Азербайджанские народные сказки

Birdən padşahın gözü (вдруг взгляд падишаха) bir adama sataşdı (привлек один человек: sataşmaq — задевать, приставать), gördü ki, məclisin lap başında (заметил что, в самом центре собрания: baş — голова, центр) bığıburma bir kişi oturub (сидит мужчина с закрученными усами: bığ — усы; burmaq — закручивать, скручивать, завивать), üzünə baxan kimi başlayır gülməyə (когда на него смотрят, начинает смеятся).. Özü də ona nə qədər deyirlərsə ye (причем ему сколько бы ни предлагали поесть; nə qədər — сколько; özü də — причем, к тому же), deyir ki (говорит), vallah gündə evimizdə toydu (клянусь, каждый день в нашем доме свадьба), indicə yeyib gəlirəm (только что покушал: «покушав, пришел»). Padşahnan vəzir istəyirdilər ki (падишах с визирем захотели), bu adamnan danışsınlar (с этим человеком поговорить), firsət düşmürdü (но удобного случая не выпадало: düşmək — падать, выпадать). Bunlar o qədər gözlədilər ki (они столько ждали), toy məclisi dağıldı (что и свадьба закончилась), həmən kişi evinə gedəndə (и когда этот мужчина домой уходил) qarabaqara onun dalınca getdilər (последовали за ним: «по следам за ним пошли»; dalınca — за, вслед, следом). Kişi evinə girəndən bir az sonra (через некоторое время после того, как мужчина вошел в дом: bir az sonra — немного погодя) padşahnan vəzir qapını döydülər (падишах с визиром в дверь постучались). İçəridən bir nəfər (кто-то изнутри) gəlib qapını açdı (открыл им дверь: «придя, дверь открыл»). Qapıya gələnə dedilər (/к двери/ пришедшему они сказали):

Vəzir dedi:

— Qibleyi-aləm sağ olsun, təki elə olsun, amma bu adamların ürəyini burda bilmək olmaz, toydan sonra görərik.

Birdən padşahın gözü bir adama sataşdı, gördü ki, məcli-sin lap başında bığıburma bir kişi oturub, üzünə baxan kimi başlayır gülməyə, ayağa duranda qolları özündən qabağa gedir, az qalır göyə uçsun. Özü də ona nə qədər deyirlərsə ye, deyir ki, vallah gündə evimizdə toydu, indicə yeyib gəlirəm. Padşahnan vəzir ha istəyirdilər ki, bu adamnan danış-sınlar, firsət düşmürdü. Bunlar o qədər gözlədilər ki, toy məclisi dağıldı, həmən kişi evinə gedəndə qarabaqara onun dalınca getdilər. Kişi evinə girəndən bir az sonra padşahnan vəzir qapını döydülər. İçəridən bir nəfər gəlib qapını açdı. Qapıya gələnə dedilər:

— Qərib adamıx (мы чужеземцы), gecə qalmağa yerimiz yoxdu (на ночь остаться места у нас нет). Sizdə gecələməyə (у вас переночевать) bizə yer verərsinizmi (не позволите ли : «нам места не дадите ли»)?

Ev sahibi dedi (хозяин дома сказал):

— Qardaşlar, gecə vaxtı qonağı (братья, ночного гостя: gecə vaxtı — ночное время, поздно ночью) qapıdan qaytarmazlar (обратно не отправляют: «от дверей не возвращают»), buyurun içəri (прошу, входите: «пожалуйста, вовнутрь»).

Padşahnan vəzir içəri girdilər (падишах и визирь вошли: «вовнутрь вошли»). Ev sahibi onlara yer görsətdi, oturdular (хозяин дома пригласил их сесть: «показал им место», они сели). Qonaxlar baxıb gördülər ki (гости заметили, что: «посмотрев, увидели, что»), bu kişinin evi (дом этого человека) padşahın evindən qəşəngdi (красивее дворца падишаха: «падишаха дома красивее»). Padşahın evi bunun yanında (дворец падишаха по сравнению с этим: «рядом с этим») çay daşından tikilmiş (как будто построен из речного камня; çay — река; daş — камень) daxmaya oxşayır (и похож на лачугу: daxma — хибара, лачуга). Qapısında qulu (в дверях /стоит/ раб), qulluxçusu (слуга), evi başdan-ayağa (весь дом: «от начала до конца») ləl-cavahirat içində (в драгоценных камнях: lə1- рубин; cavahir — драгоценный камень ). Başladılar söhbətə, bir də gördülər ki (начали разговор, и вдруг увидели что = почти сразу же), çay-çörək gəldi (им принесли еду: çay — чай; çörək — хлеб). Oturub çörək yeməyə başlayanda (когда они принялись за еду: «присев хлеб/еду кушать начали») ev yiyəsi bir ah çəkdi (хозяин дома глубоко вздохнул: ah çəkmək — вздыхать). Padşahnan vəzir qaldılar məəttəl ki (падишах и визирь заколебались: məəttəl qalmaq — не знать что, делать, колебаться), yəqin bunun da dərdi var (наверно, и он о чем то грустит: «наверно у этого тоже есть печаль»; da — и, тоже, также) ki, belə ah çəkir (раз так вздыхает). Odu ki, dedilər (поэтому сказали: odu ki — поэтому, именно поэтому):

— Qərib adamıx, gecə qalmağa yerimiz yoxdu. Sizdə gecələməyə bizə yer verərsinizmi?

Ev sahibi dedi:

— Qardaşlar, gecə vaxtı qonağı qapıdan qaytarmazlar, buyurun içəri.