγξ-λθαξ» θ «ςξς, ξς κξγξ Ξν» θ οξδ… Ξςρώδΰ θηβερςνΰ αλεδνξρςό β βϋπΰζενθθ θοξρςΰρνϋυ πΰηλθχθι. Βρε βνθμΰνθε ρβ. ΐτΰνΰρθ ρξρπεδξςξχενξ νΰ ξαλθχενθθ πΰρρεκΰώωθυ θλθ ξςπθφΰώωθυ εδθνξρσωθε νεπΰηδελόνξι πξθφϋ. Ξν υξχες ρξ βρεώ ρθλξώ οξδχεπκνσςό βνσςπθαξζερςβεννϋι θ οπεθρκπεννθι ρμϋρλ θ υΰπΰκςεπ Αξζερςβεννξγξ πξζδενθ θ αϋςθ Ρλξβΰ. Β ύςξμ ρμϋρλε ξν πΰηϊρνες πεχενθ Νθκειρκξγξ ρθμβξλΰ: «θη ρσωνξρςθ Ξςφΰ». Ξνξ βϋπΰζΰεςό «θρςθννξρςό θ νεοπελξζνξρςό» Ρϋνξβρςβΰ, «Νεξςδελόνξρςό θ εδθνρςβξ ρξ Ξςφεμ», «Θρςθννσώ βεχνξρςό Ρσωνξρςθ, ξς Κξςξπξι πξζδενξ θ Ρλξβξ». Οξύςξμσ ρβ. ΐτΰνΰρθι γξβξπθς β ςξμ ζε ρμϋρλε ξ «ερςερςβεννξμ πξζδενθθ», ξ «Ρϋνξβρςβε οξ οπθπξδε», ξ «πξζδενθθ οξ ερςερςβσ».